Tiến tới xây dựng thị trường TMĐT lành mạnh, có tính cạnh tranh và phát triển bền vững
Vừa qua tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử (TMĐT) và Kinh tế số đã tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động năm 2020 và triển khai nhiệm vụ năm 2021. Hội nghị được sự chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng
Những con số biết nói
Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Thế Quang- Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số nhấn mạnh chưa bao giờ sự phát triển của kinh tế số cũng như TMĐT lại nhận được sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Đảng và Chính phủ như thời gian qua. Về phía Cục TMĐT và Kinh tế số, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương, trong năm qua Cục đã hoàn thiện thể chế, chính sách về TMĐT và kinh tế số; đang tiến hành sửa đổi, bổ sung Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về TMĐT và dự kiến sẽ trình Chính phủ ban hành vào quý I/2021.
Nhằm tạo môi trường thuận lợi cho TMĐT tại Việt Nam phát triển, các nền tảng phục vụ cho TMĐT được tập trung khai thác triệt để như: Hệ thống thanh toán TMĐT quốc gia KeyPay; Hệ thống Trục điện tử kết nối doanh nghiệp ERP Store; Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam Online Friday; Gian hàng quốc gia Việt Nam trên các sàn TMĐT lớn… Các doanh nghiệp sản xuất nằm trong nhóm lớn nhất cả nước đều đưa TMĐT vào chiến lược phát triển dài hạn để đối phó với khủng hoảng và xây dựng kênh phân phối mới. Đặc biệt với vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam cũng đã chính thức đề xuất và tổ chức thành công sự kiện Ngày mua sắm trực tuyến ASEAN 2020. Sự kiện nay sau đó đã được đưa vào lịch trình tổ chức thường niên vào ngày 8/8 hàng năm.
Theo Phó Cục trưởng Nguyễn Thế Quang, để hỗ trợ các doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả, tiến tới xây dựng một thị trường TMĐT lành mạnh, có tính cạnh tranh cao thì công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra việc thực thi pháp luật và phối hợp xử lý vi phạm về TMĐT giữ vai trò vô cùng quan trọng, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp. Với tinh thần đó, trong năm qua Cục TMĐT và Kinh tế số đã tiếp nhận và xử lý 250 lượt phản ánh trên Cổng thông tin quản lý hoạt động TMĐT (không đăng ký, thông báo website, cung cấp sản phẩm không đảm bảo chất lượng, giả mạo doanh nghiệp khác nhằm lừa đảo khách hàng…); phối hợp với các đơn vị liên quan trong và ngoài Bộ trực tiếp tiến hành kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính 11 trường hợp với tổng mức phạt hành chính trên 300 triệu đồng. Ngoài ra Cục cũng có văn bản sớm yêu cầu các sàn TMĐT, các website TMĐT bán hàng rà soát về việc niêm yết giá nhằm ngăn chặn, loại bỏ các sản phẩm, gian hàng vi phạm và các hành vi gian lận như nâng giá bán, nâng giá vận chuyển hoặc người bán có tỷ lệ hủy đơn hàng cao. Đồng thời ưu tiên hiển thị các sản phẩm phòng dịch thiết yếu để giúp việc mua sắm được thuận lợi, khuyến khích mua sắm trực tuyến. Tính đến ngày 25/5/2020, các website và các sàn đã xử lý khoảng 17.410 gian hàng và 34.620 sản phẩm vi phạm.
Thực hiện Quyết định số 3304/QĐ-BCT và Quyết định số 2981/QĐ-BCT của Bộ trưởng Bộ Công Thương về tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong TMĐT tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm đến hết năm 2020, Cục TMĐT và Kinh tế số đã phối hợp chặt chẽ với Tổ 399 (Ban chỉ đạo 389 Quốc gia), Tổ 368 – Tổng cục Quản lý thị trường và các đơn vị liên quan tiến hành theo dõi, thu thập các thông tin về dấu hiệu vi phạm trên nền tảng TMĐT, dấu hiệu vi phạm về việc kinh doanh hàng hoá nhập lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ tại nhiều điểm nóng trên địa bàn Tp.HCM và đã xử lý nhiều vụ việc lớn. Cục cũng thường xuyên cung cấp thông tin và hỗ trợ nghiệp vụ xác minh các hành vi vi phạm cho các đơn vị thuộc Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công an hàng trăm website có dấu hiệu vi phạm.
Với nỗ lực không mệt mỏi của Bộ Công Thương nói chung – Cục TMĐT và Kinh tế số nói riêng, trong năm 2020 tốc độ tăng trưởng của TMĐT đạt mức 18% và quy mô đạt 11,8 tỷ USD và là nước duy nhất ở Đông Nam Á có tăng trưởng TMĐT 2 con số. Theo tính toán của các tập đoàn lớn thế giới như Google, Temasek và Bain&Company, với tốc độ tăng trưởng 29% trong cả giai đoạn 2020-2025, nhiều khả năng quy mô của nền kinh tế số Việt Nam sẽ vượt ngưỡng 52 tỷ USD và giữ vị trí thứ 3 trong khu vực ASEAN vào năm 2025.
Đi đầu trong cải cách, đổi mới
Bên cạnh nhiệm vụ quản lý nhà nước về TMĐT, công tác cải cách thủ tục hành chính và xây dựng Chính phủ điện tử cũng được Cục TMĐT và Kinh tế số đặc biệt chú trọng. Đến thời điểm hiện tại, tất cả 295 thủ tục hành chính cấp Trung ương thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương đã được triển khai dịch vụ công trực tuyến (DVCTT). Hiện Cổng Dịch vụ công (Cổng DVC) của Bộ đang cung cấp 220 DVCTT mức độ 3, 4 (trong đó có 159 DVCTT mức độ 3, 61 DVCTT mức độ 4). Đến nay đã có hơn 36.000 doanh nghiệp đăng ký sử dụng Cổng DVC của Bộ. Tổng số hồ sơ DVCTT trong năm 2020 là 1,460,459 triệu hồ sơ, tương ứng 99% tổng số hồ sơ được gửi đến Bộ.
Bộ Công Thương cũng đã đưa tổng cộng 131 DVCTT mức độ 3, 4 của Bộ lên Cổng Dịch vụ công quốc gia (Cổng DVCQG). Từ 1/1/2020 đến ngày 4/10/2020, Cổng DVC Bộ Công Thương đã trao đổi 724.497 bộ hồ sơ điện tử với Cổng DVCQG. Đối với thủ tục thông báo thực hiện khuyến mại, Bộ cũng đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ làm đầu mối, triển khai thủ tục này trên Cổng DVCQG để tạo điều kiện cho doanh nghiệp chỉ khai báo một lần duy nhất cho tất cả các tỉnh trên toàn quốc, kết nối, liên thông dữ liệu điện tử đến các hệ thống một cửa điện tử của các tỉnh. Từ khi khai trương đến nay, các doanh nghiệp đã khai báo điện tử hơn 11.437 bộ hồ sơ điện tử đối với thủ tục này trên Cổng DVCQG.
Với những thành quả nổi bật đạt được, Bộ Công Thương đã được Văn phòng Chính phủ ghi nhận là một trong những đơn vị dẫn đầu cả nước trong việc kết nối Cổng DVCTT.
Phấn đấu đến năm 2025 kinh tế số chiếm 20% GDP
Ngày 15/5/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 645/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2021-2025 với các mục tiêu đề: hỗ trợ, thúc đẩy việc ứng dụng rộng rãi TMĐT trong doanh nghiệp và cộng đồng; xây dựng thị trường TMĐT lành mạnh, có tính cạnh tranh và phát triển bền vững; mở rộng thị trường tiêu thụ cho hàng hóa Việt Nam trong và ngoài nước thông qua ứng dụng TMĐT, đẩy mạnh giao dịch TMĐT xuyên biên giới…
Đến ngày 3/6/2020, Thủ tướng tiếp tục ban hành Quyết định số 749/QĐ-TTg phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” với mục tiêu đến năm 2025 kinh tế số chiếm 20% GDP, tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%, năng suất lao động hàng năm tăng tối thiếu 7%; Việt Nam sẽ thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về công nghệ thông tin (IDI), thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về chỉ số cạnh tranh (GCI), thuộc nhóm 35 nước dẫn đầu về đổi mới sáng tạo (GII).
Để hiện thực hóa các mục tiêu đề ra, tại Hội nghị, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng giao Cục TMĐT và Kinh tế số tiếp tục tập trung xử lý, khắc phục một số vấn đề như: rà soát, bổ sung, sửa đổi và ban hành mới các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tạo điều kiện, khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động ứng dụng TMĐT; quản lý, thiết lập hạ tầng và tạo môi trường cho lĩnh vực TMĐT phát triển, các chính sách quản lý được xây dựng trên cơ sở thực tiễn nhằm tạo thuận lợi cho DN cũng như bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng khi ứng dụng TMĐT. Chú trọng phát triển các hạ tầng kỹ thuật cho TMĐT, xây dựng giải pháp ứng dụng phù hợp cho DN và tổ chức một số hoạt động kích cầu TMĐT cho người tiêu dùng nhằm tăng doanh thu TMĐT của Việt Nam; tuyên truyền, đào tạo kỹ năng TMĐT cho người dân và DN nhằm nâng cao trình độ tham gia và khai thác các ứng dụng TMĐT của DN, tăng cường khả năng nhận biết và ứng phó của người tiêu dùng với những hành vi tiêu cực trong TMĐT; đẩy mạnh ứng dụng TMĐT hỗ trợ các ngành hàng xuất khẩu chủ lực, mở rộng tiêu thụ cho hàng hóa nội địa và thúc đẩy phát triển TMĐT tại các địa phương; chú trọng đầu tư nguồn nhân lực phục vụ phát triển TMĐT…
Thứ trưởng Cao Quốc Hưng cũng bày tỏ sự tin tưởng với những “quả ngọt” gặt hái được trong năm 2020 cũng như cả giai đoạn 2016 -2020, tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức Cục TMĐT và Kinh tế số sẽ có thêm niềm tin, động lực để tiếp tục phấn đấu thực hiện thắng lợi, thành công các mục tiêu đề ra, góp phần xứng đáng vào sự phát triển chung của ngành Công Thương trong giai đoạn tiếp theo.
Hùng Trần
