“Nợ ẩn” của Trung Quốc đang tăng vọt

Ba năm kiểm soát chặt chẽ đại dịch ở Trung Quốc và sự sụp đổ của bất động sản đã làm cạn kiệt kho bạc của chính quyền địa phương, khiến các cơ quan chức năng trên cả nước phải vật lộn với hàng núi nợ. Vấn đề đã trở nên nghiêm trọng đến mức một số thành phố hiện không thể cung cấp các dịch vụ cơ bản và nguy cơ vỡ nợ đang gia tăng.

Các nhà phân tích ước tính các khoản nợ chính phủ chưa thanh toán của Trung Quốc đã vượt quá 123 nghìn tỷ Nhân dân tệ (18 nghìn tỷ USD) vào năm ngoái, trong đó gần 10 nghìn tỷ USD được gọi là “nợ ẩn” do các nền tảng tài chính rủi ro của chính quyền địa phương được hỗ trợ bởi các thành phố hoặc tỉnh.

Khi áp lực tài chính gia tăng, các chính quyền khu vực được cho là đã cắt giảm lương, cắt dịch vụ vận tải và giảm trợ cấp nhiên liệu vào giữa mùa đông khắc nghiệt.

Theo nhiều báo cáo của các phương tiện truyền thông Trung Quốc, hàng ngàn người ở tỉnh Hà Bắc phía bắc đã gặp khó khăn trong việc sưởi ấm nhà của họ vào tháng 11 và tháng 12 vì thiếu khí đốt tự nhiên. Theo trang tin tức nhà nước Jiemian, việc cắt giảm trợ cấp của chính phủ là một phần nguyên nhân.

Craig Singleton, thành viên cấp cao của Tổ chức Bảo vệ các nền Dân chủ ở Washington, cho biết: “Bắc Kinh đang đối mặt với một bãi mìn kinh tế do chính họ tạo ra. Ccuộc khủng hoảng nợ hiện tại của Trung Quốc là một cơn bão hoàn hảo”.

Vẫn chưa rõ quốc gia này đã chi tổng cộng bao nhiêu tiền để chống lại đại dịch. Tuy nhiên, tỉnh Quảng Đông tiết lộ rằng họ đã chi 22 tỷ đô la để loại bỏ Covid trong ba năm bắt đầu từ năm 2020.

Trong khi đó, doanh thu giảm mạnh so với cùng kỳ. Các đợt đóng cửa liên tục làm giảm thu nhập hộ gia đình nghiêm trọng, khiến nhiều người giảm chi tiêu, từ đó dẫn đến doanh thu thuế ít hơn cho chính quyền địa phương. Giảm thuế lớn để hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua đại dịch cũng làm giảm thu nhập của chính phủ.

Vấn đề phức tạp hơn nữa là sự sụt giảm của thị trường nhà ở; giá nhà đã giảm trong 16 tháng liên tiếp. Doanh số bán đất, thường chiếm hơn 40% doanh thu của chính quyền địa phương, đã sụp đổ.

Nợ chính quyền địa phương của Trung Quốc đã tăng lên đáng kể trong một thập kỷ trước khi xảy ra đại dịch, phần lớn là kết quả của sự bùng nổ đầu tư do nhà nước dẫn đầu sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Tuy nhiên, tình hình đã xấu đi nhanh chóng trong ba năm qua. Năm ngoái, nợ của chính quyền địa phương đã tăng 15% lên 35 nghìn tỷ nhân dân tệ (5,2 nghìn tỷ USD), theo dữ liệu do Bộ Tài chính công bố hôm Chủ nhật. Các khoản thanh toán lãi cho trái phiếu chính quyền địa phương lần đầu tiên trong lịch sử vượt quá một nghìn tỷ nhân dân tệ (148 tỷ USD), theo truyền thông nhà nước.

Khoản nợ được hỗ trợ bởi chính quyền địa phương nhưng không hiển thị trên bảng cân đối kế toán của họ có thể lớn hơn nhiều.

Theo một nghiên cứu gần đây, “nợ ẩn” do các phương tiện tài chính của chính quyền địa phương phát hành, các thực thể do chính quyền địa phương tạo ra để lách các hạn chế vay nợ và được sử dụng để tài trợ cho chi tiêu cơ sở hạ tầng, có thể lên tới 65 nghìn tỷ nhân dân tệ (9,6 nghìn tỷ USD) vào giữa năm 2022, theo ước tính của các nhà phân tích tại Mars Macro, một công ty nghiên cứu kinh tế có trụ sở tại Hồ Nam.

Ngay cả các quan chức hàng đầu của đất nước cũng thừa nhận rằng một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sự ổn định tài chính vào năm 2023 là khoản nợ tiềm ẩn của chính quyền địa phương, khoản nợ này không rõ ràng, rất lớn và khó theo dõi.

Thành Vinh