Trump, TikTok và một tiền lệ nguy hiểm cho nền dân chủ
Cuộc chiến đang diễn ra của Tổng thống Donald Trump với TikTok đang trở thành một trong những chương gây tò mò nhất trong cuộc chiến tranh lạnh mới nổi của Mỹ với Trung Quốc. Đầu tuần này, Trump đã ban hành một lệnh hành pháp cho phép người khổng lồ truyền thông xã hội Trung Quốc cho đến giữa tháng 9 phải được mua lại bởi một công ty Mỹ hoặc bị cấm ở nước này. Ông cũng ban hành một lệnh hành pháp tương tự đối với dịch vụ nhắn tin WeChat của Trung Quốc.
Câu chuyện này rút ra một số chủ đề. Microsoft đã sẵn sàng trả khoảng 50 tỷ USD cho một ứng dụng chủ yếu được sử dụng để xem các video ngắn, hài hước do người dùng khác tạo ra. Ứng dụng hiện có 100 triệu người dùng Mỹ và các nhà phân tích tin rằng công ty này có thể phát triển nhanh đến mức nó sẽ sớm đạt giá trị 200 tỷ USD.
Chính quyền Trump muốn cấm ứng dụng này vì họ tin rằng các chủ sở hữu người Trung Quốc có thể được yêu cầu hợp tác với chính phủ Trung Quốc, do đó, có thể sử dụng nền tảng này để hoạt động gián điệp hoặc phát tán thông tin sai lệch, đe dọa an ninh quốc gia. Nếu Microsoft và TikTok không thể thực hiện giao dịch mua này vào giữa tháng 9, Trump sẽ cấm cửa hoạt động của ứng dụng này ở Mỹ.
Đó là một bước ngoặt không thể cưỡng lại trong cuộc đấu tranh ngoại giao kéo dài 4 năm của chính quyền Trump với Bắc Kinh và khiến Trump nóng lòng gây áp lực buộc các nước khác phải có đường lối cứng rắn hơn với Trung Quốc.
Tuy nhiên, các nhà chỉ trích lo lắng rằng những nỗ lực mới nhất của Trump nhằm trừng phạt Trung Quốc có thể tạo ra một tiền lệ phản dân chủ nguy hiểm theo cách mà các chính phủ cố gắng kiểm soát cách người dân sử dụng Internet, điều sẽ được các nhà lãnh đạo của các quốc gia nơi nền dân chủ đang sa sút hoan nghênh.
Nanjala Nyabola, một tác giả kiêm nhà phân tích chuyên về chính trị trong thời đại kỹ thuật số cho biết: “Việc hạn chế Internet và can thiệp vào khả năng của người dân trong việc chỉ trích quyền lực của người dân không phải là chưa từng có trên quy mô toàn cầu. Nó đã xảy ra ở Ấn Độ, Iran và ở các khu vực khác nhau của châu Phi. Những gì mọi người đang đấu tranh là thực tế đang xảy ra ở Mỹ. Khi một quốc gia như Mỹ bắt đầu xói mòn những ý tưởng về dân chủ, tự nhiên nó sẽ mở ra cánh cửa cho các quốc gia khác làm điều tương tự.”
Cũng có một số ý kiến mỉa mai rằng nếu Mỹ loại bỏ TikTok khỏi Internet, họ có thể sẽ hành xử ở một số khía cạnh giống như Trung Quốc, nơi mà chính phủ của họ kiểm duyệt cẩn thận những gì công dân của họ có thể làm trực tuyến. Một số công ty công nghệ lớn nhất của Mỹ, bao gồm Facebook, Twitter và Google bị cấm ở Trung Quốc.
Bà Laura Rosenberger, Giám đốc Liên minh Bảo đảm Dân chủ và cấp cao cho biết: “Điều quan trọng là bất kỳ bước nào được thực hiện đều phù hợp với các giá trị dân chủ … và phù hợp với khuôn khổ thúc đẩy một không gian thông tin dân chủ – không chỉ chống lại các mối đe dọa độc tài. Điều quan trọng là Mỹ không thực hiện các bước tự đóng cửa và tạo ra mô hình thông tin có chủ quyền mà Bắc Kinh muốn và điều đó sẽ làm suy yếu nền dân chủ.”
Tranh cãi về TikTok chắc chắn sẽ ầm ĩ trên các phương tiện truyền thông. Và dù ở bề ngoài , việc cấm một nền tảng truyền thông xã hội là có vẻ nhỏ nhặt, nhưng điều đáng nhớ là khi Tổng thống Mỹ làm bất cứ điều gì, cả thế giới sẽ theo dõi. Ngay cả khi Trump làm theo cách của mình và TikTok bị cấm, Nic Cheeseman, giáo sư đại học Birmingham, cho rằng Mỹ vẫn sẽ trao cho chính phủ Trung Quốc một chiến thắng về tuyên truyền. “Việc chặn một nền tảng thuộc sở hữu nước ngoài vì những lý do mỏng manh sẽ đặt Mỹ vào vị trí tương tự như Trung Quốc – lần tiếp theo khi Mỹ phàn nàn về bức tường kiểm duyệt internet của Trung Quốc, Bắc Kinh có thể quay lại và nói: nhưng chúng tôi chỉ đang làm điều tương tự như bạn.”
Ân Thuyên
