Trung Quốc và Ấn Độ không thể gánh chịu cuộc chiến thương mại toàn diện

Cuộc xung đột tại biên giới hồi tháng trước giữa Ấn Độ và Trung Quốc đã bắt đầu ảnh hưởng đến lĩnh vực kinh doanh và công nghệ. Tuy nhiên, hai quốc gia đông dân nhất thế giới có rất nhiều thứ để mất nếu tranh chấp leo thang thành một cuộc chiến thương mại toàn diện.

New Delhi cho thấy họ sẵn sàng gây áp lực kinh tế lên nước láng giềng. Tuần trước, các tổ chức thương mại ở Ấn Độ báo cáo rằng các lô hàng Trung Quốc bất ngờ bị giữ lại tại các trạm kiểm soát của Ấn Độ, trong khi một chính quyền bang đã tạm dừng các giao dịch kinh doanh của Trung Quốc trị giá hàng trăm triệu USD. Đầu tuần này, Ấn Độ đã thực hiện một bước đi táo bạo khi cấm hàng chục ứng dụng di động, bao gồm cả những ứng dụng nổi tiếng của Trung Quốc như TikTok của ByteDance, WeChat của Tencent (TCEHY) và mạng xã hội Weibo (WB).

Phản ứng của Bắc Kinh cho đến nay là thận trọng. Các quan chức Trung Quốc cho biết hôm thứ Ba rằng họ “rất lo ngại” về lệnh cấm ứng dụng, nhưng họ không đe dọa bất kỳ hình thức trả đũa nào. Và hôm thứ Sáu, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao nhấn mạnh rằng hai nước nên làm việc cùng nhau, đồng thời nói thêm rằng các rào cản hợp tác “sẽ gây tổn hại đến lợi ích của Ấn Độ”. Một số phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đã kêu gọi nước này thể hiện cái đầu “lạnh hơn”.

Đường lối cứng rắn của Trung Quốc

Trung Quốc có rất nhiều đòn bẩy nếu họ chọn trả đũa lệnh cấm ứng dụng của Ấn Độ.

Nước này từ lâu đã là một đối tác thương mại quan trọng của Ấn Độ. Theo số liệu của chính phủ Ấn Độ, từ tháng 4 năm 2019 đến tháng 3 năm 2020, Ấn Độ đã mua 65 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc, chiếm gần 14% tổng lượng hàng hóa nhập khẩu của nước này. Trong khi đó, Trung Quốc mua lượng hàng hóa trị giá 16,6 tỷ USD từ Ấn Độ. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ trong thời kỳ đó sau Mỹ, mặc dù giá trị thương mại đó không bao gồm Hồng Kông.

Ấn Độ chiếm tỷ trọng nhỏ hơn nhiều trong tổng thương mại của Trung Quốc. Theo thống kê của chính phủ Trung Quốc, xuất khẩu sang Ấn Độ chỉ chiếm 3% tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc vào năm 2019. Và Ấn Độ chỉ là đối tác thương mại lớn thứ 12 của Trung Quốc vào năm ngoái.

Tuy nhiên, các nhà phân tích nói với CNN Business nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc chiến tranh nào, dù kinh tế hay cách khác, với một nước láng giềng châu Á đều sẽ gây tổn hại cho Bắc Kinh. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hiện đang hứng chịu áp lực trên một số mặt, bao gồm phản ứng dữ dội của phương Tây về luật an ninh mới, gây tranh cãi cho Hồng Kông và việc xử lý đại dịch COVID-19. Trung Quốc cũng đang kiểm soát các cuộc chiến kinh tế của riêng mình, bao gồm cả sự suy giảm lịch sử trong quý đầu tiên và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng.

Deng Yuwen, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Phân tích Chiến lược Trung Quốc có trụ sở tại Mỹ, nói: “Trung Quốc đang giữ quan điểm cứng rắn trong tranh chấp lãnh thổ với Ấn Độ, nhưng họ không muốn thấy một cuộc đối đầu.

Geethanjali Nataraj, giáo sư kinh tế của Viện hành chính công Ấn Độ (IIPA), chỉ ra rằng Trung Quốc có thể cũng không muốn gây nguy hiểm cho mối quan hệ thương mại của họ với Ấn Độ, vì thực tế là nước này vẫn gửi hàng chục tỷ USD hàng hóa cho Ấn Độ mỗi năm.

Tình thế tiến thoái lưỡng nan của Ấn Độ

Trong khi đó, Ấn Độ có khả năng “mất nhiều hơn được” khi tham gia vào cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, theo ông Nataraj.

Giống như nhiều quốc gia khác, nền kinh tế lớn thứ ba châu Á đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch và các biện pháp đóng cửa mà nước này áp đặt để ngăn chặn virus lây lan. Sản xuất công nghiệp giảm mạnh vào mùa xuân năm nay, trong khi ngành dịch vụ sụp đổ. Hoạt động kinh doanh vẫn gặp khó khăn trong suốt tháng 6, theo dữ liệu về lĩnh vực dịch vụ được công bố hôm thứ Sáu.

Nataraj nói rằng nhiều ngành công nghiệp ở Ấn Độ – bao gồm điện tử, dược phẩm và phần cứng CNTT – phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc.

Các công ty vận chuyển và giao hàng đã xác nhận rằng tranh chấp đã gây ra sự gián đoạn. DHL Express Ấn Độ tiết lộ với CNN Business hôm thứ Sáu rằng họ đã “tạm ngừng nhận các lô hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đại lục, Hồng Kông và Macao do sự chậm trễ gần đây trong việc thông quan các lô hàng vào Ấn Độ.” Và FedEx nói rằng họ “hiện đang đối mặt với các công việc tồn đọng ngoài tầm kiểm soát của chúng tôi, dẫn đến tắc nghẽn tại các cơ sở của chúng tôi.”

Khả năng trả đũa

Ngay cả khi cả hai quốc gia có lý do để không tham gia vào một cuộc chiến thương mại, các nhà phân tích chỉ ra rằng những cảm xúc ban đầu có thể đẩy họ tới mức leo thang.

Kanti Bajpai, giáo sư tại Đại học Quốc gia Singapore nghiên cứu chính sách đối ngoại của Ấn Độ và quan hệ Ấn Độ – Trung Quốc, nói: “Có một sự hiểu biết rõ ràng ở Ấn Độ rằng Trung Quốc có thể trả đũa và rằng Ấn Độ phụ thuộc nhiều hơn vào các sản phẩm của Trung Quốc so với chiều ngược lại, nhưng chiều hướng tâm lý ở Ấn Độ là một sự phẫn nộ và tức giận”. Theo quân đội Ấn Độ, ít nhất 20 binh sĩ Ấn Độ đã thiệt mạng trong cuộc đụng độ hồi tháng 6 với quân đội Trung Quốc trên dãy Himalaya.

Ông Bajpai cho biết thêm: “Nếu cuộc đối đầu vẫn tiếp diễn, Delhi có thể có các hành động trên lĩnh vực thương mại.

Để trả đũa, Bắc Kinh có thể “cản trở” một số cách tiếp cận thị trường mà họ đã hứa hẹn với Ấn Độ trong các lĩnh vực như y dược và nông nghiệp, theo Rick Rossow, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Chính sách Mỹ-Ấn tại Trung tâm Chiến lược và Quốc tế có trụ sở tại Washington.

Ông nói, Trung Quốc cũng có thể thu hồi các khoản đầu tư mới mà họ đang tìm kiếm ở Ấn Độ.

Rossow nói thêm: “Hậu quả kinh tế của những động thái này ban đầu có thể là khiêm tốn, nhưng tác động lớn hơn có thể xảy ra nếu Ấn Độ quyết định tách khỏi Trung Quốc và đảm bảo mối quan hệ chiến lược bền chặt hơn với các nước như Mỹ, Nhật Bản, Úc và Pháp”.

Ân Thuyên