Tập Cận Bình đẩy mạnh chuyển dịch kinh tế hướng nội
Trong nhiều thập kỷ, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã theo đuổi các khoản đầu tư và xuất khẩu ở nước ngoài để tạo sức mạnh cho nền kinh tế Trung Quốc. Giờ đây, khi thế giới đang suy thoái và căng thẳng Mỹ-Trung ngày càng sâu sắc, Chủ tịch Tập Cận Bình đang đưa ra một sáng kiến lớn để thúc đẩy sự chuyển dịch của Trung Quốc sang hướng phụ thuộc nhiều hơn vào nền kinh tế trong nước.
Các quan chức Trung Quốc cho biết chính sách mới đang trở nên cấp thiết khi các công ty Trung Quốc, bao gồm Huawei Technologies Co. và Bytedance Ltd., đang phải đối mặt với sự phản kháng ngày càng tăng ở các thị trường nước ngoài.
Trong một loạt bài phát biểu trước các quan chức chính phủ cấp cao kể từ tháng 5, ông Tập đã đưa ra chiến lược mới, được dịch là “lưu thông trong nước”, ưu tiên tiêu dùng nội địa, thị trường và các công ty là động lực tăng trưởng chính của Trung Quốc. Các khoản đầu tư và công nghệ từ nước ngoài, mặc dù vẫn được mong muốn, sẽ đóng vai trò hỗ trợ nhiều hơn.
Khái niệm này vẫn còn mơ hồ về chi tiết và khái niệm trao quyền cho người tiêu dùng Trung Quốc nói riêng đã có từ lâu.
Cũng như nhiều khẩu hiệu cấp cao nhất ở Trung Quốc, mô hình phát triển mới của ông Tập nhằm hướng dẫn các nhà hoạch định chính sách và lãnh đạo địa phương và dẫn đến những thay đổi có ý nghĩa. Mục tiêu là làm cho Trung Quốc ít phụ thuộc hơn nhiều vào các công ty, công nghệ và thị trường nước ngoài, mặc dù làm như vậy sẽ không dễ dàng, đặc biệt là vào thời điểm các doanh nhân không muốn mở rộng quy mô và các hộ gia đình đang cắt giảm chi tiêu.
Các quan chức Trung Quốc cho biết, các chính sách chi tiết sẽ được bổ sung trong cuộc họp vào tháng 10 của 370 quan chức hàng đầu của Đảng Cộng sản cầm quyền, được gọi là hội nghị toàn thể, khi họ tập hợp để thảo luận về kế hoạch kinh tế cho 5 năm tới, bắt đầu từ năm 2021.
Các quan chức nói rằng đằng sau sự xoay trục hướng nội là một nhận thức ở Bắc Kinh rằng mối quan hệ căng thẳng với phần lớn các nước phát triển vẫn còn đó. Cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump trong hai năm qua đã khiến Trung Quốc đổ nguồn lực vào các phòng nghiên cứu, trường đại học và công ty của riêng mình để cố gắng thoát khỏi phụ thuộc vào các công nghệ nước ngoài, ví dụ như như chất bán dẫn của Mỹ.
Các quan chức cho biết mặc dù các động thái này đã giúp Trung Quốc phần nào nhưng vẫn chưa đi đủ xa. Chính sách lưu thông trong nước sẽ mở rộng sự thúc đẩy, bao gồm cả việc khuyến khích người tiêu dùng Trung Quốc mua nhiều sản phẩm mà Trung Quốc đang xuất khẩu hơn, mặc dù mức thu nhập của Trung Quốc vẫn thấp hơn mức thu nhập của các nước phát triển hơn.
Nhiệm vụ này ngày càng trở nên quan trọng khi các công ty Trung Quốc chịu áp lực từ Washington và bị loại khỏi thị trường nước ngoài.
Việc nhấn mạnh vào lưu thông trong nước cho thấy “Chính phủ Trung Quốc không lạc quan về môi trường bên ngoài mà họ phải đối mặt trong trung hạn”, Zhang Ming, nhà kinh tế cấp cao tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, một tổ chức tư vấn của chính phủ, cho biết.
Nhiều chính sách hướng nội hơn có thể sẽ khiến các doanh nghiệp nước ngoài – vốn đang đối mặt với những hạn chế về tiếp cận thị trường và áp lực chuyển giao công nghệ ở Trung Quốc – cảm thấy không được chào đón hơn. Nhưng Bắc Kinh cho rằng thị trường khổng lồ của Trung Quốc sẽ vẫn là một điểm thu hút.
Vào ngày 4 tháng 8, Quốc vụ viện Trung Quốc đã ban hành một chỉ thị mới cam kết cắt giảm thuế và hỗ trợ tài chính khác cho các nhà sản xuất chip và nhà cung cấp phần mềm trong nước.
Trung Quốc cũng đã giảm bớt sự phụ thuộc vào nước ngoài theo những cách khác. Xuất khẩu của Trung Quốc đóng góp tới 18% tổng sản phẩm quốc nội của nước này vào năm ngoái, giảm so với hơn một phần ba của một thập kỷ trước đó, mặc dù điều đó phần lớn là do mức sống tăng, làm tăng chi tiêu trong nước.
Các nhà kinh tế cho rằng, để đứng vững hơn nữa, Trung Quốc cần phải tăng thu nhập, khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân và thực hiện các thay đổi cơ cấu khác. Tuy nhiên, những nỗ lực thúc đẩy khu vực tư nhân có thể đi ngược lại mục tiêu của Bắc Kinh là mở rộng khu vực nhà nước, nền tảng của sự cai trị của đảng.
Ưu tiên lớn nhất hiện nay là phục hồi tăng trưởng sau thời kỳ kinh tế gần như bế tắc do đại dịch gây ra. Trong lần cải tổ các chức vụ cấp cao mới nhất của chính phủ, Xiao Yaqing, cựu giám đốc điều hành của các doanh nghiệp nhà nước lớn, vào cuối tháng trước đã được bổ nhiệm làm người đứng đầu Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin, cơ quan đi đầu trong cuộc đua công nghệ cao của Trung Quốc với Mỹ
Trong một cuộc họp vào tháng 7 với các nhà lãnh đạo công ty, bao gồm cả các công ty tư nhân và nhà nước, ông Tập bày tỏ hy vọng các công ty sẽ tăng cường trong cuộc đối đầu của Trung Quốc với Mỹ.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc nói: “Chúng ta phải dần dần hình thành một mô hình phát triển mới với việc lưu thông trong nước là chính”.
Mạnh Cường
