Cải thiện năng lực ứng phó về phòng vệ thương mại cho doanh nghiệp – Vấn đề cấp bách…

Bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, việc ký kết hàng Hiệp định thương mại tự do (FTA) góp phần mở rộng cảnh cửa cho hàng hóa xuất khẩu Việt Nam vươn ra thế giới; tuy nhiên kéo theo đó là không ít thách thức, nhất là nguy cơ gia tăng các vụ kiện phòng vệ thương mại.

Theo bà Phan Thị Thanh Xuân – Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày – Túi xách Việt Nam, khi các FTA đi vào thực thi, cánh cửa xuất khẩu rộng mở thì việc hàng hóa Việt Nam bị kiện là hoàn toàn có thể xảy ra bởi lúc này hàng rào thuế quan đã được gỡ bỏ, hàng hóa xuất khẩu có mức tăng đột biến là lập tức các thị trường sẽ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại. Đối với ngành da giày cũng không ngoại lệ. Bên cạnh cơ hội lớn mà các FTA mang lại, ngành da giày Việt Nam cũng phải đối mặt với thách thức về kiện phòng vệ thương mại do tăng trưởng xuất khẩu. Các doanh nghiệp đang rất lo ngại, bởi chỉ cần một dấu hiệu vi phạm, bị xem xét điều tra phòng vệ thương mại là các đơn hàng của doanh nghiệp sẽ lập tức bị các đối tác hủy bỏ và họ sẽ chuyển đơn hàng sang quốc gia khác. Một số sản phẩm da giày Việt Nam thời gian qua cũng đã đối mặt rất lớn từ các vụ kiện của Hoa Kỳ, EU, Canada, Brazil.

Dưới góc độ một doanh nghiệp, bà Xuân cho biết trước xu thế hội nhập sâu rộng của nền kinh tế, Chính phủ, các Bộ, ban ngành, cụ thể là Bộ Công Thương cũng đã xây dựng chiến lược, hành động tổng thể để ứng phó, chủ động chuẩn bị cho những vụ việc phòng vệ thương mại. Trong đó Bộ Công Thương đã thể hiện vai trò quan trọng, phát huy đơn vị đầu mối về công tác phòng vệ thương mại của Chính phủ, hỗ trợ và bảo vệ lợi ích rất lớn cho doanh nghiệp, ngành hàng sản xuất trong nước. “Chúng tôi đánh gia cao nỗ lực của Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là Bộ Công Thương. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đã đạt được, điều mà các doanh nghiệp, ngành hàng mong muốn và quan tâm lớn đó là Chính phủ, các Bộ, ban ngành cần hỗ trợ mạnh mẽ, thiết thực hơn nữa cho doanh nghiệp về phòng vệ thương mại” – bà Xuân nhấn mạnh.

Về phía cộng đồng doanh nghiệp, mặc dù thời gian qua doanh nghiệp đã quan tâm hơn đến vấn đề phòng vệ thương mại song vẫn còn rất nhiều hạn chế. Đây thật sự là vấn đề rất đáng quan ngại bởi khi một mặt hàng bị kiện phòng vệ thương mại thì không chỉ doanh nghiệp hứng chịu mà thậm sẽ dẫn tới hiệu ứng domino kéo theo cả ngành thậm chí cả nền kinh tế sẽ bị ảnh hưởng. Mặt khác, việc thực hiện nhiều cam kết FTA, không chỉ các vi phạm về thuế quan mà phi thuế quan mới thực sự là thách thức đối với các doanh nghiệp; đặc biệt các quốc gia thường thực hiện theo quy định, cam kết, nếu đối tác không thực hiện đúng lập tức sẽ bị khởi kiện. “Điều này cũng đồng thời cho thấy thị trường ngày càng khốc liệt chứ không chỉ toàn màu hồng ở việc gỡ bỏ thuế quan…Đó là lý do các chính sách phòng vệ thương mại cần được ban hành kịp thời, đồng bộ, tạo ra các hành lang cơ chế phù hợp với cam kết quốc tế. Cộng đồng doanh nghiệp cũng cần nhận thức rõ là quá trình thực thi các cam kết FTA là trách nhiệm của cả hai bên, nếu doanh nghiệp không tuân thủ sẽ bị tuýt còi” – Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày – Túi xách Việt Nam khuyến nghị.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của phòng vệ thương mại và cũng nhằm bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp, Hiệp hội Da giày – Túi xách đang tập trung lên kế hoạch để tuyên truyền về phòng vệ thương mại cho doanh nghiệp trong ngành với mong muốn giúp doanh nghiệp hiểu, nắm rõ các quy định quốc tế, thực hiện đúng cam kết, tránh những vi phạm, vụ kiện từ các nước. Tuy nhiên, Hiệp hội cũng gặp khó khăn khi nguồn lực có hạn, tính chuyên nghiệp cũng như bộ phận am hiểu pháp luật quốc tế chưa cao, chưa kể hệ thống hoạt động khác biệt… nên năng lực hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với các vụ việc về phòng vệ thương mại còn yếu. “Để tháo gỡ những khó khăn này, chúng tôi cũng mong nhận được sự trợ giúp nhiều hơn từ Chính phủ, bộ, ngành nhất là Bộ Công Thương trong việc phổ biến, tìm hiểu về cam kết FTA cũng như chính sách, pháp luật về phòng vệ thương mại; qua đó từng bước cải thiện năng lực ứng phó về phòng vệ thương mại cho doanh nghiệp cũng như toàn ngành da giày” – bà Xuân kiến nghị.

Bảo Anh