Trung Quốc bước vào kỷ nguyên tăng trưởng kinh tế chậm

Trung Quốc đang bước vào kỷ nguyên tăng trưởng kinh tế chậm hơn nhiều, làm dấy lên một viễn cảnh khó khăn: nước này có thể không bao giờ trở thành nước giàu có.

Cho dù nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tăng trưởng 3-4% hàng năm hoặc gần như thế, như một số nhà kinh tế dự đoán, nhưng với “thập kỷ mất mát” giống như ở Nhật Bản, thì có vẻ như Trung Quốc sẽ làm thất vọng các nhà lãnh đạo, giới trẻ và phần lớn thế giới.

Các nhà hoạch định chính sách hy vọng sẽ thu hẹp khoảng cách phát triển của Trung Quốc với Mỹ. Thanh niên Trung Quốc đến các trường đại học để học các công việc kinh tế tiên tiến. Châu Phi và Mỹ Latinh đang tin tưởng vào việc Trung Quốc mua hàng hóa của họ.

Desmond Lachman, một thành viên cấp cao tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, cho biết: “Không có khả năng nền kinh tế Trung Quốc sẽ vượt qua Mỹ trong vòng một hoặc hai thập kỷ tới.

Ông dự đoán tốc độ tăng trưởng sẽ chậm lại còn 3%, điều này “sẽ giống như suy thoái kinh tế” khi tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đã ở mức trên 20%. Ông nói: “Điều này cũng không tốt cho phần còn lại của nền kinh tế thế giới”.

Khi Nhật Bản bắt đầu trì trệ vào những năm 1990, nước này đã vượt quá GDP bình quân đầu người của các nền kinh tế có thu nhập cao và gần bằng mức của Mỹ. Tuy nhiên, Trung Quốc chỉ đạt ở trên mức thu nhập trung bình.

Tốc độ tăng trưởng trong quý hai là 6,3%, thấp hơn so với mức cơ sở thấp do các đợt phong tỏa do COVID-19 gây ra vào năm ngoái, gây áp lực lên các nhà lãnh đạo Trung Quốc, những nhân vật dự kiến sẽ họp trong tháng này để thảo luận về một sự thúc đẩy ngắn hạn và các biện pháp khắc phục dài hạn. Dữ liệu từ tháng 4 đến tháng 6 cho thấy mức tăng trưởng năm 2023 sẽ đạt khoảng 5%, với tốc độ chậm hơn sau đó.

Tuy nhiên, tăng trưởng hàng năm của Trung Quốc đã đạt trung bình khoảng 7% trong thập kỷ qua và hơn 10% trong những năm 2000.

Bị thúc đẩy bởi sự mất đà như vậy, các nhà kinh tế không còn cho rằng tiêu dùng hộ gia đình yếu và đầu tư của khu vực tư nhân là do tác động của đại dịch, thay vào đó đổ lỗi cho các căn bệnh cơ cấu.

Chúng bao gồm sự bùng nổ của bong bóng trong lĩnh vực bất động sản, chiếm một phần tư sản lượng; một trong những sự mất cân đối sâu sắc nhất giữa đầu tư và tiêu dùng; núi nợ của chính quyền địa phương; và sự kiểm soát chặt chẽ của Đảng Cộng sản đối với xã hội, bao gồm cả các doanh nghiệp tư nhân.

Và lực lượng lao động và cơ sở người tiêu dùng của Trung Quốc đang thu hẹp lại trong khi nhóm người về hưu đang mở rộng.

Người đứng đầu Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc Zheng Shanjie, trong một bài báo ngày 4 tháng 7 trên tạp chí chính thức “Qiushi”, đã đề cập đến bẫy thu nhập trung bình, nói rằng Trung Quốc cần “đẩy nhanh việc xây dựng một hệ thống công nghiệp hiện đại” để tránh nó.

Zheng đã đề cập đến cuộc đấu tranh của các quốc gia đang phát triển để chuyển đổi từ mức thu nhập trung bình sang mức thu nhập cao do chi phí gia tăng và khả năng cạnh tranh giảm sút.

Các nhà kinh tế cho rằng sự bùng nổ xe điện của Trung Quốc là bằng chứng của sự tiến bộ, nhưng phần lớn khu liên hợp công nghiệp của nước này không được nâng cấp với tốc độ tương tự. Doanh số bán ô tô ở nước ngoài chỉ chiếm 1,7% xuất khẩu.

Richard Koo, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Nomura cho biết: “Nhiều nhà quan sát sẽ xem xét một số công ty và nói, ồ, Trung Quốc có thể tạo ra tất cả những sản phẩm tuyệt vời này, vì vậy tương lai sẽ tươi sáng. Câu hỏi của tôi là: Chúng ta có đủ những công ty đó không?”.

Các nhà hoạch định chính sách cho biết họ muốn tiêu dùng hộ gia đình thúc đẩy tăng trưởng, nhưng không gợi ý về các bước cụ thể.

Juan Orts, nhà kinh tế Trung Quốc tại Fathom Consulting, cho biết việc thúc đẩy nhu cầu của người tiêu dùng có thể chuyển các nguồn lực ra khỏi việc hỗ trợ các nhà xuất khẩu sản xuất, điều này giải thích một phần sự do dự đối với những cải cách như vậy.

Orts nói: “Chúng tôi không nghĩ chính quyền sẽ cam kết đi theo con đường đó”, đồng thời mô tả đó là “lối thoát” cho tình trạng kinh tế ảm đạm.

Nhật Mỹ