Trung Quốc cho phép người dân sinh tối đa 3 con trong sự thay đổi chính sách
Chính quyền Bắc Kinh đã thông báo rằng các cặp vợ chồng sẽ được phép sinh tối đa ba con trong một sự thay đổi chính sách lớn so với giới hạn hai con hiện tại, sau khi dữ liệu gần đây cho thấy sự sụt giảm đáng kể về tỷ lệ sinh ở quốc gia đông dân nhất thế giới.
“Để chủ động ứng phó với tình trạng già hóa dân số… một cặp vợ chồng có thể có ba con”, Tân Hoa xã đưa tin hôm thứ Hai (31/5), trích dẫn kết luận cuộc họp của ủy ban thường vụ bộ chính trị của Trung Quốc do Chủ tịch Tập Cận Bình chủ trì.
Tỷ lệ sinh của Trung Quốc ở mức 1,3 – dưới mức cần thiết để duy trì dân số ổn định. Theo Cục Thống kê Quốc gia, chính thức có 12 triệu trẻ sinh ra vào năm 2020, ít hơn 2,65 triệu trẻ so với sinh năm 2019, giảm 18%. Dữ liệu sơ bộ được công bố vào đầu năm nay, dựa trên số sinh đã đăng ký, đã chỉ ra mức giảm 15% so với cùng kỳ năm trước.
Đầu tháng này, Trung Quốc đã báo cáo mức tăng dân số chậm nhất kể từ đầu những năm 1960, mặc dù đã bãi bỏ chính sách một con vào năm 2015 để khuyến khích sinh nhiều hơn và ngăn chặn cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang rình rập.
Một cuộc điều tra dân số mỗi thập kỷ một lần cho thấy dân số tổng thể của Trung Quốc đã tăng lên 1,41 tỷ người trong 10 năm đến năm 2020, tăng 5,38%. Mức tăng phản ánh mức tăng trung bình hàng năm là 0,53%, giảm từ 0,57% được báo cáo từ năm 2000 đến năm 2010.
Trong hơn 35 năm, Trung Quốc đã thực thi chính sách một con gây tranh cãi ban đầu nhằm ngăn chặn bùng nổ dân số. Việc thay thế nó, giới hạn hai con, không dẫn đến sự gia tăng liên tục về số lượng ca sinh vì chi phí nuôi dạy con cái cao ở các thành phố của Trung Quốc đã ngăn cản nhiều cặp vợ chồng bắt đầu xây dựng gia đình.
Trên giấy tờ, theo chính sách hai con hiện hành, các cặp vợ chồng phải trả “tiền phạt hỗ trợ xã hội” khi sinh con thứ ba. Tuy nhiên, một số người nói rằng việc thực hiện chính sách này khác nhau ở các vùng khác nhau của đất nước.
Thông báo hôm thứ Hai đã thu hút một cuộc thảo luận sôi nổi trên nền tảng mạng xã hội Weibo của Trung Quốc. Các hashtag# chính sách 3 con đã đạt 3 tỷ lượt xem, với nhiều câu hỏi liệu chính sách này có quá ít và quá muộn.
“Bản thân tôi là sản phẩm của chính sách một con. Tôi đã phải chăm sóc bố mẹ tôi rồi. Tôi sẽ lấy đâu ra năng lượng để nuôi dạy hơn hai đứa trẻ?” một người dùng đã đăng trên Weibo. “Tôi sẵn sàng có ba đứa con nếu bạn cho tôi 5 triệu nhân dân tệ (554.350 bảng Anh)”, một người bình luận khác viết.
Giáo sư Wang Feng của Đại học California Irvine, chuyên về nhân khẩu học châu Á, nói rằng chính sách kiểm soát sinh sản của Trung Quốc lẽ ra nên bị xóa bỏ. “Nó đã lỗi thời. Điều Trung Quốc cần không phải là một chính sách khác của nhà nước, mà là một xã hội tốt hơn và công bằng hơn”.
He Yafu, một nhà nhân khẩu học độc lập ở Quảng Châu, nói rằng với tác động hạn chế của chính sách hai con, thông báo này khó có thể giúp đảo ngược xu hướng hiện nay. “Việc nới lỏng có thể không đạt được nhiều kết quả như các nhà chức trách mong đợi. Ngày nay, quá tốn kém để nuôi dạy một đứa trẻ, và nhà ở không hề rẻ ở Trung Quốc”, ông nói.
Nhưng Giáo sư Stuart Gietel-Basten, người chỉ đạo trung tâm khoa học lão hóa tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông, cho biết thông báo này không phải là không quan trọng.
Ông nói: “Nó loại bỏ sự mâu thuẫn rõ ràng trong câu chuyện xung quanh mối quan tâm về mức sinh thấp với những hạn chế về sinh đẻ. Đây cũng sẽ là một bước đi quan trọng trong việc đẩy lùi các hành động bất hợp pháp trên cơ thể phụ nữ [ví dụ như triệt sản và phá thai] bị một số quan chức địa phương xử phạt”.
Không chỉ Trung Quốc đang phải đối mặt với thách thức về nhân khẩu học như vậy. Trên khắp Đông Á, các nhà chức trách trong nhiều năm, đã cố gắng thuyết phục các cặp vợ chồng sinh thêm con. Hàn Quốc và Nhật Bản đều đã sử dụng tiền trợ cấp để tăng ưu đãi.
Trước khi công bố thông báo, các nhà chức trách đã thử nghiệm chính sách ba con ở tỉnh Hắc Long Giang, miền đông bắc Trung Quốc. Tuy nhiên, một số chuyên gia Trung Quốc cho biết kết quả này kém hiệu quả hơn so với suy nghĩ trước đây. Điều này cũng khiến một số người kêu gọi từ bỏ hoàn toàn chính sách kế hoạch hóa gia đình.
Tân Hoa xã cho biết, thay đổi chính sách sẽ đi kèm với “các biện pháp hỗ trợ, có lợi cho việc cải thiện cơ cấu dân số của nước ta, thực hiện chiến lược chủ động đối phó với dân số già và duy trì lợi thế, nguồn nhân lực dồi dào”.
Duy Lâm
