Tết Việt trên xứ chùa Tháp – Thân tình và ấm áp…
Dù khoảng cách địa lý không mấy xa xôi song vì nhiều lý do khác nhau, phần đông người Việt ở Campuchia phải chấp nhận cảnh đón Tết nơi xứ người. Bù lại ngày Tết nơi đây vẫn diễn ra trong không khí thân tình, ấm áp với mâm cơm đầy đủ món ăn truyền thống của người Việt; các nghi thức, phong tục tập quán ngày Tết vẫn được bà con nơi đây trân quý, giữ gìn…
Hiện cộng đồng người Việt có khoảng hơn 500.000 người đang sinh sống ở xứ Chùa Tháp; mưu sinh bằng đủ nghề như kinh doanh, làm ăn buôn bán, mở quán phở, quán cà phê… Họ sống rải rác ở hầu hết các tỉnh, thành phố của Campuchia nhưng đông nhất là ở thủ đô Phnom Penh, tỉnh Kandal, Prey Veng, Kampong Chhnang và tỉnh Siem Reap.
Đón Tết nơi đất khách, từ sáng sớm chị Nguyễn Thị Lê (ngụ phường Svay Par, quận Russey Keo, cách Thủ đô Phnom Penh chừng 10km) đã dậy sớm để dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa sao cho thật tinh tươm, sạch đẹp. Bàn thờ tổ tiên cũng được bày biện đầy đủ mâm ngũ quả và một nhành hoa mai vàng rực làm bừng sáng cả ngôi nhà. Chị Lê cho biết những năm 1975, chị đã theo cha mẹ qua Campuchia và từ đó đến nay chưa một lần đón Tết ở Việt Nam vì cha mẹ, anh em ruột thịt đều sinh sống ở đây. Tuy vậy “chim có tổ người có tông”, gia đình chị vẫn duy trì thói quen làm mâm cơm cúng ông bà dịp giao thừa và chúc tết cha mẹ, bạn bè, lì xì cho con cháu trong ngày đầu năm mới.
Cũng theo chị Lê, xóm người Việt ở Cây số 9 đã có hơn 300 hộ dân sinh sống, cứ cách nhau khoảng 1 – 2km lại có thêm một xóm người Việt. Các kiều bào tại Campuchia sống quây quần cùng nhau, số lượng người Việt tại xứ Chùa Tháp cũng lên đến hơn nửa triệu người nên không khí ngày tết nơi đây cũng náo nhiệt, đông vui chẳng khác gì ở quê nhà. Hơn nữa dịp Tết Nguyên đán tại Campuchia cũng được Chính phủ nước bạn đón nhận như một ngày lễ trong năm, nên người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại đây sẽ được bố trí cho nghỉ lễ. Ngoài ra mỗi dịp Tết đến xuân về, Đại sứ quán Việt Nam cũng như Tổng hội người Campuchia gốc Việt tại Campuchia đều tổ chức đón Tết, tặng quà mừng tuổi cho cộng đồng người Việt xa xứ.
Chị Lê Thị Thanh (quê gốc Đồng Nai, hiện đang làm chủ một quán hủ tiếu tại chợ Sacada – hay còn dược gọi là chợ Cây Táo) cho biết 3 ngày Tết ở Campuchia là cơ hội để chị tăng thêm thu nhập. Từ khi sang Campuchia, chị mở một quầy bán hủ tiếu tại khu chợ Sacada, thu nhập cũng đủ để gia đình chi tiêu, sinh sống qua ngày. Những ngày đầu năm, lượng người du xuân tăng lên cũng là lúc quầy hàng của chị Thanh đắt khách. Chị cho biết những năm đầu làm ăn nơi xứ người, vì kinh tế eo hẹp nên gia đình chị phải chấp nhận ăn Tết nơi đất khách. Tuy nhiên 2 năm trở lại đây, thu nhập có phần khá hơn nên chị chỉ bán hết 3 ngày tết, mùng 4 là cả gia đình đón xe về quê nhà sum họp. “Thay vì đón Tết nơi xứ người, được ăn Tết ở chính nơi mình “chôn nhau cắt rốn” vẫn ấm áp và vui vẻ hơn nhiều” – chị Thanh nhấn mạnh.
Một số người Việt ở Campuchia cho biết trong mấy ngày Tết Nguyên đán, tại các khu chợ, trung tâm thương mại nổi tiếng của Campuchia khá nhộn nhịp do có đông người Việt Nam đổ ra đường vui xuân. Ngày Tết, đa số người Việt thường đến vui chơi, ăn uống tại Trung tâm thương mại Sorya, chợ Olympic, chợ Orussey, chợ Sacada…. Ngoài ra họ còn đến vui chơi, chụp ảnh tại Quảng trường độc lập, khuôn viên trước cửa Cung điện hoàng gia Campuchia (hay còn được gọi là thành vua)…
Theo lời những người Việt sinh sống tại Banlung – nơi có nhiều bà con người Việt đang sinh sống, người Campuchia ăn tết Việt còn lớn hơn cả tết của chính họ diễn ra vào tháng 4 âm lịch. Chính tình cảm thân thiện và ấm cúng này đã khiến hàng trăm nghìn người Việt cảm nhận được sự ấm áp mỗi độ xuân về. Vào bất kỳ thời điểm nào, ở bất cứ đâu, phong tục của người Việt đều được gìn giữ và lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác, như một nét đẹp văn hóa chẳng bao giờ phai nhạt…
Xuân Vinh
