Vai trò, vị thế của Việt Nam ngày càng quan trọng trong cộng đồng ASEAN

Việc tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN tại Jakarta (Indonexia) của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã cho thấy sự tiếp nối, tính năng động trong sự vận hành của Chính phủ. Khẳng định đóng góp tích cực của Việt Nam đối với tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN với các vấn đề chiến lược của khu vực. Đồng thời góp phần tạo dựng nhiều mối quan hệ tốt đẹp giữa lãnh đạo Việt Nam và lãnh đạo các nước ASEAN.

Tháng 4/2021, bất chấp diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 cùng nhiều vấn đề bất ổn nổi lên tại khu vực, ASEAN đã nhất trí tổ chức hội nghị trực tiếp các nhà lãnh đạo ASEAN sau gần 18 tháng liên tục tổ chức họp trực tuyến do ảnh hưởng của dịch bệnh. Ba nội dung chính của hội nghị được các nhà lãnh đạo ASEAN trao đổi đó là: Hợp tác xây dựng cộng đồng ASEAN, quan hệ đối ngoại của ASEAN và các vấn đề nóng bỏng trong khu vực và quốc tế đang được quan tâm.

Tham dự hội nghị trong chuyến công tác nước ngoài đầu tiên sau khi nhậm chức, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra những sáng kiến, đề xuất khẳng định vai trò, vị trí, sự chủ động tích cực của Việt Nam trong tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN, góp phần giải quyết những thách thức nổi lên ở khu vực.

Tại Hội nghị, từ kinh nghiệm phòng chống dịch Covid-19 thành công được cả thế giới ghi nhận của Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra hàng loạt sáng kiến như kế hoạch cung cấp vaccine cho người dân, thành lập và đưa vào vận hành trung tâm ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi hay phục hồi và phát triển kinh tế trong và sau đại dịch.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng: “ASEAN cần xem xét, xử lý cân bằng, hài hòa, hợp lý, phù hợp với thực tiễn các đề xuất tăng cường, mở rộng hợp tác từ các đối tác. Duy trì lập trường chung của ASEAN trong vấn đề biển đông, đảm bảo hòa bình, ổn định, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là về tình hình Myanmar”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: “Tôn trọng Hiến chương ASEAN, không can thiệp vào công việc nội bộ không có nghĩa là bỏ rơi các nước khi gặp khó khăn. Cộng đồng ASEAN cần có trách nhiệm chia sẻ, hỗ trợ tìm ra giải pháp phù hợp, hiệu quả nhằm sớm ổn định tình hình tại Myanmar”.

Việt Nam đề nghị việc ưu tiên trước mắt là phải bảo đảm cuộc sống và sinh mạng của người dân Myanmar được an toàn. Đề nghị tất cả các bên phải kiềm chế để khỏi tổn thương đến sinh mạng của người dân. ASEAN cần đóng vai trò trung gian hòa giải và cần cử Đặc Phái viên đến Myanmar để gặp gỡ các bên và tìm hiểu tình hình, sau đó đề xuất những giải pháp cụ thể để xoa dịu căng thẳng hiện nay tại Myanmar.

Sau hai phiên thảo luận, nước chủ tịch ASEAN đã ra tuyên bố: Nhất trí đẩy mạnh xây dựng cộng đồng, tăng cường hợp tác ứng phó với Covid-19 và phục hồi, mở rộng, làm sâu sắc hơn quan hệ của ASEAN với các đối tác. Tuyên bố cũng thể hiện 5 điểm đồng thuận của ASEAN về các vấn đề Myanmar: (1) Yêu cầu chấm dứt bạo lực; (2) Các bên liên quan hết sức kiềm chế; (3) Tiến hành đối thoại mang tính xây dựng, nhằm tìm kiếm giải pháp hòa bình; (4) Cử Đặc Phái viên của Chủ tịch ASEAN là trung gian thúc đẩy tiến trình đối thoại; (5) Cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người dân Myanmar thông qua trung tâm điều phối & hỗ trợ nhân đạo ASEAN.

Thông qua nội dung tuyên bố đã cho thấy những sáng kiến, đề xuất của Việt Nam đã được các quốc gia chia sẻ, đồng thuận cao và Việt Nam đã khẳng định dấu ấn quan trọng tại hội nghị lần này.

Trong bối cảnh dịch bệnh và dù chỉ có 2 ngày công tác nhưng Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã có hàng loạt những cuộc gặp với lãnh đạo các nước ASEAN, cùng các cuộc tiếp xúc với các trưởng đoàn tham dự hội nghị.

Trong không khí chân thành, cởi mở, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã đưa ra nhiều đề xuất, biện pháp hướng tới các vấn đề chiến lược, lâu dài. Vừa đề cập đến các nội dung cấp bách, cụ thể, thiết thực, vừa phù hợp với tình hình thực tế.

Một trọng tâm được Thủ tướng Phạm Minh Chính và các nhà lãnh đạo đồng thuận là thúc đẩy hợp tác kinh tế với các con số rất cụ thể được Thủ tướng đưa ra như 10 tỷ USD và 15 tỷ USD kim ngạch thương mại song phương đối với Indonexia và Malaysia. Thủ tướng cũng nhấn mạnh tới việc phục hồi và phát triển kinh tế trong và sau đại dịch khi đề cập tới hàng loạt các biện pháp như nối lại đường bay, giảm rào cản thương mại. Đặc biệt cần tháo gỡ khó khăn, khuyến khích doanh nghiệp tăng cường trao đổi thương mại, mở rộng đầu tư, thúc đẩy hợp tác trên biển và đại dương, nhất là quản lý và thực thi pháp luật trên biển.

Công tác biên giới cũng được xem là một trọng tâm, thể hiện qua việc Thủ tướng nhất trí với Thủ tướng Campuchia Hunsen tiếp tục trao đổi, đàm phán, giải quyết khoảng 16% trong khu vực chưa hoàn thành phân giới, cắm mốc. Sớm hoàn tất đàm phán, phân định ranh giới vùng đặc quyền kinh tế giữa Việt Nam và Indonexia. Khởi động đàm phán, phân định biên giới trên biển với Malaysia.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng đánh giá: “Nhìn chung tất cả các cuộc tiếp xúc song phương của Thủ tướng đều trên tinh thần thực chất, đi ngay vào vấn đề rất cơ bản của quan hệ 2 nước, tập trung vào các lĩnh vực mà 2 bên có thế mạnh hợp tác để thúc đẩy nhưng đồng thời cũng xem xét những khó khăn, vướng mắc”. Các nhà lãnh đạo đều thống nhất với nhau, cần phải phối hợp rất chặt chẽ ở cấp cao để tháo gỡ những khó khăn và thúc đẩy việc hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư cũng như giao lưu nhân dân giữa 2 bên.

Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã khẳng định nỗ lực của Việt Nam trong tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN, làm nổi bật hình ảnh một Việt Nam tiếp tục đổi mới, là thành viên có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế. Việc các nhà lãnh đạo ASEAN cùng các trưởng đoàn gửi lời mời Thủ tướng Phạm Minh Chính sang thăm cho thấy nỗ lực làm sâu sắc hơn nữa quan hệ của các nước trong khu vực với Việt Nam. Tạo dựng mối quan hệ hợp tác, đối tác thân thiện, chân tình giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính trên cương vị mới với các nhà lãnh đạo ASEAN.

Minh Vương