Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung giai đoạn 1 là sự “thất bại”

Theo một báo cáo mới, phần lớn thỏa thuận thương mại giai đoạn một giữa Trung Quốc và Mỹ có hiệu lực cách đây gần một năm là một “thất bại”, mặc dù “một số yếu tố vẫn đáng được duy trì và củng cố”.

 Mỹ và Trung Quốc đã ký thỏa thuận được chờ đợi từ lâu vào tháng 1 năm 2020, với các điều kiện của thỏa thuận bắt đầu sau đó một tháng. Trong đó, Trung Quốc cam kết mua 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ bổ sung trong giai đoạn 2020-21 so với mức của năm 2017.

Tuy nhiên, một báo cáo do Viện Kinh tế Quốc tế Peterson công bố hôm thứ Hai cho biết xuất khẩu hàng hóa giai đoạn một của Mỹ sang Trung Quốc vào năm 2020 đã giảm hơn 40% so với mục tiêu. Dựa trên phân tích cả năm về dữ liệu thương mại của Mỹ được công bố vào thứ Sáu tuần trước, nhà kinh tế Chad Bown viết trong báo cáo: “Chính quyền Biden có kế hoạch xem xét lại thỏa thuận thương mại giai đoạn một mà Tổng thống Donald Trump đã ký với Trung Quốc vào cuối năm 2019. Đây được xem là tín hiệu tốt bởi phần lớn thỏa thuận đó là sự thất bại. Theo dữ liệu trong năm đầu tiên tiến hành thỏa thuận, Trung Quốc đã không nhanh chóng đáp ứng cam kết đó, với sự tàn phá kinh tế của đại dịch Covid-19 chỉ là một phần nguyên nhân. Nỗ lực kiểm soát thương mại – để đáp ứng mục tiêu của Trump là giảm thâm hụt thương mại song phương – đã tự thất bại ngay từ đầu. Cả Trung Quốc và Mỹ đều không sẵn sàng xoa dịu cuộc chiến thuế quan của họ”.

 Báo cáo cho biết việc mua hàng hóa sản xuất theo thỏa thuận của Trung Quốc chỉ đạt 57% mục tiêu vào năm ngoái, trong đó ô tô, xe tải và phụ tùng chỉ đạt 40% và máy bay, động cơ và phụ tùng chỉ đạt 18%. Mặc dù vậy, chất bán dẫn và thiết bị sản xuất chất bán dẫn đã vượt mục tiêu 27%, mặc dù báo cáo cho biết điều này là do các khách hàng Trung Quốc, bao gồm cả Huawei Technologies Co., dự trữ để đề phòng việc Mỹ hạn chế xuất khẩu một số sản phẩm vì lý do an ninh quốc gia. Doanh số bán các sản phẩm y tế sang Trung Quốc cũng đạt 111% mục tiêu do nhu cầu do đại dịch gây ra. Xuất khẩu nông sản đã giảm 18% so với mục tiêu vào năm 2020. Việc mua hàng hóa đáng kể như thịt lợn, ngô, bông và lúa mì được cải thiện, nhưng đậu tương và tôm hùm giảm có nghĩa là nó nằm dưới mục tiêu.

Trung Quốc đã dỡ bỏ các hạn chế nhập khẩu đối với một loạt hàng hóa trang trại của Mỹ, bao gồm thịt gia cầm, thịt lợn, đậu nành và lúa mạch. Báo cáo cho biết, nhập khẩu các sản phẩm năng lượng của Trung Quốc chỉ đáp ứng 37% cam kết. Khí tự nhiên hóa lỏng đạt 89% mục tiêu, nhưng than chỉ đạt 14% và dầu thô 45%. Điều này có thể một phần là do giá dầu thấp trong lịch sử trong phần lớn năm 2020. Dữ liệu hải quan của Mỹ được công bố vào tuần trước cho thấy thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã giảm mạnh kể từ khi Trump phát động cuộc chiến thương mại vào năm 2018, ngay cả khi thâm hụt thương mại toàn quốc tăng lên. Điều này một phần là do mua hàng hóa nông nghiệp, nhưng cũng do thuế quan khiến hàng hóa Trung Quốc đắt hơn và có khả năng chuyển hướng nhu cầu sang các thị trường khác.

Hồng Ánh