Ngân hàng Nhà nước chuyển mạnh từ trạng thái từ hút ròng sang bơm ròng

Cùng với việc bơm tiền trở lại cho các ngân hàng “vay nóng” thông qua kênh tín phiếu và  kênh cầm cố giấy tờ có giá trên thị trường mở (OMO), Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đồng thời nâng cấp công cụ hút tiền nhằm ổn định thanh khoản cho toàn hệ thống

Những ngày gần đây NHNN đã có động thái lạ khi thu hẹp, thậm chí là dừng phát hành tín phiếu mới sau gần 3 tuần liên tục mở rộng quy mô hút tiền qua kênh này. Cụ thể trong 2 phiên giao dịch ngày 19 – 20/7 chỉ có 7.000 tỷ tín phiếu mới được chào bán thành công, trong khi lượng đáo hạn lần lượt là 19.700 tỷ và 18.000 tỷ. Đến ngày 21/7 có 150 tỷ tín phiếu 56 ngày trúng thầu nhưng có tới 20.000 tỷ tín phiếu 14 ngày 7/7 đáo hạn. Đến ngày 22/7 thì NHNN dừng hẳn việc phát hành tín phiếu mới và chỉ có 5.150 tỷ đáo hạn.

Lũy kế trong tuần qua, NHNN đã bơm trả lại thị trường 53.900 tỷ đồng qua kênh tín phiếu; lượng tín phiếu lưu hành cũng liên tiếp giảm về còn hơn 123.329 tỷ đồng do lượng phát hành mới ít hơn lượng đáo hạn. Cùng với nỗ lực bơm tiền trở lại qua kênh tín phiếu, NHNN cũng bơm thanh khoản đều đặn cho các ngân hàng có nhu cầu qua kênh OMO với khối lượng phát hành khoảng 200 – 300 tỷ đồng/ngày ở kỳ hạn 14 ngày và lãi suất 2,5%. Đến phiên 22/7, NHNN đã cho các tổ chức tín dụng vay gần 5.000 tỷ đồng qua kênh OMO. Như vậy chỉ tính trong 3 phiên giao dịch gần đây, NHNN đã bơm ra cho các ngân hàng gần 30.000 tỷ đồng, lãi suất vẫn giữ nguyên ở 2,5%/năm. Tình trạng này cho thấy thanh khoản của hệ thống ngân hàng đã không còn dư thừa như những tuần trước.

Việc NHNN chuyển trạng thái từ hút ròng sang bơm ròng khiến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng đảo chiều tăng rất mạnh trong tuần qua tại các kỳ hạn chính. Nếu như tuần đầu tháng 6/2022 (trước khi NHNN hút tiền), lãi suất qua đêm trên thị trường liên ngân hàng mới chỉ đạt 0,4%/năm thì đến phiên giao dịch ngày 26/7, lãi suất VND liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm đã tăng vọt lên 4,25%, tăng hơn 10 lần so với giai đoạn trước khi NHNN bắt đầu hút tiền qua kênh tín phiếu. Từ đầu tháng 7/2022 đến nay, hàng loạt ngân hàng ráo riết vào cuộc đua tăng lãi suất huy động; ngay cả khối ngân hàng thương mại có vốn nhà nước cũng rục rịch tăng nhẹ lãi suất.

Có thể thấy dù thu hẹp quy mô, NHNN vẫn liên tiếp tăng kỳ hạn của tín phiếu phát hành mới và đến nay thì nhà điều hành đã dừng hẳn các kỳ hạn 7 ngày, 14 ngày, 28 ngày và chuyển hoàn toàn sang kỳ hạn 56 ngày. Cùng với tăng kỳ hạn, số thành viên tham gia mua tín phiếu từ NHNN cũng hạn chế hẳn. Đơn cử nếu ngày 20/7 chỉ có 1 thành viên thì tới ngày 22/7 không có thành viên nào sẵn sàng gửi tiền về NHNN tại kỳ hạn 56 ngày, lãi suất 2,3%/năm.

Giới phân tích cho rằng sở dĩ NHNN giảm quy mô hút tiền và tăng kỳ hạn tín phiếu là nhằm ”nhốt” lượng tiền dư thừa lâu hơn trên cơ sở vẫn đảm thanh khoản hệ thống trong 1 – 2 tháng tới. Những bước đi mới này diễn ra trong bối cảnh NHNN đã bán ra một lượng lớn USD nhằm hạ nhiệt tỷ giá.

Thống kê của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho thấy từ đầu năm đến nay NHNN đã bán ra khoảng 12 – 13 tỷ USD. Riêng trong hai tuần qua, NHNN đã bán rao ngay hơn 1,4 tỷ USD, tương ứng 32.760 tỷ đồng đã được rút ra khỏi hệ thống qua kênh ngoại tệ. Các chuyên gia ước tính trong tháng 7 có hơn 4 tỉ USD hợp đồng kỳ hạn đáo hạn; điều này đồng nghĩa các ngân hàng thương mại cần chuẩn bị nguồn hơn 100.000 tỉ đồng. Đặt trong bối cảnh áp lực còn hiện hữu đến từ vĩ mô thế giới, nhiều khả năng một số hợp đồng này sẽ được gia hạn với mức giá cao hơn

Founder & CEO của WiGroup – ông Trần Ngọc Báu cho biết một số hợp đồng bán USD kỳ hạn 3 tháng của NHNN sẽ đáo hạn vào nửa cuối tháng 7, tuy nhiên theo nguồn tin chưa chính thức thì các hợp đồng này sẽ được gia hạn thêm 3 tháng. Điều này đồng nghĩa, một lượng lớn tiền Đồng sẽ bị NHNN hút về qua kênh bán ngoại tệ vào tháng 10 thay vì tháng 7. “Với việc sử dụng tín phiếu 56 ngày, thời điểm NHNN trả tiền về thị trường khi tín phiếu đáo hạn sẽ rơi vào giai đoạn tiền bị rút ra khỏi hệ thống khi các hợp đồng bán ngoại tệ đến hạn thanh toán. Qua đây có thể thấy được việc NHNN tăng kỳ hạn tín phiếu lên 56 ngày là nhằm trung hòa các dòng tiền, tạo thanh khoản ổn định cho hệ thống ngân hàng. Ngoài ra thông qua phát hành tín phiếu 56 ngày, NHNN cũng muốn nâng lãi suất VND liên ngân hàng tại các kỳ hạn dài để thu hẹp chênh lệch lãi suất giữa USD – VND, tiến tới ổn định tỷ giá” – ông Báu nhận định.

Diệu Anh