Sự đi xuống của đồng yen, nhân dân tệ và tác động đến nền kinh tế châu Á
Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc , đồng yen của Nhật Bản mất giá mạnh chưa từng có trong lịch sử làm dấy lên nhiều quan ngại về nguy cơ một cuộc khủng hoảng tài chính như hồi năm 1997; từ đó đe dọa nghiêm trọng tới vị thế của châu Á vốn được biết đến như một điểm đến lý của nhà đầu tư muốn mạo hiểm.
Có thể thấy tầm ảnh hưởng của Trung Quốc và Nhật Bản trong khu vực châu Á rất lớn do cả hai quốc gia này đều là những nền kinh tế có quan hệ thương mại rộng. Trong 13 năm liên tục, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Đông Nam Á; về phía Nhật Bản cũng là nước xuất khẩu lớn về vốn và tín dụng. Do đó đồng tiền của hai nền kinh tế lớn nhất châu Á rớt giá mạnh có thể khiến các quỹ đầu tư nước ngoài rút tiền ra khỏi khu vực này, dẫn đến dòng vốn chảy ra khổng lồ, châm ngòi một cuộc khủng hoảng toàn diện. Chưa kể những biến động này cũng có thể tạo ra vòng luẩn quẩn của sự cạnh tranh về phá giá tiền tệ cũng như sự sụt giảm về nhu cầu và niềm tin của người tiêu dùng.
Theo ông Vishnu Varathan – Giám đốc phụ trách Kinh tế và Chiến lược tại Mizuho Bank, đồng nhân dân tệ và yen được ví như các mỏ neo lớn của “con tàu” kinh tế châu Á. Chính vì vậy việc hai đồng tiền này liên tục yếu đi so với USD có thể gây bất ổn với các tiền tệ khác dùng trong giao dịch và đầu tư tại châu Á. Nguy cơ trước mắt là một cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu; tiếp theo có thể là khủng hoảng tài chính châu Á nếu tình trạng trượt giá của đồng nhân dân tệ và yen kéo dài.
Còn theo ông Taimur Baig – kinh tế trưởng tại DBS Group, rủi ro về tiền tệ là mối đe dọa lớn đối với các nước châu Á, vượt qua cả nỗi lo lãi suất tăng cao. Do các nước châu Á đều là quốc gia xuất khẩu nên việc đồng nhân dân tệ và đồng yen mất giá mạnh sẽ làm dấy lên nhiều lo ngại về nguy cơ một cuộc khủng hoảng tài chính như hồi năm 1997, 1998.
Trên thị trường tài chính châu Á, tầm ảnh hưởng của Bắc Kinh và Tokyo thậm chí còn lớn hơn bởi đồng nhân dân tệ ngày càng được sử dụng phổ biến trong khu vực; trong khi đó yen cũng là đồng tiền được giao dịch nhiều thứ ba toàn cầu. Vì vậy, việc hai đồng tiền này suy yếu sẽ có tác động lớn đến các tiền tệ châu Á.
Sau khi Fed công bố nâng lãi suất lần thứ 5 liên tiếp, lần đầu tiên trong hơn 20 năm qua giá yen phá vỡ mốc 145 yen đổi một USD. Đồng nội tệ của Nhật Bản chỉ hồi phục phần nào sau khi Bộ Tài chính nước này can thiệp trực tiếp vào thị trường ngoại hối bằng cách bán USD để mua vào đồng yên. Tuy nhiên theo các chuyên gia, mọi nỗ lực đều rất khó có thể đảo ngược xu hướng suy giảm vốn đã rất rõ rệt trên thị trường thời gian qua.
Tương tự kể từ đầu tháng 9 tới nay, sức ép từ chính sách tiền tệ tại Mỹ và tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc đã khiến đồng nhân dân tệ của nước này bốc hơi khoảng 4% giá trị, tiến về sát mốc 7,2 NDT đổi 1 USD – mức thấp nhất kể từ năm 2008.
Theo cựu chuyên gia kinh tế tại Goldman Sachs Group Jim O’Neill, một số mốc đặc biệt như 150 yên đổi 1 USD có thể gây ra biến động ở quy mô tương tự như cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997. Tuy nhiên, một số chuyên gia khác lại cho rằng tốc độ suy giảm quan trọng hơn những con số cụ thể như vậy.
Dĩ nhiên không có gì đảm bảo việc nhân dân tệ và yen mất giá thêm nữa sẽ gây ra biến động tài chính bởi so với thập niên 90, các nước châu Á hiện có tài chính ổn định hơn nhiều, có dự trữ ngoại hối lớn và ít vay USD hơn. Tuy nhiên trong mọi hoàn cảnh, rủi ro vẫn luôn hiện hữu. Theo nhận định của chiến lược gia Trang Thuy Le tại Macquarie Capital (Hong Kong), một khi khủng hoảng tài chính xảy ra, các tiền tệ của các nước đang thâm hụt tài khoản vãng lai sẽ chịu tác động mạnh nhất như: won Hàn Quốc, peso Philippines và baht Thái. Nếu cả yen và USD cùng giảm, sức ép sẽ chuyển thành hoạt động mua USD và nhu cầu trú ẩn với những người liên quan nhiều đến tiền tệ các nước mới nổi.
Hoàng Anh
