Vụ tiền tiết kiệm “bốc hơi” và thiện chí của các ngân hàng

Thời gian qua liên tiếp xảy ra hàng loạt vụ khách hàng VIP mất tiền tỷ khi gửi tiết kiệm tại các ngân hàng gióng lên hồi chuông báo động về rủi ro trong quản lý ở các ngân hàng.

Lợi dụng lòng tin, chiếm đoạt trắng trợn

Tháng 9/2017 ghi nhận một vụ chiếm đoạt tài sản gây rúng động khi lãnh đạo Ngân hàng OceanBank chi nhánh Hải Phòng gồm cựu giám đốc, kế toán trưởng, kiểm soát viên đã câu kết với nhau chiếm đoạt hơn 400 tỷ đồng của 20 khách hàng gửi tiết kiệm tại Chi nhánh này. Với sự vào cuộc của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an, 3 cựu cán bộ Oceanbank Hải Phòng sau đó đã bị bắt giam và bị khởi tố vì tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Năm 2016, dư luận cũng xôn xao vụ bà Ngô Phương Anh (Tp.Đà Lạt) gửi đơn tố cáo ông Phạm Thế Long – nguyên Giám đốc Phòng giao dịch D2 Giảng Võ, Ngân hàng BIDV chi nhánh Tây Hồ lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt 32 tỷ đồng trong sổ tiết kiệm của mình.

Một vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản khác xảy ra ở Eximbank chi nhánh Tp.Vinh – tỉnh Nghệ An với chủ mưu là Nguyễn Thị Lam – cán bộ kiểm ngân của Eximbank Đô Lương thuộc chi nhánh Vinh. Từ năm 2012 đến 2016, Lam dùng lãi suất cao ngất ngưởng để mời gọi khách hàng gửi tiền rồi lợi dụng lòng tin của họ giả mạo chữ ký, lập hồ sơ khống, đề nghị khách hàng ký khống vào các giấy rút tiền để chiếm đoạt hơn 50 tỷ đồng của 6 khách hàng.

Cũng dùng thủ đoạn lừa gạt như Nguyễn Thị Lam, kế toán kiêm thủ quỹ Phòng giao dịch Trà Cổ thuộc Agribank Chi nhánh Móng Cái – bà Lê Thị Thúy Hằng đã chiếm đoạt 8,4 tỷ đồng của khách hàng bằng cách lấy thông tin tài khoản tiền gửi tiết kiệm của 7 khách hàng không đăng ký số dư trên điện thoại, sau đó lấy phôi sổ tiết kiệm trắng để in, phát hành lại các sổ tiết kiệm giả mạo, giả chữ ký của số khách hàng trên và Giám đốc Phòng giao dịch để làm thủ tục tất toán và đóng tài khoản tiết kiệm…

Gây chấn động nhất thời gian gần đây là vụ việc Phó Giám đốc Eximbank Chi nhánh Tp.HCM – ông Lê Nguyễn Hưng lợi dụng sự tin tưởng của khách hàng, chỉ đạo nhân viên lập chứng từ giả để chiếm đoạt hơn 245 tỷ đồng của khách hàng Chu Thị Bình rồi bỏ trốn ra nước ngoài. Hiện Cơ quan công an vẫn chưa bắt được ông Hưng, trong khi đó 5 cán bộ của Chi nhánh này đã bị khởi tố do sai sót trong thực hiện quy trình nghiệp vụ gây thiệt hại đến tài sản của khách hàng.

Ngoài ra còn có rất nhiều trường hợp khách hàng bị các đối tượng lợi dụng lòng tin, lừa gạt chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Agribank Lào Cai, VIB chi nhánh Quảng Ninh…Không chỉ mất tiền trong sổ tiết kiệm, nhiều trường hợp khách hàng còn bị mất tiền từ vài triệu đồng, vài chục triệu đến cả trăm triệu đồng trong tài khoản thẻ ATM vì bị kẻ gian rút trộm như đã xảy ra tại Agribank, Sacombank, Vietcombank, Dong A Bank…mà báo chí phản ánh gần đây.

Đảm bảo quyền lợi của khách hàng

Khi xảy ra các vụ lừa đảo chiếm đạt tài sản của khách hàng, theo quy định hiện hành, các ngân hàng sẽ có một thời gian nhất định để tiến hành kiểm tra và giải quyết các tranh chấp. Đối với những vụ việc có dấu hiệu của tội phạm, các ngân hàng phải trình báo cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, báo cáo lên Ngân hàng Nhà nước, đồng thời thông báo cụ thể sự việc với khách hàng.

Về vấn đề giải quyết bồi thường cho khách hàng, do ngân hàng hàng là một định chế tài chính nên việc chi trả tiền cho khách hàng đòi hỏi phải tuân thủ theo một số quy định về pháp lý. Đó cũng chính là nguyên nhân khiến thời gian giải quyết trả tiền cho khách hàng thường bị kéo dài, gây tâm lý bất an, thậm chí là thái độ bất mãn, không hài lòng nơi khách hàng. Quan trọng hơn, những vụ việc như thế này có thể sẽ tạo ra một tiền lệ xấu trong quan hệ tiền gửi giữa khách hàng và ngân hàng.

Tuy nhiên với tôn chỉ hoạt động “đặt quyền và lợi ích của khách hàng lên hàng đầu”, gần đây một số ngân hàng đã linh động hơn khi tiến hành tra soát nhanh để tạm ứng cho khách hàng trước khi các cơ quan chức năng vào cuộc làm rõ sự việc, qua đó phần nào xoa dịu sự bức xúc của khách hàng. Điển hình như Sacombank đã hoàn hơn 90 triệu đồng cho khách hồi năm ngoái; nhanh gọn như Agribank chỉ trong vòng hơn 1 tuần đã hoàn tiền cho 12 chủ thẻ…

Tuy nhiên đối với các khoản tiền gửi tiết kiệm lớn, phần lớn các ngân hàng đều phải chờ phán quyết của tòa mới tiến hành hoàn trả tiền gây bức xúc nơi khách hàng; điển hình như vụ việc ở Oceanbank Hải Phòng kéo dài cho đến nay vẫn chưa được giải quyết, vụ việc ở Agribank Quảng Ninh cũng phải chờ tòa án xét xử.

Trong số các trường hợp này, Eximbank tỏ rõ thiện chí nhất khi đang trong thời gian chờ cơ quan chức năng giải quyết vụ việc, ngân hàng này vẫn đứng ra tạm ứng tiền cho khách hàng. Chẳng hạn như các khách hàng tại Phòng giao dịch Đô Lương – Chi nhánh Tp.Vinh đã nhận được tạm ứng 32 tỷ đồng; về phía khách hàng Chu Thị Bình cũng đã nhận tạm ứng đợt 1 số tiền 93 tỷ đồng, số tiền còn lại sẽ hoàn trả sau khi tòa án có phán quyết ngân hàng là bên bị thiệt hại.

Nỗ lực tất cả vì khách hàng, giải quyết thỏa đáng quyền lợi cho khách hàng của Eximbank nhận được sự ủng hộ, tin tưởng rất lớn từ phía khách hàng; bằng chứng là khách hàng vụ Eximbank Nghệ An đã quyết định gửi lại hơn một nửa số tiền được tạm ứng vào chi nhánh Eximbank Vinh; còn khách hàng Chu Thị Bình đánh giá rất cao thiện chí của Eximbank và cũng đã gửi lại toàn bộ số tiền 93 tỷ được tạm ứng đợt 1. Luật sư đại diện của bà Bình cho biết bà này cũng sẽ gửi toàn bộ số tiền nhận tạm ứng đợt 2 tại Chi nhánh Eximbank Tp.HCM. Có thể thấy việc linh động ứng tiền cho khách hàng của Ngân hàng Eximbank không chỉ giảm thiểu thiệt hại cho khách hàng mà còn góp phần giảm bớt những hệ lụy ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu của Eximbank.

Ngoài việc giải quyết quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng, đối với cán bộ ngân hàng liên quan đến vụ án hình sự chiếm đoạt tài sản, Eximbank phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng đánh giá mức độ sai phạm của các nhân viên này. Qua quá trình điều tra, cơ quan chức năng cho biết chưa có chứng cứ chứng minh nhân viên ngân hàng có động cơ vụ lợi. Từ cơ sở nêu trên, Eximbank đã có văn bản gửi các cơ quan tiến hành xác minh, điều tra vụ án một cách thấu tình đạt lý, phù hợp với quy định của pháp luật và việc này cũng đã nhận được sự ủng hộ của khách hàng. Hiện tại, một trong hai nhân viên của Eximbank Chi nhánh Tp.HCM bị tạm giam đã được tại ngoại, còn lại một nhân viên đang được các cơ quan tố tụng xem xét thay đổi biện pháp ngăn chặn theo đề nghị của gia đình và ngân hàng.

Trước hàng loạt vụ khách hàng mất tiền tỷ khi gửi tiết kiệm tại các ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng đã tức tốc vào cuộc bằng nhiều văn bản chấn chỉnh công tác quản lý tiền gửi tiết kiệm tại các ngân hàng. Về phía các ngân hàng thương mại cũng đã tích cực cải tiến các quy định liên quan đến việc gửi, rút tiền tiết kiệm như: áp dụng hệ thống cảnh báo tự động khi tài khoản tiền gửi có biến động, khuyến cáo khách hàng không ký khống sẵn các chứng từ rút tiền để giao cho nhân viên ngân hàng…Từ thiện chí và những nỗ lực cải cách, đổi mới để bảo vệ quyền lợi của khách hàng cũng đã phần nào củng cố thêm niềm tin của khách hàng vào hệ thống ngân hàng.

Theo: Nguyễn Cường