Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao – Bệ phóng thành công của Việt Nam trong Cách mạng công nghiệp 4.0

Tiểu ban phát triển nhân lực (Hội đồng Quốc gia giáo dục&Phát triển nhân lực) vừa tổ chức phiên họp năm 2019 tại Hà Nội dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Trưởng Tiểu ban Nguyễn Mạnh Hùng. Nổi bật tại phiên họp, các thành viên Tiểu ban đã nêu kiến nghị cũng như đề xuất nhiều giải pháp nhằm phát triển nguồn nhân lực cho Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0).

Tại phiên họp, nội dung các báo cáo tham luận, bài phát biểu chủ yếu xoay quanh 4 chủ đề chính: Xã hội hóa phát triển nguồn nhân lực; Những kỹ năng cho nguồn nhân lực 4.0; Phát triển thị trường nhân lực; Thúc đẩy khởi nghiệp công nghệ.

Có thể thấy CMCN 4.0 là nền tảng để nền kinh tế chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình dựa vào tài nguyên, lao động chi phí thấp sang kinh tế tri thức, nền kinh tế số; làm thay đổi cơ bản khái niệm đổi mới công nghệ, trang thiết bị trong các dây chuyền sản xuất. Đồng thời, nền công nghiệp 4.0 sẽ tạo ra những thay đổi lớn về cung, cầu lao động; trong đó thị trường lao động sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng giữa cung và cầu lao động cũng như cơ cấu lao động.

Theo các thành viên Tiểu ban phát triển nhân lực, để tận dụng tốt thời cơ cũng như vượt qua các thách thức từ cuộc CMCN 4.0, vấn đề đã và đang được đặt ra đối với Việt Nam chính là tập trung khai thác nguồn lực con người, nhất là xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Từ trước đến nay, nền kinh tế nước ta vẫn dựa nhiều vào các ngành sử dụng lao động giá rẻ và khai thác tài nguyên thiên nhiên, trình độ của người lao động còn lạc hậu. công tác đào tạo nhân lực nói chung, đào tạo nghề nói riêng những năm qua đã có những chuyển biến rõ nét nhưng vẫn chưa được như kỳ vọng, chưa đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế. Đây cũng chính là những “rào cản” đối với nước ta khi đối diện với CMCN 4.0.

Muốn ứng dụng công nghiệp 4.0 đòi hỏi phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Xuất phát từ yêu cầu này, các thành viên Tiểu ban phát triển nhân lực cũng đề xuất nhiều giải pháp, kiến nghị nhằm phát triển nguồn nhân lực cho CMCN 4.0. Trong đó, tập trung vào giáo dục đại học và sau đại học; Tăng ngân sách chi cho nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ; cải thiện chất lượng nguồn nhân lực; những ưu đãi phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ.

Phát biểu kết luận phiên họp, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá cao các báo cáo tham luận của các thành viên Tiểu ban khi được minh họa bằng những số liệu cụ thể và có cách tiếp cận mới, trao đổi chuyên sâu. Người đứng đầu Bộ TT&TT cũng chỉ ra những “điểm nghẽn” ngăn cản sự phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho CMCN 4.0 nằm ở cơ chế quản trị và cơ chế tài chính.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, kỷ nguyên số sẽ thay đổi hoàn toàn cách chúng ta sống, làm việc và sản xuất, đặc biệt trong lĩnh vực lao động, khi máy móc dần thay thế con người. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó, nhất là khi lực lượng lao động rất dồi dào nhưng lại thiếu năng lực và kỹ năng. Từ thực trạng nguồn nhân lực trong nước, trên cơ sở những vấn đề mới nảy sinh từ CMCN 4.0, Việt Nam cần có những thay đổi để thích ứng và phù hợp xu thế của thời đại. Nước ta có tận dụng tốt thời cơ, hay vượt qua được những nguy cơ, thách thức từ CMCN 4.0 hiện nay hay không phụ thuộc vào phương thức khai thác nguồn lực con người, nhất là việc xây dựng, phát triển nguồn nhân lực.

Xuân Thịnh