Tiềm ẩn nguy cơ mắc nợ lớn từ các khoản vay của Trung Quốc

Một nghiên cứu mới kết luận rằng Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường của Trung Quốc đã khiến hàng chục quốc gia có thu nhập thấp và trung bình tích lũy tổng cộng 385 tỷ đô la trong “các khoản nợ tiềm ẩn”.

AidData, một phòng thí nghiệm nghiên cứu phát triển quốc tế có trụ sở tại trường William & Mary, đã phân tích 13.427 dự án phát triển của Trung Quốc trị giá tổng cộng 843 tỷ đô la trên 165 quốc gia, trong khoảng thời gian 18 năm tính đến cuối năm 2017.

Trung Quốc đã cung cấp lượng tài chính kỷ lục cho các nước đang phát triển trong hai thập kỷ qua, hỗ trợ cả các dự án khu vực công và tư nhân. Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường là sáng kiến ​​chính sách đối ngoại hàng đầu của Chủ tịch Tập Cận Bình; ra mắt vào năm 2013 để đầu tư vào gần 70 quốc gia và tổ chức quốc tế. Sáng kiến này đã đưa Trung Quốc lên vị trí thống trị toàn cầu trong lĩnh vực tài chính phát triển quốc tế.

Mỹ đang có kế hoạch phát triển một kế hoạch tương tự ở Nam Mỹ và EU đã thông báo vào tháng 9 rằng họ đang khởi động chương trình “Global Gateway” trên toàn thế giới, trong bối cảnh cả Mỹ và EU đều tìm cách chống lại các ảnh hưởng địa chính trị và tài chính khổng lồ của Trung Quốc trong thế giới đang phát triển. Theo báo cáo của AidData, Trung Quốc hiện chi gấp đôi Mỹ và các cường quốc kinh tế lớn khác trong tài chính phát triển quốc tế, theo báo cáo của AidData – khoảng 85 tỷ đô la mỗi năm. Tuy nhiên, các khoản chi này thường ở dạng nợ hơn là viện trợ, và sự mất cân đối này đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Báo cáo cho thấy kể từ khi Vành đai và Con đường ra đời, Trung Quốc đã cấp 31 khoản vay cho mỗi 1 khoản tài trợ. Các thỏa thuận tài trợ của các thỏa thuận vẫn còn mập mờ, thiếu thông tin chi tiết.

Trung Quốc từ lâu đã phủ nhận việc đẩy các quốc gia đang phát triển vào cái gọi là bẫy nợ, điều này có thể mở đường cho Bắc Kinh thu giữ tài sản làm tài sản thế chấp cho các nghĩa vụ nợ chưa thanh toán.

AidData ước tính chung rằng các khoản nợ không được báo cáo có giá trị khoảng 385 tỷ đô la. Các khoản nợ này thường không hiển thị trên bảng cân đối kế toán của chính phủ các quốc gia, nhưng nhiều khoản được chính phủ của các quốc gia đó bảo lãnh, làm mờ ranh giới giữa nợ tư và nợ công, đồng thời tạo ra những thách thức tài khóa cho các quốc gia. Những đảm bảo này có thể mang tính công khai hoặc bí mật, trong đó áp lực công khai hoặc chính trị có thể buộc chính phủ phải cứu trợ một công ty đang gặp khó khăn về tài chính. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nghĩa vụ nợ của các quốc gia này đối với Trung Quốc lớn hơn đáng kể so với ước tính của các tổ chức nghiên cứu quốc tế, cơ quan xếp hạng tín dụng hoặc tổ chức liên chính phủ. Báo cáo tuyên bố rằng 42 quốc gia hiện có mức nợ công đối với Trung Quốc vượt quá 10% GDP của họ. Tổng số tiền này sẽ lên tới khoảng 385 tỷ đô la, và AidData cho rằng việc quản lý những khoản nợ tiềm ẩn này đã trở thành một “thách thức lớn” đối với nhiều quốc gia bị ảnh hưởng.

Huy Anh