Mùa đông cận kề, châu Âu gấp rút tung gói trợ giá năng lượng cho người dân và doanh nghiệp
Đặt trong bối cảnh giá nhiên liệu tăng đột biến, châu Âu đã tung ra hơn 500 tỷ euro (500 tỷ USD) trợ giá năng lượng cho người dân và doanh nghiệp
Với mục tiêu ngăn nền kinh tế đóng băng trong mùa đông tới, Chính phủ Anh đã thông qua kế hoạch trợ cấp chi phí năng lượng cho các hộ gia đình và doanh nghiệp với trị giá lên tới 150 tỷ bảng (172 tỷ USD). Như vậy bắt đầu từ tháng 10/2022 cho đến tháng 10/2024, trung bình một hộ gia đình ở Anh chỉ phải trả không quá 2.500 bảng (2.880 USD)/năm cho chi phí năng lượng. Cùng với các hộ gia đình, trong 6 tháng tới Chính phủ Anh cũng sẽ trợ giá năng lượng cho các doanh nghiệp, tổ chức từ thiện, cơ quan công lập và thời gian trợ giá này có thể sẽ kéo dài hơn.
Nếu Chính phủ Anh không hỗ trợ, bắt đầu từ tháng 10/2022 mỗi hộ gia đình Anh sẽ phải chi 3.500 bảng mỗi năm cho chi phí năng lượng và thậm chí còn cao hơn vào đầu năm sau. Về phía các doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với mức tăng chi phí chưa từng thấy, thậm chí nhiều công ty đã tuyên bố họ không thể sống sót qua mùa đông.
Theo Salomon Fiedler – nhà phân tích tại ngân hàng Berenberg, chương trình trợ giá năng lượng sẽ ngốn một phần kinh phí không nhỏ của Chính phủ Anh. Chỉ riêng việc hỗ trợ các hộ gia đình đã tiêu tốn khoảng 100 tỷ bảng, tương đương hơn 4% GDP của xứ sở sương mù. Tuy nhiên Bộ trưởng Tài chính Anh Kwasi Kwarteng cho rằng nếu không hành động ngay từ bây giờ thì sau này Chính phủ Anh sẽ mất khoảng chi phí cao hơn rất nhiều.
Thay vì tăng thuế doanh nghiệp, Thủ tướng Anh Liz Truss chọn cách tăng vay nợ làm dấy lên nhiều lo ngại trong giới đầu tư rằng tài chính của đất nước không bền vững, từ đó tìm cách bán phá giá đồng bảng Anh vốn đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 37 năm qua.
Tháng trước Tổ chức tư vấn Bruegel tiết lộ Liên minh châu Âu và Anh đã cam kết chi 280 tỷ euro (280 tỷ USD) để bảo vệ người tiêu dùng khỏi giá năng lượng tăng vọt. Bắt đầu từ tháng 9/2021, các hoạt động hỗ trợ đã được khởi xướng và chỉ thực sự bùng nổ sau khủng hoảng Nga – Ukraine do xung đột đã đẩy giá khí đốt và dầu mỏ tăng vọt.
Đầu tháng 9/2022, Đức công bố gói 65 tỷ euro (65 tỷ USD) hỗ trợ các hộ gia đình và doanh nghiệp trang trải chi phí năng lượng; Áo cũng tuyên bố sẽ giữ nguyên giá điện từ tháng 12/2022 đến tháng 6/2024 bằng gói trợ giá 4 tỷ euro (4 tỷ USD). Tuy nhiên đặt trong bối cảnh quan hệ năng lượng với Nga ngày càng căng thẳng hơn đòi hỏi chính phủ các nước Châu Âu phải có những hành động mạnh mẽ hơn nữa.
Mới đây các bộ trưởng năng lượng của EU đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp, thảo luận về nhiều biện pháp khác nhau bao gồm cả ý tưởng áp trần giá khí đốt để cắt giảm nguồn thu của Nga. Tuy nhiên biện pháp này không nhận được sự ủng hộ của một số quốc gia thành viên vốn phụ thuộc nhiều vào dầu mỏ Nga như Hungary, Slovakia, Áo, Czech. Nếu Moskva trả đũa quyết định áp trần giá khí đốt của EU, các quốc gia này sẽ phải vật lộn tìm kiếm nguồn cung và thiệt hại theo đó cũng sẽ nhanh chóng lan ra.
Tỷ trọng khí đốt Nga trong tổng nhập khẩu của EU hiện chỉ còn 9% – thấp hơn rất nhiều so với con số 40% trước khi cuộc chiến Nga – Ukraine bùng nổ. Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cảnh báo nếu Moskva ngừng cung cấp hoàn toàn khí đốt, EU có nguy cơ rơi vào tình trạng suy thoái. Đó cũng chính là lý do mà nhiều quốc gia EU phản đối ý tưởng áp trần giá khí đốt Nga; ngay cả những nước đồng ý với kế hoạch này cũng cho rằng đây là một lộ trình không hề dễ dàng chút nào. Một nhà ngoại giao từ Trung Âu cũng thừa nhận ý tưởng áp trần giá khí đốt không nhận được sự ủng hộ của đa số thành viên EU và nhiều khả năng sẽ bị hủy bỏ.
Thảo Anh
