Sự sụp đổ của thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen gây ra mối đe dọa lớn
Giá lúa mì và ngô trên các thị trường hàng hóa toàn cầu đã tăng vọt vào thứ Hai sau khi Nga rút khỏi một thỏa thuận quan trọng cho phép xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine.
Sự sụp đổ của thỏa thuận này có nguy cơ đẩy giá lương thực lên cao đối với người tiêu dùng trên toàn thế giới và đẩy hàng triệu người vào cảnh thiếu đói.
Nhà Trắng cho biết thỏa thuận này là “quan trọng” để giảm giá lương thực trên toàn cầu, vốn đã tăng vọt sau khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm ngoái.
Adam Hodge, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cho biết: “Quyết định của Nga đình chỉ tham gia Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng mất an ninh lương thực và gây hại cho hàng triệu người dễ bị tổn thương trên khắp thế giới”.
Giá lúa mì kỳ hạn trên Sàn giao dịch thương mại Chicago tăng 2,7% lên 6,80 USD/giạ và ngô kỳ hạn tăng 0,94% lên 5,11 USD/giạ do các thương nhân lo ngại nguồn cung lương thực thiết yếu sắp xảy ra khủng hoảng.
Nhưng các hợp đồng sau đó đã giảm giá. Giá lúa mì vẫn giảm 54% so với mức cao nhất mọi thời đại đạt được vào tháng 3 năm 2022 sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine, trong khi giá ngô thấp hơn 37% so với tháng 4 năm 2022, khi đạt mức cao nhất trong 10 năm.
Thỏa thuận Biển Đen – ban đầu được làm trung gian bởi Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc vào một năm trước – đã đảm bảo việc đi lại an toàn của các tàu chở ngũ cốc từ các cảng của Ukraine. Thỏa thuận sẽ hết hạn vào lúc 5 giờ chiều thứ Hai theo giờ ET (nửa đêm giờ địa phương ở Istanbul, Kiev và Moscow).
Cho đến nay, thỏa thuận đã cho phép xuất khẩu gần 33 triệu tấn lương thực qua các cảng của Ukraine, theo dữ liệu của Liên hợp quốc.
Thỏa thuận đã được gia hạn ba lần, nhưng Nga đã nhiều lần đe dọa rút lui, cho rằng họ đã bị cản trở trong việc xuất khẩu các sản phẩm của chính mình.
Cuối tuần qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông sẽ không gia hạn hiệp ước, nói rằng mục đích chính của nó – cung cấp ngũ cốc cho các nước có nhu cầu – đã “không thành hiện thực”.
Ukraine là một trong ba nhà xuất khẩu lúa mạch, ngô và dầu hạt cải hàng đầu thế giới, theo Gro Intelligence, một công ty dữ liệu nông nghiệp cho biết. Theo Liên Hợp Quốc, đây cũng là nước xuất khẩu dầu hướng dương lớn nhất, chiếm 46% lượng xuất khẩu của thế giới.
Ủy ban Cứu trợ Quốc tế (IRC) cho biết vào tháng 11 rằng sự sụp đổ của thỏa thuận sẽ “ảnh hưởng nhiều nhất đến những người đang trên bờ vực chết đói”. Cảnh báo được đưa ra sau khi Moscow đình chỉ tham gia hiệp ước trong vài ngày sau các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Sevastopol, một thành phố cảng ở Crimea do Nga kiểm soát.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cũng cho biết vào thời điểm đó rằng việc phá vỡ thỏa thuận sẽ biến “cuộc khủng hoảng về khả năng chi trả [lương thực] thành cuộc khủng hoảng về nguồn cung” nếu nông dân trên khắp thế giới không thể tìm nguồn phân bón cần thiết trước mùa trồng trọt.
Nga là nhà cung cấp phân bón lớn nhất toàn cầu, theo Gro Intelligence. Là một phần của thỏa thuận rộng lớn hơn, một thỏa thuận liên quan đã được môi giới để tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển phân bón và ngũ cốc của Nga.
Trong những tháng gần đây, lạm phát giá lương thực đã vượt qua năng lượng để trở thành động lực chính gây ra lạm phát chung dai dẳng ở Vương quốc Anh và 20 quốc gia sử dụng đồng euro, mặc dù nó đã bắt đầu giảm bớt. Trong tháng 5, giá lương thực tăng 18,4% ở Anh và 12,5% ở khu vực đồng euro so với tháng 5/2022.
Vũ Ngọc
