Nhận mức phạt kỷ lục 2,8 tỷ USD, Alibaba lại viết tâm thư bày tỏ sự biết ơn chính quyền Bắc Kinh

Alibaba vừa bị cơ quan chức năng Trung Quốc tuyên phạt 2,8 tỷ USD với cáo buộc lạm dụng vị trí thống trị của mình trên thị trường. Điều bất ngờ là sau khi nhận mức phạt kỷ lục, “ông lớn” này lại lên tiếng bày tỏ lòng ơn và sự tôn trọng đến các cơ quan quản lý tại Trung Quốc. Động thái này cũng là một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc có thừa khả năng kiểm soát sức mạnh của các tập đoàn công nghệ so với phần còn lại của thế giới.

Cuộc điều tra nhằm vào Alibaba được xem là mở màn cho một chiến dịch được thiết kế để kiềm chế quyền lực của các nhà lãnh đạo Internet tại Trung Quốc, bắt đầu sau khi Jack Ma chê bai ngành tài chính truyền thống nước này như “tiệm cầm đồ”. Phát ngôn này ngay lập tức dẫn đến hậu quả lớn, khiến Ant không thể IPO. Chỉ trong vỏn vẹn 4 tháng, các nhà quản lý Bắc Kinh đã kết thúc cuộc điều tra mang tính bước ngoặt của họ và gửi một thông điệp đanh thép đến các CEO cũng như các tập đoàn lớn nhất của đất nước rằng mọi hành vi chống độc quyền đều bị trừng phạt thích đáng.

Đối với Alibaba, án phạt 2,8 tỷ USD (tương đương 4% doanh thu nội địa trong năm 2019) vẫn được xem là mức nhẹ bởi con số này thấp hơn nhiều so với mức phạt tối đa 10% doanh thu theo luật pháp Trung Quốc. Đó cũng chính là lý do “gã khổng lồ” này viết tâm thư bày tỏ lòng biết ơn đối với sự nghiêm minh của pháp luật Trung Quốc.

Trong bài viết hôm 10/4, tờ People’s Daily lại bình luận đầy mỉa mai: “Hình phạt này chỉ nhằm mục đích ngăn chặn việc mở rộng vốn diễn ra một cách mất trật tự. Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của Alibaba đối với công cuộc phát triển kinh tế – xã hội nói chung. Án phạt cũng không báo hiệu sự thay đổi thái độ về sự hỗ trợ của chính quyền. Các quy định là để phát triển tốt hơn, và ‘kiềm chế’ cũng là một loại tình yêu

Quan trọng hơn, án phạt được cho là “giơ cao đánh khẽ” này đã giúp cổ phiếu của Alibaba tăng vọt 5,5% trong phiên giao dịch sáng ngày 12/4 tại Hong Kong. Ngay lập tức, ông Joseph Tsai – Đồng sáng lập kiêm Phó chủ tịch Alibaba hồ hởi tuyên bố với nhà đầu tư: “Chúng tôi rất vui khi giải quyết được vấn đề. Các phán quyết sẽ được thực thi nghiêm túc nhằm đảm bảo sự cạnh tranh công bằng”.

Cùng với mức phạt kỷ lục, Alibaba còn phải bỏ chính sách buộc các tiểu thương chọn một trong hai nền tảng để kinh doanh (thay vì được sử dụng cả hai); đồng thời gỡ bỏ một số rào cản gia nhập thị trường và giảm chi phí kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử của Alibaba. “Các cơ quan quản lý không áp đặt những thay đổi triệt để với chiến lược thương mại điện tử của chúng tôi. Tóm lại họ vẫn khẳng định mô hình kinh doanh của Alibaba là tốt cho sự phát triển của nền kinh tế và sự đổi mới” – ông Joseph Tsai cho hay.

Ông Daniel Zhang – Giám đốc điều hành Alibaba cho biết đi qua mọi thách thức, Alibaba đã sẵn sàng cho hành trình tiếp theo. Ông Jet Deng – Luật sư chống độc quyền tại văn phòng Công ty Luật Dentons ở Bắc Kinh thì cho rằng Alibaba đã thoát khỏi những hậu quả có thể xảy ra như buộc phải chia tay hoặc thoái vốn tài sản. Còn các nhà phân tích của Jefferies Financial Group viết trong một nghiên cứu có tựa đề “Một điểm khởi đầu mới”: “Chúng tôi tin rằng những lo ngại của thị trường về cuộc điều tra chống độc quyền đối với Alibaba đã được giải quyết bằng quyết định và hình phạt gần đây của SAMR”.

Với mục tiêu kiểm soát những “gã khổng lồ” công nghệ tài chính và internet, một chiến dịch kiềm chế sức mạnh các tập đoàn này đã được Bắc Kinh triển khai góp phần thổi bay hơn 250 tỷ USD vốn hóa của Alibaba kể từ tháng 10/2020. Tỷ lệ thuận với quy mô ngày càng lớn mạnh, Alibaba càng dễ bị tổn thương hơn; khác hẳn với 6 năm trước khi họ công khai phản đối sự kiểm duyệt của một cơ quan về hàng giả trên Taobao và cuối cùng buộc Cục Quản lý Nhà nước về Công nghiệp và Thương mại phải nhượng bộ.

Ngoài chống độc quyền, các cơ quan quản lý Bắc Kinh cũng đang dò xét kỹ lưỡng nhiều mảng hoạt động khác trong đế chế của Jack Ma, bao gồm các doanh nghiệp cho vay tiêu dùng của Ant Group và các phương tiện truyền thông của Alibaba. Và án phạt dành cho Alibaba sẽ trở thành bài học răn đe các công ty cùng ngành như Tencent Holdings, Baidu, Meituan phải thật thận trọng trong việc mở rộng kinh doanh và thâu tóm trong thời gian tới.

Sau Alibaba, đến  lượt Tencent Holdings trở thành mục tiêu giám sát tiếp theo của các nhà quản lý tài chính hàng đầu Trung Quốc. Ngân hàng trung ương được cho là đang khởi xướng chiến lược thành lập một liên doanh với những gã khổng lồ công nghệ địa phương nhằm giám sát dữ liệu sinh lợi mà họ thu thập từ hàng trăm triệu người tiêu dùng.

Quang Anh