Tiêm chủng chậm trễ tạo ra nhiều nguy cơ với sự phục hồi toàn cầu

Thời gian biểu để tiêm chủng cho đủ người để ngăn chặn hiệu quả Covid-19 đang bị chậm lại ở nhiều quốc gia, làm dấy lên lo ngại rằng phần lớn thế giới sẽ vẫn phải chiến đấu với đại dịch và những ảnh hưởng kinh tế của nó cho đến năm 2022 hoặc xa hơn.

Trong khi Mỹ và một số quốc gia chủ yếu là nhỏ khác đang đạt được tiến bộ trong việc tiêm chủng cho hầu hết dân số của họ vào cuối mùa hè, các chuyên gia y tế và nhà kinh tế kết luận rằng phần lớn hành tinh – bao gồm các phần của châu Âu, châu Á và châu Mỹ Latinh – phải đối mặt với một quá trình dài hơn.

Các khu vực từ Đức đến Mexico đang gặp vấn đề nghiêm trọng trong việc tìm kiếm đủ vắc xin. Các quốc gia khác có ít ca mắc hơn gần như ít cảm thấy bị thúc ép phải bắt đầu các chiến dịch tiêm chủng hơn và không mong muốn sớm mở lại biên giới.

Với tỷ lệ tiêm chủng hiện tại, chỉ khoảng 10% dân số thế giới sẽ được tiêm chủng vào cuối năm nay và 21% vào cuối năm 2022, theo ngân hang UBS. Chỉ có 10 quốc gia đang trên đà tiêm chủng cho hơn một phần ba dân số của họ trong năm nay. Dữ liệu của UBS bao gồm các quốc gia có thu nhập trung bình bị ảnh hưởng nặng nề như Nam Phi, nơi tỷ lệ tiêm chủng dự kiến ​​sẽ chậm một cách đáng kể, mặc dù một số quốc gia dự kiến ​​sẽ sớm tăng tốc độ tiêm chủng.

Tuy nhiên, các khu vực giàu có hơn như châu Âu cũng đang phải đối mặt với sự chậm trễ. Các quan chức châu Âu trong những ngày gần đây cho rằng mục tiêu tiêm chủng cho 70% dân số vào mùa hè có vẻ không thể đạt được sau khi họ đã tiêm hết liều lượng ở một số nơi trong khi chỉ 2% cư dân EU được chủng ngừa cho đến nay. Tốc độ khác nhau trong việc triển khai vắc xin trên toàn thế giới làm tăng sự khác biệt về triển vọng tăng trưởng kinh tế u cho các khối kinh tế chính của thế giới, ít nhất là trong ngắn hạn. Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nền kinh tế Mỹ có thể tăng trưởng 5,1% trong năm nay, nhưng sự phục hồi của khu vực đồng euro và các nền kinh tế đang phát triển trở nên không chắc chắn hơn do sự trì hoãn tiêm chủng. Mỹ và một số quốc gia khác có thể được hưởng nhiều lợi ích từ miễn dịch cộng đồng nhưng vẫn không thể khắc phục hoàn toàn nền kinh tế của mình vì họ đang chờ đợi những nơi khác bắt kịp. Với việc đóng cửa biên giới trên toàn cầu, một số doanh nghiệp ngay cả ở các quốc gia đã được tiêm chủng sẽ phải dựa vào nhu cầu trong nước.

Erik Nielsen, nhà kinh tế trưởng tại UniCredit Bank, cho biết: “Chừng nào đại dịch khủng bố còn tàn phá một phần thế giới, sự bình thường sẽ không được phục hồi ở bất kỳ đâu”. Việc phân phối vắc xin không đồng đều cũng có nghĩa là Covid-19 có thể tiếp tục phổ biến trong nhiều năm, đặc biệt là ở các quốc gia như Brazil và Nam Phi, nơi các bệnh nhiễm trùng mới đang lan rộng rất nhiều. Cả hai đều trở thành nơi sinh sản của nhiều chủng virus mới lây nhiễm.

Theo thời gian, các nhà virus học dự đoán virus có thể đột biến – đặc biệt là thay đổi hình dạng của các gai protein bên ngoài của nó – một kết quả mà họ lo sợ cuối cùng có thể khiến các loại vắc xin hiện tại của chúng ta kém hiệu quả hơn. Ở châu Âu, nơi sản xuất nhiều loại vắc xin hàng đầu, các vấn đề sản xuất đã xuất hiện vào tháng trước với các nhà máy nói rằng họ không thể theo kịp các đơn hàng. Trước thực tế đó, EU đã đưa ra các biện pháp mới vào thứ Sáu để ngăn chặn xuất khẩu sang các quốc gia giàu có hơn, chẳng hạn như Canada, Nhật Bản hoặc Mỹ.

 Trung Quốc cũng phải đối mặt với những thách thức. Theo Trivium China, một công ty tư vấn, mặc dù đã bắt đầu tiêm chủng bằng vắc xin tự sản xuất trong nước, nhưng với việc không đưa ra được mốc thời gian chắc chắn để đạt được miễn dịch cộng đồng, việc phê duyệt và sắp xếp sản xuất diễn ra chậm hơn so với dự kiến. Các nhà phân tích nghi ngờ các quốc gia khác có thể đạt được các mục tiêu đã nêu. Theo các nhà phân tích của IMA Asia, tại Indonesia, các quan chức muốn tiêm vắc xin cho 65% dân số 270 triệu người trong vòng 15 tháng, điều này có thể sẽ mất từ ​​3 đến 4 năm. Philippines đặt mục tiêu tiêm chủng cho 70 triệu người trong năm nay. “Chúng tôi nghi ngờ liệu có thể đạt được một nửa mục tiêu năm 2021 hay không,” theo IMA Asia cho biết trong một báo cáo gần đây.

Cho đến nay, hai quốc gia lớn nhất của Mỹ Latinh, Brazil và Mexico, mới chỉ được chủng ngừa lần lượt 0,8% và 0,5% dân số của họ. Argentina đã lên kế hoạch nhận 5 triệu liều vắc xin Sputnik V của Nga vào tháng 1, nhưng chỉ có 800.000 liều được giao do sự chậm trễ trong sản xuất ở Nga. 206 triệu người của Nigeria chỉ nhận một kế hoạch giao hàng 100.000 liều, dự kiến ​​vào tháng tới.

Mạnh Cường