Trung Quốc vũ khí hóa tiền tệ

Trung Quốc muốn phá vỡ sự kìm hãm của đồng USD đối với hệ thống tài chính toàn cầu và giành quyền kiểm soát nhiều hơn đối với cách mọi người tiêu tiền của họ. Họ hy vọng một loại tiền kỹ thuật số có thể phục vụ 2 mục tiêu này.

Sau nhiều năm chuẩn bị, nước này đã bắt đầu triển khai cuộc thử nghiệm đầy tham vọng về phiên bản kỹ thuật số của đồng nhân dân tệ vào đầu năm nay. Các chương trình thí điểm đang được thực hiện tại ở bốn thành phố của Trung Quốc, nơi các giao dịch trị giá hơn 2 tỷ nhân dân tệ (300 triệu USD) đã được thực hiện. Nếu chương trình được mở rộng trên toàn quốc, Trung Quốc sẽ trở thành nền kinh tế mạnh nhất cung cấp tiền kỹ thuật số quốc gia, vượt qua phiên bản kỹ thuật số sắp ra mắt của đồng euro từ Ngân hàng Trung ương Châu Âu.

Bắc Kinh đã ca ngợi đồng nhân dân tệ kỹ thuật số như một loại tiền tệ tương lai sẽ giúp việc mua hàng trở nên thuận tiện và an toàn hơn. Các quan chức cũng nói rằng nó có thể giúp những người không có quyền truy cập vào tài khoản ngân hàng và các dịch vụ tài chính truyền thống khác.

Mặc dù Trung Quốc đã gần như không dùng tiền mặt và rất nhiều giao dịch diễn ra bằng kỹ thuật số, nhưng họ thực hiện những hành động như vậy ngoài tầm kiểm soát của nhà nước trên các ứng dụng và nền tảng thuộc sở hữu tư nhân.

Một đồng nhân dân tệ kỹ thuật số chính thức sẽ thay đổi điều đó, vì nó sẽ cung cấp cho Bắc Kinh một lượng thông tin chưa từng có về cách thức và vị trí của mọi người cũng như những gì họ đang tiêu tiền – một cách tiếp cận đi ngược lại với mục đích ban đầu của tiền kỹ thuật số. Bitcoin và các loại tiền kỹ thuật số khác dựa trên một hệ thống blockchain phi tập trung ngăn chặn bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào có quyền kiểm soát.

Frank Xie, giáo sư kinh doanh tại Đại học Nam Carolina Aiken, cho biết: “Về bản chất, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có thể giúp tăng cường sự giám sát và kiểm soát của nhà nước đối với nền kinh tế và xã hội. Nó tăng cường tập trung quyền lực. Đó có thể là lý do cơ bản khiến nó bị nhà nước thúc đẩy mạnh mẽ và gấp rút”.

Các nhà quản lý Trung Quốc cũng gợi ý rằng việc áp dụng rộng rãi đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có thể giúp họ thực hiện một kế hoạch lớn hơn nhiều: phá vỡ thế độc quyền của USD và gia tăng ảnh hưởng của đồng nhân dân tệ trên trường quốc tế. Chẳng hạn, mới tháng trước, nhà lãnh đạo Hồng Kông Carrie Lam tiết lộ rằng các lệnh trừng phạt của Mỹ đã khiến bà không được có tài khoản ngân hàng.

Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều rào cản để chương trình của Trung Quốc vượt qua trước khi hình thức tiền tệ mới được đưa vào cuộc sống hàng ngày. Và các nhà phân tích đang hoài nghi về việc liệu đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có thể nhận được động lực mà Bắc Kinh hy vọng, chưa kể đến việc có tạo ra mối đe dọa thực sự đối với USD hay không. Mong muốn kiểm soát hệ thống tài chính của Đảng Cộng sản Trung Quốc vẫn là trở ngại cuối cùng để tạo ra bất kỳ loại tiền tệ nào thực sự có thể trở thành toàn cầu.

Theo Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, việc thúc đẩy phát triển một loại tiền kỹ thuật số bắt đầu vào năm 2014. Các nhà chức trách đã dành sáu năm để nghiên cứu dự án trước khi đưa ra các chương trình thử nghiệm trong năm nay ở Thâm Quyến, Tô Châu, Thành Đô và Tây An.

Giống như tiền điện tử, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số kết hợp một số yếu tố của công nghệ blockchain: Mọi giao dịch đều được ghi lại và có thể theo dõi trong một sổ cái kỹ thuật số. Theo Fan Yifei, Phó thống đốc ngân hàng trung ương, nó sẽ thay thế một số tiền mặt đang lưu hành.

Sự phát triển của tiền tệ kỹ thuật số cũng phục vụ các mục đích khác. Đồng nhân dân tệ dễ truy xuất hơn sẽ cho phép chính phủ quản lý tốt hơn nguồn cung tiền tệ của đất nước. Nó cũng đáp ứng mong muốn của Bắc Kinh trong việc giảm bớt ảnh hưởng ngày càng tăng của các công ty công nghệ tư nhân và các dịch vụ thanh toán kỹ thuật số của họ đối với hệ thống tài chính của đất nước.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc không nói rõ lý do phát triển tiền kỹ thuật số vào thời điểm đó. Sự tồn tại của chương trình này chỉ được đưa ra ánh sáng trong những năm gần đây khi ngân hàng trung ương thừa nhận rằng họ cảm thấy bị đe dọa bởi công nghệ kỹ thuật số đang phát triển nhanh chóng như thế nào.

Linh Lan