ASEAN thể hiện quan điểm chống lại tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông
Trong một tuyên bố mạnh mẽ phản đối các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên cơ sở lịch sử, các nhà lãnh đạo Đông Nam Á cho rằng Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 phải là cơ sở của các quyền trên Biển Đông.
Các nhà lãnh đạo của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã thể hiện quan điểm trong một tuyên bố do Việt Nam đưa ra hôm thứ Bảy thay mặt cho khối 10 quốc gia. Các nhà lãnh đạo ASEAN đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh hàng năm bằng hình thức trực tuyến vào thứ Sáu, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 và các cuộc tranh chấp lãnh thổ kéo dài là trọng tâm trong chương trình nghị sự.
Tuyên bố ASEAN đã khẳng định rằng UNCLOS 1982 là cơ sở để xác định các quyền lợi hàng hải, quyền chủ quyền, quyền tài phán và lợi ích hợp pháp đối với các khu vực hàng hải, tuyên bố của ASEAN cho biết.
Các nhà lãnh đạo đã đề cập đến UNCLOS, một thỏa thuận quốc tế năm 1982 quy định quyền của các quốc gia đối với các đại dương trên thế giới và phân định vùng biển được gọi là vùng đặc quyền kinh tế nơi các quốc gia ven biển được trao quyền khai thác độc quyền và tài nguyên nhiên liệu.
Họ nói trong tuyên bố của mình rằng UNCLOS đặt ra khuôn khổ pháp lý trong đó tất cả các hoạt động ở đại dương và biển phải được thực hiện.
Các quan chức Trung Quốc không bình luận ngay lập tức về tuyên bố này, nhưng ba nhà ngoại giao Đông Nam Á nói với hãng AP rằng nó đánh dấu sự khẳng định mạnh mẽ đáng kể của luật pháp trong khu vực tranh chấp từ lâu đã được coi là một điểm nóng của châu Á.
Với tư cách là nhà lãnh đạo ASEAN năm nay, Việt Nam giám sát việc soạn thảo tuyên bố của Chủ tịch, vốn không phải là một tài liệu đàm phán nhưng được lưu hành giữa các quốc gia thành viên khác để tham khảo ý kiến. Việt Nam là một trong những nhà chỉ trích lớn tiếng nhất về các hành động quyết đoán của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp.
Trung Quốc đã có những bước đi ngày càng quyết liệt trong những năm gần đây để củng cố các yêu sách của mình đối với vùng biển chiến lược mà nước này đánh dấu một cách mơ hồ với cái gọi là đường 9 đoạn chồng lấn với vùng biển ven bờ và yêu sách lãnh thổ của các quốc gia thành viên ASEAN khac snhuw Việt Nam, Malaysia, Philippines và Brunei. Đài Loan cũng đã đưa ra một yêu sách trong vùng biển rộng lớn đang tranh chấp.
Tháng 7 năm 2016, Tòa trọng tài quốc tế đã vô hiệu hóa các yêu sách lịch sử rộng lớn của Trung Quốc đối với vùng biển dựa trên UNCLOS. Trung Quốc từ chối tham gia vào vụ kiện và bác bỏ phán quyết này là một sự giả tạo.
Trung Quốc trong những năm gần đây đã biến bảy rạn đá ngầm tranh chấp thành các căn cứ đảo được bảo vệ bằng tên lửa, trong đó có ba đường băng cấp quân sự, và tiếp tục phát triển chúng.
Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã chịu chỉ trích về những gì mà các bên tranh chấp nói là những hành động hung hăng ở vùng biển tranh chấp khi các quốc gia vật lộn đối phó với COVID-19.
Việt Nam đã bày tỏ phản đối hồi tháng Tư sau khi một tàu bảo vệ bờ biển Trung Quốc đâm vào và đánh chìm một chiếc thuyền với tám ngư dân ra khỏi quần đảo Hoàng Sa. Philippines ủng hộ Việt Nam và phản đối các khu vực lãnh thổ mới được Trung Quốc công bố trong các vùng biển lớn.
Kim Phương
