Bắc Kinh lặng lẽ thúc đẩy các địa phương ‘mua công nghệ cao của Trung Quốc’
Trung Quốc đang hướng dẫn chính quyền địa phương “mua các sản phẩm của Trung Quốc” theo hướng dẫn mua sắm bao gồm các mặt hàng công nghệ cao như máy X-quang và dụng cụ thời tiết vì họ thúc đẩy các nhà cung cấp nước ngoài chuyển sang sản xuất trong nước.
Các quy tắc địa phương được ban hành như một phần của chính sách kiểm toán vào tháng 5 bởi các bộ tài chính và công nghiệp của Trung Quốc, áp dụng cho 315 mặt hàng trong 41 danh mục. Chúng được nhóm lại thành bốn mức hạn ngạch từ 25% đến 100%, mặc dù điều này là trên cơ sở khối lượng hay giá trị vẫn chưa rõ ràng.
Các rào cản mới, chưa từng được công bố chính thức, có thể khiến các nhà cung cấp nước ngoài đau đầu và có khả năng đổ thêm dầu vào căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ. Chính quyền địa phương chiếm hơn 90% trong tổng số 3,3 nghìn tỷ USD (509 tỷ USD) trong hoạt động mua của chính phủ trên khắp Trung Quốc trong năm 2019, dữ liệu chính thức cho thấy.
Phần lớn danh sách bao gồm các sản phẩm công nghệ cao có ý nghĩa an ninh mà Chủ tịch Tập Cận Bình đã ưu tiên hàng đầu. Thiết bị y tế chiếm thị phần lớn với gần 200 mặt hàng (bao gồm thiết bị chụp MRI và X-quang) nội soi phẫu thuật, cũng như thiết bị xét nghiệm PCR.
Nhiều mục khác có ứng dụng quốc phòng, chẳng hạn như hệ thống liên lạc máy bay, thiết bị khảo sát địa chất và hàng hải, thiết bị thời tiết và công cụ đo các cấu trúc ngầm như đường hầm.
“Mua sắm chính phủ” được cho là bao gồm việc chính quyền địa phương mua trực tiếp các phương tiện và thiết bị. Nếu nó cũng bao gồm các giao dịch của các công ty nhà nước và bệnh viện với sự đầu tư hoặc quản lý của chính quyền địa phương, thì tác động đối với các nhà nhập khẩu sẽ còn sâu sắc hơn.
Nội dung quy định của địa phương đối với thiết bị y tế tiên tiến phản ánh mục đích khuyến khích các công ty chuyển sản xuất sang Trung Quốc. Sự thay đổi này sẽ ảnh hưởng đến “bộ ba lớn” của lĩnh vực như GE Healthcare, Siemens và Philips, cùng với các công ty Nhật Bản như Canon, Fujifilm Holdings và Olympus.
Không chắc liệu sự thúc đẩy này có mở rộng đặc biệt đến các thành phần cốt lõi được đóng gói công nghệ hay không. Tuy nhiên, do các nhà sản xuất “lo ngại rằng công nghệ có thể bị rò rỉ sang Trung Quốc, làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh của họ trong trung và dài hạn, chúng tôi muốn [các nhà chức trách] xem xét kỹ việc này”, một tổ chức gồm các doanh nghiệp nước ngoài ở Bắc Kinh cho biết.
Trung Quốc kể từ khoảng năm 2018 đã ban hành danh sách các nhà cung cấp và sản phẩm được khuyến nghị bao gồm các mặt hàng công nghệ thông tin như máy tính cá nhân, máy chủ và máy photocopy. Những điều này được báo cáo chỉ giới hạn ở các công ty đáp ứng một số yêu cầu về quyền sở hữu và quản lý trong nước.
Giống như các hướng dẫn kiểm toán, các hướng dẫn này không được công bố chính thức và một số thành phố và doanh nghiệp nhà nước được cho là tuân theo các hướng dẫn này. Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản tại Trung Quốc đã yêu cầu chính quyền trung ương đưa ra các tiêu chí mua sắm rõ ràng để các doanh nghiệp nước ngoài không chỉ đơn giản là đóng cửa.
Các tài liệu nội bộ không công khai này đóng băng các sản phẩm nhập khẩu trái ngược với thái độ chào đón bên ngoài của Bắc Kinh đối với hoạt động kinh doanh nước ngoài. Đặc biệt, các hướng dẫn kiểm toán mới, với sự nhấn mạnh vào thiết bị y tế tiên tiến (một đặc sản của Mỹ) có nguy cơ làm gia tăng thêm xung đột thương mại song phương.
Trung Quốc hiện không phải là một bên ký kết Hiệp định Mua sắm Chính phủ của Tổ chức Thương mại Thế giới, Hiệp định hạn chế các quốc gia phân biệt đối xử giữa các nhà cung cấp trong nước và nước ngoài. Bắc Kinh đang đàm phán về việc gia nhập, nhưng các cuộc đàm phán được cho là đang bế tắc khi hai bên đấu tranh để thống nhất các điều khoản.
Tại Hoa Kỳ, Tổng thống Joe Biden vào cuối tháng 7 đã công bố kế hoạch áp dụng các quy định mạnh mẽ hơn đối với chương trình “Mua hàng Mỹ” của chính phủ, dần dần sẽ nâng yêu cầu về nội dung địa phương lên 75% từ mức 55% hiện nay.
Thúy Hằng
