Sự trì hoãn chuyển đổi khí hậu có thể khiến Vương quốc Anh thiệt hại hàng nghìn tỷ USD
Trong những thập kỷ gần đây, các chính phủ, các công ty và cá nhân đã đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng phụ thuộc vào carbon mà họ mong đợi sẽ mang lại lợi nhuận trong nhiều năm tới. Nhưng khi khủng hoảng khí hậu bùng phát, việc duy trì cơ sở hạ tầng này nhanh chóng trở nên không phù hợp với các yêu cầu mới.
Tất cả các tài sản kinh tế mới (tòa nhà, máy móc, phương tiện…) hoàn toàn không có carbon kể từ năm 2022 trở đi trong khi nền kinh tế hiện tại tiếp tục nghỉ hưu theo tỷ lệ tự nhiên của nó, thì Vương quốc Anh sẽ vẫn bỏ lỡ mục tiêu khí hậu bằng không vào năm 2050.
Để đạt được mục tiêu đó, gần 11 nghìn tỷ bảng Anh lợi tức đầu tư theo kế hoạch có thể cần phải bị loại bỏ trước năm 2050. Điều này có nghĩa là các giàn khoan dầu bị bỏ hoang, các nhà máy đóng cửa và các sân bay đóng cửa, bất kể đã đầu tư vào chúng bao nhiêu hoặc gần đây như thế nào. Nói một cách dễ hiểu, con số này tương đương với 35% quy mô hiện tại của nền kinh tế Anh.
Tuy nhiên, nếu đầu tư mới vào nền kinh tế phát thải carbon tiếp tục cho đến năm 2030, chỉ 8 năm sau, con số này sẽ lên tới hơn 19 nghìn tỷ bảng Anh.
Thời gian còn lại để chuyển đổi về 0 ròng càng ngắn thì sự thiếu trách nhiệm trong việc tạo ra cơ sở hạ tầng mới sử dụng nhiều carbon càng lớn và nỗi đau của việc thay đổi con đường càng lớn.
Trong cuộc tranh luận về tài sản mắc kẹt, người ta dễ dàng bỏ qua rằng ước tính về tổng giá trị vốn của các nền kinh tế không bị chi phối bởi những gì bạn có thể mong đợi như nhà cửa, ô tô, máy tính hoặc khối văn phòng mà bởi “vốn con người”.
Theo nhà kinh tế học thế kỷ 18 Adam Smith, vốn như vậy đại diện cho “khả năng có được và hữu ích của tất cả các cư dân hoặc thành viên của xã hội”. Cũng giống như các bộ phận khác của nền kinh tế, con người cũng có thời gian làm việc: trung bình khoảng 40 năm. Do đó, con người không chỉ là bộ phận lớn nhất của nền kinh tế mà còn là bộ phận lâu dài.
Nếu xã hội thay đổi nhanh hơn mức có thể đào tạo lại và bố trí lại những người lao động hiện có hoặc cung cấp những người lao động mới, nó sẽ chứng kiến sự gián đoạn đáng kể thông qua tình trạng thất nghiệp và thiếu hụt lao động. Quá trình chuyển đổi nhanh chóng sang số không chắc chắn có nguy cơ khiến nhiều công nhân trong lĩnh vực năng lượng, vận tải và khai thác tài nguyên đột ngột tìm kiếm công việc mới.
Với việc vốn con người đóng góp đặc biệt lớn vào giá trị vốn chung của các nước phát triển như Vương quốc Anh, chúng tôi thấy rằng vốn con người đang gặp rủi ro đáng kể từ quá trình chuyển đổi nhanh chóng vào phút cuối thành số không ròng. Trong một quá trình chuyển đổi bắt đầu vào năm 2030, hơn 14 nghìn tỷ bảng trong tổng số vốn 19 nghìn tỷ bảng rủi ro sẽ ở dạng người lao động chứ không phải đối tượng.
Điều này kêu gọi chúng ta không chỉ yêu cầu một quá trình chuyển đổi khẩn cấp, có quản lý thay vì một quá trình chậm trễ, vội vàng, mà còn nhấn mạnh sự cần thiết phải trở thành một quá trình chuyển đổi “công bằng”, hướng các nguồn lực hướng tới các kỹ năng, giáo dục và tài chính cần thiết cho các ngành của tương lai.
Báo cáo khoảng cách phát thải gần đây của Liên hợp quốc cảnh báo rằng trong khi cần giảm 30% lượng khí thải carbon dự kiến vào năm 2030 để thấy một thế giới 2°C và giảm 55% đối với 1,5°C, các cam kết hiện tại của chúng ta tất nhiên là chỉ 7,5%. Trên khắp thế giới, các quốc gia đang tìm cách câu giờ trước khi thực hiện hành động quyết định cần thiết để thoát ra khỏi tình trạng biến đổi khí hậu.
Khánh Hòa