Phụ nữ đóng góp cho công cuộc phục hồi toàn diện, bền vững của ASEAN

Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao liên quan, vào tối ngày 12/11, Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN đã diễn ra với chủ đề: “Vai trò của phụ nữ trong xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết, năng động, bền vững và bao trùm trong thế giới hậu COVID-19”.

Hội nghị là dịp để các nhà Lãnh đạo ASEAN lắng nghe ý kiến và cùng trao đổi với những nhà Lãnh đạo nữ tiêu biểu trong khu vực, các tổ chức quốc tế, nhằm phát huy hiệu quả hơn vai trò của phụ nữ trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và phục hồi tổng thể sau đại dịch.

Đây cũng là một trong những hoạt động quan trọng trong khuôn khổ Năm ASEAN 2020 nhằm kỷ niệm 25 năm Liên hợp quốc thông qua Cương lĩnh Bắc Kinh về bình đẳng giới, 20 năm Nghị quyết đầu tiên của Hội đồng Bảo an về phụ nữ-hòa bình-an ninh, tròn 5 năm thành lập Cộng đồng ASEAN và triển khai các Mục tiêu phát triển bền vững tới 2030.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trong bối cảnh thế giới tiếp tục hội nhập và liên kết sâu rộng, phụ nữ ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của mọi quốc gia, cũng như trong giải quyết những thách thức an ninh quốc tế và khu vực. Trên phương diện chính trị-an ninh, dù chỉ chiếm 2% tổng số các nhà đàm phán, hòa giải, song phụ nữ là nhân tố không thể thiếu được trong các tiến trình kiến tạo hòa bình và an ninh bền vững.

Ở góc độ kinh tế và phát triển, việc thúc đẩy bình đẳng giới và loại bỏ các rào cản đối với phụ nữ sẽ giúp GDP thế giới tăng trưởng thêm 8,3% hàng năm và đóng góp thêm 4,5 nghìn tỷ USD vào tổng GDP của châu Á-Thái Bình Dương tới năm 2025. Gần đây nhất, vai trò của phụ nữ lại được khẳng định trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, khi tại các quốc gia có Lãnh đạo nữ, tỉ lệ số bệnh nhân tử vong do COVID thấp hơn 6 lần so với các nơi khác.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, thách thức đối với phụ nữ trên nhiều phương diện đang gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, mang lại những hệ lụy đa chiều.

Theo ước tính của Liên hợp quốc, tới năm 2021 sẽ có 435 triệu phụ nữ và trẻ em gái rơi vào tình trạng nghèo đói, trong đó 47 triệu người là do tác động trực tiếp của COVID-19. Điều này xuất phát từ việc phụ nữ là lực lượng đi đầu chăm sóc sức khỏe bệnh nhân nên có tỉ lệ nhiễm dịch cao; đa số lao động nữ làm việc trong những ngành nghề chịu tác động trực tiếp của dịch bệnh như bán lẻ, dịch vụ và khu vực kinh tế không chính thức. Ngoài ra, các chính sách giãn cách xã hội và tập trung nguồn lực quốc gia cho công tác phòng chống dịch cũng đang góp phần làm gia tăng nạn bạo lực gia đình và giảm chất lượng các dịch vụ y tế thiết yếu đối với phụ nữ.

Do đó, để thu hẹp khoảng cách giới và giảm thiểu nguy cơ phụ nữ bị bỏ lại phía sau trong thế giới hậu đại dịch, hơn bao giờ hết người phụ nữ cần được đặt ở vị trí trung tâm trong các nỗ lực và chính sách ứng phó, khắc phục các tác động của dịch bệnh của mỗi quốc gia và khu vực.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mong muốn, Hội nghị sẽ gợi mở những định hướng quan trọng để phụ nữ ASEAN có thể đóng góp sâu rộng, hiệu quả hơn nữa cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN cũng như tham gia tích cực vào các nỗ lực đảm bảo hòa bình, an ninh và thúc đẩy phát triển bền vững, tăng trưởng bao trùm của khu vực.

Phát biểu về chủ đề “Tăng quyền năng cho phụ nữ vì phát triển bền vững và bao trùm trong một thế giới đang thay đổi”, Hoàng hậu Hà Lan Maxima, Đặc phái viên của Tổng thư ký Liên hợp quốc về tài chính bao trùm cho phát triển đã có những đánh giá sâu sắc về vai trò ngày càng quan trọng của phụ nữ đối với sự phát triển của thế giới trong thời gian tới. Trong đó có việc tăng quyền năng kinh tế của phụ nữ trên cơ sở tài chính bao trùm, tận dụng nền tảng số và thương mại điện tử.

Phát biểu về “Tác động của COVID-19 tới phụ nữ: Tái thiết mạnh mẽ hơn vì tăng trưởng và tự cường”, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới phụ trách Đông Á và Thái Bình Dương Victoria Kwakwa cung cấp một bức tranh tổng thể, toàn diện về những thách thức mà phụ nữ đang phải đối mặt trong cuộc chiến chống đại dịch. Bà Victoria Kwakwa chia sẻ nhiều đề xuất về các biện pháp bảo vệ sức khỏe phụ nữ, cũng như hỗ trợ phụ nữ tái tham gia vào các hoạt động kinh tế-xã hội sau dịch bệnh.

Phát biểu với chủ đề “Lộ trình của ASEAN tiến tới phục hồi toàn diện và vai trò của phụ nữ”, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi cho rằng, ASEAN đã nỗ lực không ngừng, thúc đẩy vai trò lãnh đạo của phụ nữ trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong lĩnh vực chính trị, kinh tế, tăng cường gắn kết xã hội.

Những quy chế của ASEAN về thúc đẩy bình đẳng giới như: Ủy ban về phụ nữ ASEAN, Ủy ban thúc đẩy và bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em, Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về quyền con người cũng như Mạng lưới các nữ doanh nhân của ASEAN là những cơ chế hết sức quan trọng giúp khu vực ứng phó hiệu quả với COVID – 19.

Ông Lim Jock Hoi đề nghị, cần ưu tiên các nội dung liên quan đến giới trong quá trình mở cửa, thúc đẩy phục hồi Cộng đồng ASEAN; tăng cường tiếp cận của người dân đối với dịch vụ chăm sóc sức khỏe có chất lượng, đảm bảo được sự bao trùm về tài chính và số, đặc biệt là khuyến khích sự tham gia của phụ nữ trong những vai trò dẫn dắt, lãnh đạo.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã thảo luận giải pháp bảo vệ quyền lợi của phụ nữ trước những hệ lụy tiêu cực từ COVID-19 và dịch bệnh trong tương lai.

Bên cạnh đó, xác định những phương thức để phát huy vai trò, đóng góp của phụ nữ trong công cuộc phục hồi tổng thể của khu vực ASEAN; đóng góp ý kiến trong việc xây dựng định hướng hợp tác lâu dài của ASEAN cho giai đoạn sau đại dịch, trong đó vị thế của phụ nữ được bảo đảm để Cộng đồng ASEAN ngày càng phát triển bao trùm, bền vững và tự cường. 

Hoan nghênh và đánh giá cao sự quan tâm của các nhà Lãnh đạo ASEAN trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, tại Đại hội đồng AIPA 41 vừa qua do Quốc hội Việt Nam làm Chủ tịch, nghị viện các nước ASEAN đã nhất trí thông qua Nghị quyết về “Vai trò của nữ nghị sỹ trong đảm bảo việc làm và thu nhập của lao động nữ”. Trong đó kêu gọi các nước thành viên ASEAN tiến hành đánh giá kinh nghiệm và đưa ra các giải pháp thiết thực, cụ thể nhằm đảm bảo việc tiếp cận bền vững các cơ hội việc làm và thành quả việc làm tốt hơn cho lao động nữ, đặc biệt là nhóm yếu thế trong bối cảnh hậu đại dịch COVID-19.

Để tiếp tục phát huy vai trò của phụ nữ, đóng góp thiết thực cho công cuộc phục hồi toàn diện và bền vững của ASEAN, cũng như trong củng cố và xây dựng Cộng đồng ASEAN giai đoạn tới, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề xuất, điều kiện tiên quyết nhằm vượt qua đại dịch là cần bảo đảm những quyền lợi chính đáng về kinh tế và sức khỏe của phụ nữ bằng những giải pháp hiệu quả và kịp thời; cũng như bảo đảm rằng, các nỗ lực quốc tế, khu vực và quốc gia về bình đẳng giới tiếp tục được duy trì, thúc đẩy và không bị cản trở bởi đại dịch; xây dựng, triển khai những chính sách phù hợp, trong đó cần bảo đảm phụ nữ là nhân tố chủ chốt và là đối tượng được hưởng thụ những thành quả từ quá trình phục hồi.

Theo đó, ASEAN cần đặt phụ nữ vào trọng tâm công cuộc tái thiết và phục hồi; tăng cường vai trò lãnh đạo và tiếng nói của phụ nữ trong các quá trình đưa ra quyết sách, cũng như cần tăng quyền năng kinh tế cho phụ nữ nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, củng cố sự tự cường của Cộng đồng trước những cú sốc bên ngoài; đưa bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ thành một ưu tiên quan trọng trong tiến trình xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng sau năm 2025.

Trước những chuyển biến nhanh chóng và phức tạp của môi trường quốc tế và khu vực, ASEAN cần có cách tiếp cận mới, sáng tạo và hiệu quả hơn để phát huy vai trò phụ nữ trên mọi phương diện, đặc biệt là cần tận dụng các lợi ích do tiến bộ khoa học, công nghệ, nhất là công nghệ số mang lại để nâng cao năng lực và phát huy tiềm năng của phụ nữ.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, để hiện thực hóa các vấn đề trên, năm 2021 Việt Nam dự kiến sẽ tổ chức Diễn đàn cấp cao ASEAN về vai trò của phụ nữ đóng góp cho phục hồi toàn diện và bền vững. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tin tưởng, với sự tham dự của các lãnh đạo nữ trong khu vực, các cơ quan chuyên ngành của ASEAN, các học giả và doanh nghiệp, Diễn đàn sẽ đưa ra các khuyến nghị thiết thực để lồng ghép vào các chương trình hợp tác của ASEAN hiện nay, hỗ trợ triển khai Khuôn khổ phục hồi tổng thể ASEAN vừa được Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 thông qua, cũng như bổ trợ cho tiến trình xây dựng Tầm nhìn ASEAN sau năm 2025.

Thu Thảo