Mâu thuẫn giữa Mỹ và Trung Quốc đã tiến vào giai đoạn mới đầy nguy hiểm
Chúng ta chưa bao giờ chứng kiến tình trạng này trước đây. Cuộc đối đầu leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc rất nguy hiểm vì 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới – hai quốc gia đang quyết định thời đại của họ – đang hướng tới một giai đoạn chưa từng có trong lịch sử.
Bài phát biểu mang tính bước ngoặt của Ngoại trưởng Mike Pompeo tại thư viện Nixon hôm thứ Năm đã đánh dấu lời kêu gọi hành động mạnh mẽ nhất đối với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Nó được đưa ra trong bối cảnh đóng cửa các lãnh sự quán ở Houston và Thành Đô, và vụ FBI bắt giữ một quan chức quân đội Trung Quốc bị cáo buộc ở San Francisco hôm thứ Sáu.
Việc gọi đây là giai đoạn nóng hơn của một cuộc Chiến tranh Lạnh mới là điều khá hợp lý.
Đó là một khoảnh khắc độc nhất vô nhị bởi vì Mỹ kể từ khi vươn lên thành cường quốc toàn cầu chưa bao giờ phải đối đầu với một đối thủ ngang hàng mạnh mẽ như vậy trên nhiều lĩnh vực: chính trị, kinh tế, công nghệ, quân sự và thậm chí cả xã hội.
Đây cũng là giai đoạn mới vì không có quốc gia nào trong lịch sử hiện đại tăng trưởng nhanh như Trung Quốc, từ 2% GDP toàn cầu năm 1980 lên khoảng 20% GDP toàn cầu năm 2019. Điều đó khiến Bắc Kinh lần đầu tiên đương đầu với những thách thức toàn cầu mà không cần sự tiến hóa dần dần.
Đây cũng là giai đoạn mới bởi vì Mỹ và Trung Quốc, sau bốn thập kỷ hợp tác, giờ bị kẹt trong một cuộc đối đầu có thể định nghĩa thời đại của chúng ta. Đây không phải là một cuộc đấu tranh để giành lấy quyền thống trị của thế giới, điều mà không một quốc gia nào đạt được. Nhưng nó có thể có tác động đáng kể đến quyết tâm của thế giới, ảnh hưởng đến việc dân chủ hay chuyên chế, chủ nghĩa tư bản thị trường hay chủ nghĩa tư bản nhà nước, sẽ được ưa chuộng hơn trong tương lai.
Đây là một giai đoạn độc nhất vô nhị bởi cuộc đấu này diễn ra này trùng với Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và kỷ nguyên thay đổi công nghệ chưa từng có được thúc đẩy bởi dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử, kỹ thuật sinh học và nhiều hơn nữa.
Thực tế là tất cả những điều này trùng hợp với đại dịch tồi tệ nhất trong một thế kỷ đã làm sâu sắc thêm và đẩy nhanh các diễn biến, với Trung Quốc vừa là nguồn bệnh dịch và là nhà hảo tâm lớn nhất và là nền kinh tế lớn đầu tiên thoát khỏi móng vuốt của nó.
Bình luận của ông Pompeo là phần cuối cùng trong bộ tứ bài phát biểu của Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O giápBrien về ý thức hệ, Giám đốc FBI Chris Wray về gián điệp và Tổng chưởng lý William Barr về kinh tế. Các phát biểu này được dự trù như 1 gói phát biểu tổng thể.
Có lẽ có thể hiểu rằng Mỹ, trong những ngày đầu này, vẫn thiếu một chiến lược toàn diện cho thời đại chúng ta đã phối hợp với các đồng minh. Tuy nhiên, cựu cố vấn an ninh quốc gia Stephen Hadley đã ca ngợi chính quyền Trump vì đã mài giũa đất nước tập trung vào kỷ nguyên cạnh tranh quyền lực lớn của chúng ta với Chiến lược an ninh quốc gia vào tháng 12 năm 2017.
Ngay cả khi Trump thua cuộc vào tháng 11, các kiến trúc sư của cách tiếp cận quyết đoán hơn này với Trung Quốc hy vọng rằng họ đã đưa ra một cách tiếp cận chính sách sẽ tồn tại lâu dài.
Hadley lập luận rằng bất kỳ cách tiếp cận hiệu quả nào để chống lại Trung Quốc sẽ phải bao gồm các khoản đầu tư trong nước vào công nghệ và cơ sở hạ tầng, hàn gắn sự chia rẽ chính trị, tập hợp bạn bè và đồng minh trong khi đánh bóng lại thương hiệu toàn cầu của Mỹ và tham gia với Trung Quốc trong các vấn đề mà không một nước nào có thể giải quyết một mình.
Hương Giang
