Quy định của dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) vấp phải sự phản đối của các chuyên gia và ngân hàng
Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) quy định ngân hàng thương mại có trách nhiệm cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng là người nộp thuế mở tại ngân hàng cho cơ quan quản lý thuế. Các thông tin này bao gồm thông tin về mở tài khoản, số tài khoản, nội dung giao dịch qua tài khoản, số dư tài khoản, mã số thuế của người nộp thuế. Tuy nhiên quy định này hiện đang vấp phải sự phản đối quyết liệt của các chuyên gia cũng như các ngân hàng.
Xoay quanh quy định này, đại diện Tổng cục Thuế giải thích không phải toàn bộ người nộp thuế đều bị yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về tài khoản ngân hàng, số dư, giao dịch liên quan. Mục đích quy định ngân hàng cung cấp số tài khoản có gắn với mã số thuế của khách hàng là để quản lý thuế tốt hơn, đảm bảo thu đúng, thu đủ tiền thuế cho ngân sách nhà nước. Chỉ khi phát hiện người nộp thuế có dấu hiệu trốn thuế, kê khai thuế không đúng… cơ quan thuế mới yêu cầu ngân hàng cung cấp thông tin giao dịch của người đó trong khoảng thời gian nghi vấn.
Cũng theo Tổng cục Thuế, qua tham khảo kinh nghiệm của các nước, hầu hết đều quy định ngân hàng cung cấp số tài khoản của khách hàng gắn với mã số thuế của người nộp thuế cho cơ quan thuế. Còn ở Việt Nam thì chỉ thực hiện khi cơ quan thuế yêu cầu; hay với những trường hợp có dấu hiệu rủi ro về thuế, ngân hàng cũng cung cấp các giao dịch thanh toán của người nộp thuế.
Tuy nhiên nhiều ngân hàng thương mại cho rằng quy định này sẽ gây khó cho họ bởi phạm vi cung cấp thông tin không rõ ràng sẽ phát sinh thêm nhiều thủ tục, có thể vi phạm quy định về bảo mật thông tin của ngân hàng với khách hàng. Theo đại diện một ngân hàng lớn trên địa bàn Tp.HCM, thỉnh thoảng ngân hàng này cũng nhận được yêu cầu phong tỏa tài khoản khẩn cấp, trích lục số dư tài khoản của khách hàng; tuy nhiên nếu phải cung cấp tới nội dung giao dịch qua tài khoản, lịch sử giao dịch… là điều rất khó.
Ở góc nhìn của chuyên gia, ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (HoREA) cho rằng quy định của Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) là chưa hợp lý vì Luật Các tổ chức tín dụng hiện quy định chỉ cung cấp những thông tin trên cho viện kiểm sát, tòa án, cơ quan công an đang điều tra vụ án. Thậm chí ngân hàng có quyền từ chối yêu cầu cung cấp nếu chưa khởi tố vụ án. “Tôi cho rằng trong một số trường hợp việc cung cấp thông tin của người nộp thuế để phục vụ, bảo đảm thực hiện trách nhiệm của cá nhân, doanh nghiệp là hợp lý. Nhưng phải quy định rõ việc cơ quan thuế được yêu cầu ngân hàng thương mại cung cấp ở mức độ nào, nếu không sẽ dẫn đến sự lạm quyền và làm lộ thông tin của khách hàng. Để tránh sự tùy tiện, trong các văn bản dưới luật nên quy định cụ thể những trường hợp phải cung cấp thông tin khi ngành thuế yêu cầu” – ông Châu nhấn mạnh.
Chuyên gia tài chính, TS.Huỳnh Trung Minh cho hay ở nước ngoài khi nào có yêu cầu của tòa án, cơ quan công an điều tra vụ việc, ngân hàng thương mại mới cung cấp thông tin khách hàng theo yêu cầu. Giao dịch giữa ngân hàng thương mại với khách hàng là giao dịch dân sự, nếu ngân hàng không bảo mật thông tin sẽ khiến khách hàng mất đi niềm tin. Chưa kể quy định này sẽ tạo thêm những lớp quản lý hành chính, giấy tờ, báo cáo làm tốn nguồn lực, gánh nặng cho ngân hàng. Nếu cơ quan thuế được yêu cầu ngân hàng thương mại cung cấp thông tin khách hàng, sau này sẽ có những cơ quan quản lý khác yêu cầu tương tự, liệu có ảnh hưởng đến quyền riêng tư, bảo mật thông tin của khách hàng.
Còn theo TS. Phan Minh Ngọc, việc buộc các ngân hàng cung cấp số tài khoản và mã số thuế khách hàng rõ ràng là tiện lợi và tốt cho ngành thuế nhưng lại không tiện lợi cho và xung đột với các quy định riêng (hoàn toàn hợp pháp và hợp lý) của ngành ngân hàng. Do đó, ngành thuế cần bỏ quy định này trong dự thảo Luật Quản lý thuế.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Phòng Thương mại&Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho rằng quy định buộc các ngân hàng cung cấp số tài khoản và mã số thuế khách hàng là chưa bảo đảm tính minh bạch ở chỗ không rõ trong các trường hợp nào thì cơ quan quản lý thuế có quyền yêu cầu ngân hàng cung cấp các thông tin này và căn cứ vào nhu cầu quản lý nhà nước cụ thể là gì. “Nếu quy định mở như dự thảo luật thì có khả năng hiểu theo nhiều cách khác nhau, việc áp dụng có thể rất tùy tiện trên thực tế” – đại diện VCCI nhấn mạnh.
Quang Vinh
