Nâng lãi suất để hạ nhiệt lạm phát và cảnh báo của các chuyên gia
Để đối phó với lạm phát tăng vọt, đặc biệt sau chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine, các ngân hàng trung ương tại Australia, Mỹ, Anh, Ấn Độ đã đồng loạt tăng lãi suất cơ bản, thắt chặt chính sách tiền tệ…
Thời gian qua giá cả hàng hóa tại Mỹ, từ thực phẩm cho đến xăng dầu đều tăng mạnh khiến người dân khốn đón. Để đối phó với tình trạng lạm phát tồi tệ nhất trong vòng 4 thập kỷ qua, hôm 4/5 Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất thêm 0,5%, đồng thời thông báo sẽ sớm thu hẹp danh mục trái phiếu đang nắm giữ. Như vậy lãi suất tham chiếu tại Mỹ hiện đang nằm trong khoảng 0,75 – 1%. Đại diện Fed nhìn nhận cuộc chiến Nga – Ukraine và các sự kiện liên quan vẫn đang tạo thêm sức ép lên lạm phát và đè nặng lên hoạt động kinh tế của nước này.
Tại Australia, cách đây không lâu ngân hàng trung ương nước này dự kiến vẫn giữ nguyên lãi suất gần 0% cho đến 2024. Tuy nhiên, hôm 3/5 họ khiến các nhà đầu tư ngạc nhiên khi tăng thêm 0,25% lên 0,35%.
Từ mức thấp kỷ lục 4% đã giữ nguyên 2 năm qua để hỗ trợ nền kinh tế, mới đây Ấn Độ bất ngờ nâng lãi suất tham chiếu lên 4,4%. Còn tại Anh, trong tháng 3/2022 lạm phát của nước này đã tăng lên 7% – mức cao nhất trong vòng 30 năm trở lại đây và cao hơn gấp 3 lần mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Anh (BOE). Trước tình hình này, hôm 5/5 BOE đã nâng lãi suất cơ bản thêm 0,25%, lên 1% – cao nhất 13 năm. Đồng cảnh ngộ với nhiều ngân hàng trung ương khác trên toàn cầu, BOE cũng đang oằn lưng chèo chống nền kinh tế đi qua cơn bão lạm phát. BOE dự báo trong năm 2022 này, lạm phát tại Anh sẽ tăng lên gần 10%.
Cùng ngày, Ngân hàng Trung ương Chile phát đi thông báo nâng lãi suất cơ bản từ 7% lên 8,25%, cao hơn dự báo. Kể từ giữa năm 2021, sau khi hồi phục mạnh từ trong đại dịch, quốc gia này đã liên tục thực hiện nâng lãi suất để kiềm chế lạm phát. Trong tháng 3/2022, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Chile đã tăng 9,4% – cao nhất kể từ năm 2008.
Đặt trong bối cảnh ngân hàng trung ương tại nhiều quốc gia đều lần lượt tăng lãi suất để đối phó bão lạm phát, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Phần Lan Olli Rehn cũng đã thúc giục Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) nhanh chóng nâng lãi suất, bình thường hóa chính sách tiền tệ để qua đó vừa đảm bảo sự phục hồi của nền kinh tế vừa kiềm chế lạm phát cũng như tác động của nó lên thị trường lao động.
Đồng quan điểm, Thống đốc BOE Andrew Bailey cho rằng quyết định nâng lãi suất vào thời điểm này không chỉ nhằm hạ nhiệt lạm phát mà còn góp phần giảm thiểu các rủi ro khác.
Từ giữa năm ngoái, lạm phát đã trở thành chủ đề nóng trên toàn cầu. Liên tục cảnh báo về rủi ro này, các tổ chức, các nhà kinh tế học cũng đồng thời bày tỏ lo ngại thế giới có thể lặp lại cú sốc lạm phát thập niên 70 do vòng xoáy tăng lương – tăng giá…
Trong bối cảnh đó, nâng lãi suất đã trở thành biện pháp tốt nhất nhằm kiềm chế lạm phát, ổn định thị trường. Dù vậy, giới chuyên gia cũng cảnh báo về hiện tượng phản ứng dây chuyền nếu các nước phát triển đồng loạt nâng lãi suất. Đơn cử Hong Kong và các nước Vùng Vịnh vốn neo nội tệ vào đồng USD. Chính vì vậy việc Fed tuyên bố nâng lãi suất buộc các quốc gia này cũng phải có động thái tương tự.
Ngoài ra việc nâng lãi suất còn gây sức ép lên các nền kinh tế đang phát triển. Tháng trước, Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva lên tiếng cảnh báo trước khi tăng lãi suất, Fed và các ngân hàng trung ương khác cần phải cân nhắc vấn đề rủi ro lan truyền với các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển vốn rất dễ bị tổn thương bởi quyết định này có thể làm thay đổi dòng chảy đầu tư toàn cầu. Dòng vốn sẽ rời các nước nghèo để chuyển sang các nước giàu. IMF vì thế hạ triển vọng tăng trưởng của các nước đang phát triển và mới nổi năm nay xuống 3,8%, thấp hơn 1% so với dự báo tháng 1.
Như An
