Phố Wall tăng gấp đôi so với Trung Quốc
Đối với những người điều hành các tổ chức tài chính quyền lực nhất của Mỹ, đây là những thời điểm tốt nhất: thu nhập đột biến trong quý vừa qua, sự gia tăng trong các vụ mua bán và sáp nhập, và giao dịch sinh lợi nhờ sự biến động được tạo ra bởi sự thay đổi dự kiến trong chu kỳ lãi suất.
Phố Wall cũng đã được hưởng một làn gió thuận lợi, không nơi nào giống như ở Trung Quốc. Goldman Sachs vừa cùng Morgan Stanley và gã khổng lồ bảo hiểm Chubb giành được sự chấp thuận theo quy định về việc nắm toàn quyền kiểm soát liên doanh của mình với các đối tác Trung Quốc, một cuộc bỏ phiếu rõ ràng tin tưởng vào quá trình tự do hóa tiến bộ trong lĩnh vực tài chính của Trung Quốc.
Sự hội tụ vui vẻ của các lợi ích tài chính đối lập với một môi trường địa chính trị ngày càng thù địch. Mỹ và Trung Quốc hoàn toàn có mâu thuẫn với Hồng Kông, Đài Loan và thương mại. Một cuộc chạy đua vũ trang công nghệ đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc, mở rộng từ trí tuệ nhân tạo đến vũ khí tinh vi, nổi bật là vụ thử nghiệm hai tên lửa siêu thanh gần đây của Bắc Kinh.
Trong thời đại cạnh tranh chiến lược mới này, một ông chủ Phố Wall lưu tâm đến việc tiếp xúc với Trung Quốc, “Đôi khi có cảm giác như chúng ta đang hoạt động sau chiến tuyến của kẻ thù“.
Trong 20 năm qua, bắt đầu từ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới năm 1999, sự hiểu biết thông thường cho rằng các cơ hội kinh tế lớn hơn các rủi ro chính trị khi kinh doanh tại thị trường Trung Quốc. Ngay cả khi Bắc Kinh khăng khăng yêu cầu các công ty của họ bảo toàn phần lớn cổ phần trong các liên doanh hoặc tiếp cận tài sản trí tuệ được đánh giá cao, các công ty phương Tây vẫn miễn cưỡng làm theo. Trung Quốc đơn giản là quá lớn để không thể bỏ qua, và châu Á là nguồn tăng trưởng trong tương lai.
Các nhà hoạch định chính sách Mỹ như Hank Paulson (cựu lãnh đạo Goldman Sachs) trở thành Bộ trưởng Ngân khố Mỹ, cũng đánh giá rằng sự can dự của Trung Quốc với chủ nghĩa tư bản phương Tây sẽ từ từ thay đổi thái độ, có lẽ một ngày nào đó sẽ dẫn đến tự do hóa chính trị dần dần. Những hy vọng như vậy đã bị thổi phồng quá mức. Trung Quốc đã điều chỉnh nền kinh tế toàn cầu theo các điều kiện của riêng mình trong khi bảo vệ những gì họ coi là lợi ích cốt lõi của mình.
Dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, quyền lực của Đảng Cộng sản đã lấn át mọi thứ. Chiến dịch chống tham nhũng của ông Tập, được phát động trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, hiện đã được thay thế bằng một cuộc đàn áp đối với khu vực tư nhân của Trung Quốc. Không ai được tha, ngay cả những ông chủ Big Tech như Jack Ma của Alibaba, từng được coi là nhà vô địch quốc gia để sánh ngang với những người giỏi nhất của Thung lũng Silicon.
Nhiều người siêu giàu của Trung Quốc có quan hệ mật thiết với Phố Wall, thường hoạt động thông qua các “tước vị”, con đẻ đặc quyền của thế hệ lãnh đạo Đảng Cộng sản trước đây. Sự hạ mình của giới thượng lưu giàu có dưới bàn tay của ông Tập đã khiến các nhà đầu tư tổ chức của Mỹ ở Trung Quốc phải ớn lạnh.
Chiến dịch tranh cử mới của ông Tập ủng hộ “sự thịnh vượng chung” được xem không chỉ là một lời kêu gọi tập hợp trước đại hội đảng quan trọng tán thành việc ông giành quyền nắm quyền nhiệm kỳ thứ ba, mà còn là sự hỗ trợ cần thiết cho những gã khổng lồ công nghệ và những nhà phát triển bất động sản kiêu ngạo như Evergrande (hiện đang đứng trên bờ vực phá sản), hay Soho China (người có khoản bán 3 tỷ USD cho Blackstone đã bị các cơ quan quản lý chặn).
Trong những trường hợp này, các lựa chọn của Phố Wall từ ít lý tưởng đến không ngon. Để rút khỏi Trung Quốc, như LinkedIn của Microsoft đã làm vào tháng trước, sẽ là một hành động tự hại bản thân đáng tiếc. Các cổ phần tài chính đối với các ngân hàng đơn giản là lớn hơn nhiều so với các công ty công nghệ của Mỹ, vốn bị các đối thủ trong nước như Tencent và Baidu siết chặt từ lâu và bởi các nhà quản lý quyết tâm bảo vệ Great Firewall của Trung Quốc.
Những người bảo vệ ông Tập cho rằng đây là một lựa chọn sai lầm, giảm bớt sự dư thừa của khu vực tư nhân và giải quyết bất bình đẳng kinh tế ở Trung Quốc là hai mặt của cùng một xu hướng. Nhưng ngụy biện như vậy là sai lầm. Tăng trưởng kinh tế chậm lại là nguy cơ chính trị; quá trình kéo dài không kiểm soát của Evergrande nợ nần chồng chất cũng vậy.
Lộ trình trở thành siêu cường kinh tế của Trung Quốc phụ thuộc vào cải cách tài chính và mở tài khoản vốn để tạo điều kiện thuận lợi cho thanh toán xuyên biên giới, quốc tế hóa đồng nhân dân tệ và sự tăng trưởng của tầng lớp trung lưu Trung Quốc. Trong mỗi trường hợp, vốn và bí quyết của người Mỹ là không thể thiếu.
Trong giai đoạn 2015-2016, “khủng hoảng” trên thị trường tài chính, các nhà chức trách ở Bắc Kinh nhận ra rằng họ đã mở tài khoản vốn nhanh hơn so với tốc độ cải cách. Họ sẽ không muốn lặp lại sai lầm, và các nhà quan sát như Barry Eichengreen (Giáo sư kinh tế và khoa học chính trị tại Đại học California, Berkeley), dự đoán rằng quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ sẽ “dần dần và gia tăng”.
Dòng tiền thông minh ở New York cũng đang thực hiện một phép tính tương tự, làm giảm gấp đôi sự chuyển đổi thành công của Trung Quốc thành siêu cường hiện đại. Đó là một cuộc cá cược táo bạo mà sẽ đòi hỏi một quyết tâm mạnh mẽ trong những tháng tới.
Thúy Hằng
