“Đòn bẩy” FTA và cơ hội cho các doanh nghiệp ngành da giày
Đại dịch Covid-19 hoành hành trong 2 năm qua đã đẩy các doanh nghiệp ngành da giày vào tình cảnh hết sức bi đát. Tuy nhiên nhờ dịch bệnh được kiểm soát tốt tại Việt Nam và tận dụng hiệu quả ưu đãi từ các Hiệp định Thương mại tự do (FTA), ngành da giày đang dần phục hồi; thậm chí xuất khẩu mặt hàng này còn ghi nhận mức tăng trưởng tích cực từ đầu năm đến nay
Theo ghi nhận của bà Phan Thị Thanh Xuân – Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội Da giày- túi xách Việt Nam (LEFASO), thời gian qua các doanh nghiệp da giày đã tận dụng khá tốt những ưu đãi mà các FTA mang lại, nhất là FTA Việt Nam – EU (EVFTA). Thống kê cho thấy, 6 tháng năm 2021, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu giày dép rất tốt, có những tháng đạt trên 20%. Riêng xuất khẩu sang các thị trường có FTA (EVFTA, Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng đạt tốc độ tăng trưởng cao.
Bước quý III/2021, xuất khẩu giày dép và túi xách đã có sự sụt giảm song nhờ sự bù đắp từ các thị trường có FTA nên lũy kế 9 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu da giày vẫn đạt gần 15,6 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó thị trường EU, Vương quốc Anh ghi nhận mức tăng trưởng 7%, các nước thành viên trong khối CPTPP tăng 15%.
Riêng trong tháng 10/2021, xuất khẩu giày dép các loại đạt kim ngạch hơn 930 triệu USD, tăng gần 38% so với tháng 9 nhờ các địa phương nới lỏng giãn cách, các doanh nghiệp da giày quay trở lại sản xuất. Đây là tín hiệu tốt để xuất khẩu da giày tiếp tục duy trì đà tăng trưởng từ nay đến cuối năm.
Tuy nhiên một bất cập hiện nay là trong cơ cấu xuất khẩu da giày Việt Nam, các doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng rất lớn còn doanh nghiệp trong nước mới chỉ chiếm trên dưới 20%. Theo lý giải của Xuân, các doanh nghiệp FDI xuất khẩu thành công bởi họ tham gia vào chuỗi cung ứng từ rất lâu, toàn bộ hệ thống chuỗi cung ứng được kiểm soát chặt chẽ từ đầu đến cuối chuỗi. Trong khi đó, năng lực nội tại của các doanh nghiệp trong nước còn hạn chế và chuỗi cung ứng của họ xây dựng chưa chuyên nghiệp, thiếu chặt chẽ. Đó là chưa kể quy mô của các doanh nghiệp giày da trong nước vẫn nhỏ lẻ, manh mún và theo phương thức truyền thống. Điều này đã ảnh hưởng rất nhiều đến việc đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường xuất khẩu, nhất là các thị trường khó tính. Đây cũng chính là một trong những điểm yếu mà các doanh nghiệp da giày Việt Nam cần phải nỗ lực khắc phục trong thời gian tới.
Ngoài ra để đẩy mạnh xuất khẩu, từng bước tận dụng hiệu quả lợi thế mà các FTA mang lại, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký LEFASO khuyến nghị các doanh nghiệp trong nước phải nắm đầy đủ thông tin từng thị trường cụ thể và chuẩn bị tốt nguồn lực, đáp ứng các đòi hỏi của thị trường xuất khẩu, nhất là các thị trường FTA có quy định, yêu cầu cao về phát triển bền vững.
Đối với các đối tác, doanh nghiệp cũng cần chủ động, không thể ngồi một chỗ, đợi khách hàng tìm đến như cách đây 15-20 năm trước mà cần nắm được đâu là điểm mạnh của mình và những sản phẩm tốt nhất để đàm phán với khách hàng. Ngoài ra, khi doanh nghiệp tham gia một khâu trong các chuỗi cung ứng, cần nắm bắt những thông tin về các khâu còn lại, từ đó vươn lên và nắm bắt, tạo ra giá trị gia tăng lớn hơn.
Đặt trong bối cảnh Việt Nam đã ký kết, thực thi nhiều FTA, doanh nghiệp không chỉ tham gia đơn lẻ một mình mà cần có mạng lưới cộng đồng doanh nghiệp để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm cũng như nắm bắt, tiếp cận những chương trình, dự án, hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, nâng cao năng lực, xây dựng chiến lược kế hoạch cụ thể. Quan trọng hơn, doanh nghiệp cũng cần thay đổi tư duy từ thế bị động sang chủ động, tiếp cận thị trường, tiếp cận nguồn thông tin và có sự chuẩn bị chiến lược sẵn sàng cho chặng đường sắp tới.
Duyên Anh
