Nhiều chủ hàng, nhà máy lọc dầu hưởng lợi từ các biện pháp trừng phạt dầu Nga

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga đã làm giảm đáng kể doanh thu từ dầu mỏ của nhà nước Nga và chuyển hàng chục tỷ đô la sang các công ty vận tải và lọc dầu, với một số có liên hệ với Nga.

Ít nhất 20 nguồn tin thương mại và ngân hàng cho biết cho biết hầu hết những người hưởng lợi từ các lệnh trừng phạt đều có trụ sở tại Trung Quốc, Ấn Độ, Hy Lạp và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Một số ít thuộc sở hữu một phần của các công ty Nga.

Các nguồn tin nói với Reuters rằng không có công ty nào vi phạm lệnh trừng phạt, nhưng họ đã được hưởng lợi từ các biện pháp do Liên minh châu Âu và Mỹ thiết kế để giảm doanh thu của cái mà họ gọi là cỗ máy chiến tranh của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Khi cuộc xung đột Ukraine bước sang năm thứ hai, các tính toán cho thấy thu nhập của Nga đã giảm nhưng khối lượng xuất khẩu vẫn tương đối ổn định bất chấp lệnh trừng phạt.

Putin nói với phương Tây rằng các biện pháp trừng phạt sẽ kích hoạt một đợt tăng giá năng lượng. Thay vào đó, giá dầu Brent chuẩn quốc tế đã giảm xuống còn 80 đô la/thùng từ mức cao kỷ lục là 139 đô la vào tháng 3 năm 2022, vài tuần sau khi chiến tranh bắt đầu.

Trước khi cuộc xâm lược Ukraine của Moscow bắt đầu vào ngày 24 tháng 2 năm ngoái, dầu Brent được giao dịch ở mức khoảng 65-85 đô la/thùng.

Bộ Tài chính Nga cho biết sau khi nhóm G7 áp đặt giá trần đối với dầu của Nga vào tháng 12, doanh thu xuất khẩu dầu của Moscow đã giảm 40% so với cùng kỳ trong tháng 1.

Các lệnh trừng phạt đối với Nga – có lẽ là lệnh trừng phạt khắc nghiệt nhất đối với một quốc gia riêng lẻ – bao gồm lệnh cấm hoàn toàn việc Mỹ và EU mua năng lượng của Nga, cũng như cấm vận chuyển dầu thô của Nga đến bất kỳ đâu trên thế giới trừ phi nó được bán bằng hoặc thấp hơn 60 đô la/thùng.

Chẳng hạn, Nga đã chuyển hướng hầu hết các sản phẩm dầu thô và tinh chế sang châu Á bằng cách giảm giá mạnh cho người mua ở Trung Quốc và Ấn Độ so với các loại cạnh tranh từ Trung Đông.

Lệnh cấm vận chuyển và trần giá đã khiến người mua cảnh giác và buộc Nga phải trả tiền vận chuyển dầu thô vì họ không có đủ tàu chở dầu để vận chuyển tất cả hàng xuất khẩu của mình.

Tính đến cuối tháng 1, các công ty dầu mỏ của Nga đã giảm giá dầu thô từ 15-20 đô la/thùng cho người mua ở Ấn Độ và Trung Quốc, theo ít nhất 10 thương nhân tham gia vào hoạt động và một hóa đơn mà Reuters xem được.

Ngoài ra, người bán Nga cũng đã trả 15-20 đô la/thùng cho các công ty vận chuyển để đưa dầu thô từ Nga đến Trung Quốc hoặc Ấn Độ.

Do đó, các công ty Nga chỉ nhận được 49,48 đô la/thùng dầu Urals tại các cảng của Nga trong tháng 1, giảm 42% so với cùng kỳ năm ngoái và chỉ bằng 60% giá chuẩn Brent của châu Âu, theo Bộ Tài chính Nga.

Trong khi đó, một nhà xuất khẩu dầu thô Mars của Mỹ – một loại tương tự như dầu Urals – sẽ trả khoảng 5 – 7 đô la/thùng để vận chuyển hàng hóa đến Ấn Độ. Với mức chiết khấu 1,6 đô la/thùng so với WTI chuẩn của Mỹ, một nhà xuất khẩu của Mỹ sẽ thu được khoảng 66 đô la/thùng tại một cảng của Mỹ, hoặc 90% giá chuẩn.

Với sản lượng 10,7 triệu thùng mỗi ngày (bpd) vào năm 2022 và xuất khẩu các sản phẩm thô và tinh chế là 7,0 triệu thùng/ngày, việc chiết khấu và chi phí bổ sung sẽ khiến doanh thu của các nhà sản xuất giảm hàng chục tỷ đô la vào năm 2023.

Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Fatih Birol, cho biết hôm Chủ nhật rằng mức trần giá đã làm giảm doanh thu của Moscow 8 tỷ đô la chỉ trong tháng 1.

Tuy nhiên, số doanh thu bị mất là thuộc các công ty Nga nên rất khó định lượng chính xác tác động đến thu nhập của các nhà sản xuất và nhà nước.

Một năm trước, một hành trình tương tự sẽ khiến người bán dầu của Nga phải trả từ 0,5 đến 1,0 triệu đô la tùy thuộc vào giá vận chuyển.

Đối với người gửi hàng, chi phí vận hành của một chuyến đi như vậy trên thị trường ngày nay nằm trong khoảng từ 0,5 đến 1,0 triệu đô la, nghĩa là lợi nhuận ròng của người gửi hàng từ một chuyến đi có thể là 10 triệu USD.

Trong khi các chủ tàu chở dầu tính mức giá cao kỷ lục đối với các lô hàng dầu thô của Nga, thì các nhà máy lọc dầu ở Ấn Độ và Trung Quốc cũng được hưởng lợi từ các khoản chiết khấu lớn.

Nhập khẩu dầu từ Nga của Ấn Độ đạt mức cao kỷ lục trên 1,25 triệu thùng/ngày trong những tuần gần đây, có nghĩa là nước này đã tiết kiệm được hơn 500 triệu đô la mỗi tháng cho hóa đơn mua dầu của mình nhờ dầu của Nga được bán với giá chiết khấu khoảng 15 đô la/thùng.

Các nhà nhập khẩu hàng đầu của Ấn Độ – IOC, HPCL, BPCL, Nayara và Reliance – từ chối bình luận về chiết khấu và lợi nhuận.

Thành Huy