Thủ tướng Malaysia có thể khắc phục tham nhũng, bất bình đẳng và lạm phát?
Trong bài phát biểu đầu tiên với tư cách là thủ tướng thứ 10 của Malaysia, Anwar Ibrahim cam kết ưu tiên phúc lợi cho “những người dân Malaysia bình thường”.
Để thực hiện lời hứa của mình, Anwar sẽ phải giải quyết một loạt thách thức kinh tế, từ những vết sẹo còn sót lại của đại dịch và chi phí sinh hoạt gia tăng cho đến đồng tiền mất giá và một trong những khoảng cách giàu nghèo lớn nhất châu Á.
Anwar đã đưa ra một vài chi tiết cụ thể về các kế hoạch kinh tế của mình, bên cạnh việc hứa hẹn giải quyết vấn đề chi phí sinh hoạt gia tăng và phát triển mũi nhọn mang tính phân biệt chủng tộc toàn diện và không có tham nhũng.
Tuy nhiênm Anwar, người được xác nhận làm thủ tướng hôm thứ Năm sau nhiều ngày bế tắc chính trị đã ngay lập tức khiến thị trường chứng khoán Malaysia và đồng ringgit tăng cao hơn, đã nổi tiếng là một nhà cải cách có khuynh hướng tự do hóa kinh tế trong suốt sự nghiệp chính trị lâu dài của mình.
Trong quá trình vận động tranh cử, Anwar, người lãnh đạo liên minh đa sắc tộc Pakatan Harapan (PH), nhấn mạnh mối liên hệ của ông với kinh doanh và tài chính quốc tế, cho rằng ông có thể thu hút các nhà đầu tư mà ông coi là “bạn bè” của mình. Ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải khôi phục hình ảnh của Malaysia ở nước ngoài, vốn đã bị vùi dập bởi vụ bê bối tham nhũng 1MDB liên quan đến cựu Thủ tướng Najib Razak đang bị bỏ tù.
Grace Lee Hooi Yean, trưởng khoa Kinh tế của Đại học Monash Malaysia. Kinh tế, nói với Al Jazeera: “Không còn nghi ngờ gì nữa, tham nhũng là vấn đề hệ thống nghiêm trọng nhất của Malaysia có thể dẫn đến sự phân bổ của cải không đồng đều, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và chăm sóc sức khỏe, dẫn đến mức sống chung của người dân Malaysia thấp hơn. Trong một nền kinh tế tham nhũng, các nguồn lực được phân bổ không hiệu quả và các công ty nếu không sẽ không đủ điều kiện để giành được các hợp đồng của chính phủ thường được trao các dự án do hối lộ”.
Tuy nhiên, nền kinh tế lớn thứ tư Đông Nam Á đang phải đối mặt với tốc độ tăng trưởng chậm lại trong bối cảnh lo ngại nền kinh tế toàn cầu sẽ rơi vào suy thoái trong những tháng tới.
Lạm phát, mặc dù ở mức khiêm tốn so với châu Âu và Bắc Mỹ, và lãi suất tăng cao đang ảnh hưởng ngân sách của các hộ gia đình có thu nhập trung bình và thấp hơn, trong khi đồng ringgit dao động gần mức thấp nhất trong một phần tư thế kỷ.
Theo các nhà kinh tế, đối với sự thịnh vượng lâu dài của Malaysia, cải cách cơ cấu là cần thiết để đảm bảo quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế có thu nhập cao.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và Ngân hàng Thế giới đã nhấn mạnh việc tăng cường bảo trợ xã hội và tạo điều kiện cạnh tranh trong các lĩnh vực do nhà nước thống trị như giao thông vận tải và năng lượng là những ưu tiên cải cách.
Harris Zainul, một nhà phân tích cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (ISIS) Malaysia, cho rằng Anwar khó có thể thay đổi hiện trạng do những bất ổn chính trị, bao gồm cả các cuộc bầu cử cấp bang sắp tới. Ông nói: “Tôi không mong đợi Anwar sẽ thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào trong chính sách kinh tế, đặc biệt là về thuế, trong thời gian tới. Lý do là hiện tại có rất ít mong muốn chính trị muốn tăng cơ sở thuế, với một số bang quan trọng ở Malaysia vẫn cần tổ chức bầu cử vào giữa năm 2023. Cho đến khi điều đó xảy ra, tôi không nghĩ rằng Anwar sẽ mạo hiểm với bất cứ điều gì có thể bị coi là không được ưa chuộng về mặt chính trị”.
Quế Vân
