Chính phủ chỉ đạo xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong việc tăng giá cước vận tải biển và container rỗng

Ngày 14/1/2021, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 334/VPCP-KTTH truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng xoay quanh vấn đề “nóng” sự gia tăng phi mã của giá cước vận tải biển và container rỗng thời gian gần đây. Bên cạnh yêu cầu tích cực hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất khẩu hàng hóa, Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Công Thương và Bộ Giao thông Vận tải kiểm tra, làm rõ và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong việc tăng giá cước vận tải biển và container.

Hơn 3 tháng nay giá thuê container rỗng liên tục tăng, từ mức ban đầu chưa tới 1.000 USD/container 40 feet thì nay đội lên tới 8.000 USD, thậm chí là 10.000 USD/container 40 feet đi thị trường Anh. Trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ vào cuối tháng 12/2020, Bộ Công Thương nhận định việc giá cước tàu biển và giá thuê container rỗng tăng cao ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam, đặc biệt là xuất khẩu.

Về nguyên nhân gây nên tình trạng trên, Bộ Công thương lý giải do tác động của dịch Covid-19, nhiều quốc gia giãn cách xã hội khiến năng lực xử lý hàng của các cảng ở Châu Âu và Bắc Mỹ sụt giảm, nhiều hãng tàu cắt chuyến gây nên sự thiếu hụt chuyến và chỗ trở hàng. Tác động của dịch Covid-19 cũng làm cho năng lực sản xuất của các khu vực như Mỹ La-tinh, Đông Âu, Nam Á bị sụt giảm, do vậy Bắc Mỹ và Châu Âu tăng cường nhập khẩu từ khu vực Đông Á, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam. Việc container rỗng tồn đọng tại Bắc Mỹ và Châu Âu trong khi thiếu hụt tại Trung Quốc và Đông Á khiến giá thuê container bị đẩy lên cao. Tình trạng thiếu container rỗng ở Trung Quốc diễn ra sớm hơn và nghiêm trọng hơn nên Trung Quốc đang tìm mọi cách thu gom container từ các nước. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng khan hiếm vỏ container tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam

Về nguyên nhân chủ quan, Bộ Công Thương cho rằng hiện nay năng lực tiếp nhận, quản lý container rỗng của các doanh nghiệp Việt Nam hãy còn rất hạn chế, không có bãi tập kết (depot) container rỗng đủ lớn, các depot quy mô nhỏ lẻ, phân tán và không đáp ứng được nhu cầu đóng hàng xuất khẩu. Số lượng các doanh nghiệp có thể đóng mới và sửa chữa container, nhất là container chuyên dụng chỉ đếm trên đầu ngón tay nên hầu như phụ thuộc hoàn toàn vào lượng container của các hãng tàu nước ngoài. Ngoài ra hạn chế trong ứng dụng công nghệ để quản lý và thu gom container trong nước, chưa kết nối được giữa các doanh nghiệp logistics, đại lý hãng tàu và các doanh nghiệp chủ hàng có nhu cầu sử dụng container….cũng là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng tồn đọng, khan hiếm container cục bộ như hiện nay

Theo Bộ Công Thương, mặc dù việc tăng cước thuê tàu và container không ảnh hưởng trực tiếp tới các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam áp dụng phương thức “bán FOB” nhưng việc hàng hoá phải lưu kho chờ xuất khấu gây thiệt hại cho các doanh nghiệp, chi phí lưu kho bãi bị đội lên từ 5-10% lô hàng. Không chuyển được hàng hóa, khách hàng không thanh toán dẫn đến tình trạng doanh nghiệp Việt Nam không thể tiếp tục sản xuất do không thu được tiền về.

Còn đối với các doanh nghiệp “bán C&F” hoặc “bán CIF” thì việc phải trả thêm từ vài trăm cho đến hàng nghìn USD/cont làm chi phí xuất khẩu gia tăng đột biến, các khoản chi này không được dự tính trước và tăng quá cao sẽ khiến doanh nghiệp thiệt hại, thua lỗ. Ngoài ra việc tăng giá cước thuê tàu cũng gây hiệu ứng làm tăng các khoản phí, phụ phí thu tại cảng như phí xếp dỡ, phí mất cân bằng container, phụ phí mùa cao điểm,…

Xuân Anh