Ngoại trưởng Mỹ thúc đẩy nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ
Trước khi tham dự cuộc họp của Bộ trưởng Ngoại giao G7 tại Karuizawa, tỉnh Nagano, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ tới thăm Việt Nam trong bối cảnh Washington cố gắng nâng cấp quan hệ ngoại giao với Hà Nội và có khả năng mở đường cho chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông Blinken tới Việt Nam này được ấn định từ Thứ Sáu đến Chủ Nhật để kỷ niệm 10 năm Quan hệ Đối tác Toàn diện Mỹ-Việt, trong đó sẽ bao gồm lễ khởi công xây dựng tòa nhà mới của Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội.
Điểm nổi bật trong chương trình nghị sự sẽ là tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư, hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng và ứng phó với biến đổi khí hậu của Việt Nam — đặc biệt là ở Đồng bằng sông Cửu Long — và giải quyết các vấn đề di sản chiến tranh, chẳng hạn như rà phá bom mìn và hỗ trợ nạn nhân chất độc da cam.
Một vấn đề quan trọng khác sẽ được thảo luận là các kế hoạch của Mỹ nhằm nâng cấp mối quan hệ song phương lên “quan hệ đối tác chiến lược”.
Dựa trên cuộc điện đàm gần đây giữa Biden và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Blinken sẽ nói chuyện với các quan chức cấp cao của Việt Nam để chuẩn bị cơ sở cho việc nâng cấp ngoại giao, khi Washington tìm kiếm mối quan hệ chặt chẽ hơn với các nước Đông Nam Á để đối trọng với dấu ấn ngày càng tăng của Bắc Kinh trong khu vực.
Việt Nam cũng là một trong tám quốc gia không phải là thành viên G7 được Nhật Bản mời tham dự cuộc họp của các nhà lãnh đạo G7 vào tháng 5 tại Hiroshima khi Tokyo tìm cách thành lập một mặt trận quốc tế thống nhất về các vấn đề như thách thức của Trung Quốc đối với trật tự dựa trên luật lệ và cuộc xâm lược Ukraine của Nga.
Gregory Poling, giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết: “Chính quyền Biden đã coi việc thắt chặt quan hệ với Việt Nam là một phần trọng tâm trong chiến lược Đông Nam Á của họ, bên cạnh việc hiện đại hóa liên minh với Philippines và củng cố quan hệ với Singapore và Indonesia”.
Các chuyên gia cho biết, bất chấp mối quan hệ phức tạp của Việt Nam với Trung Quốc, việc nâng cấp quan hệ với Washington vẫn là một vấn đề nhạy cảm ở Hà Nội, đồng thời lưu ý rằng Việt Nam vẫn chưa đưa ra câu trả lời, có thể là do những tính toán về lợi và hại của động thái này.
Poling cho biết Washington sẽ cần phải chứng tỏ rằng họ cam kết với mối quan hệ và sẽ mang lại những kết quả rõ ràng để vượt qua bất kỳ trở ngại kinh tế và ngoại giao nào mà Việt Nam sẽ phải đối mặt từ Trung Quốc.
Đồng thời, quan hệ Mỹ-Việt đã phát triển nhanh chóng kể từ khi đạt được bình thường hóa ngoại giao vào năm 1995 — một sự mở rộng được thấy qua việc thiết lập “quan hệ đối tác toàn diện” vào năm 2013, việc chuyển giao hai tàu tuần duyên Mỹ cho Hà Nội từ năm 2017, và các chuyến cập cảng của hàng không mẫu hạm Mỹ vào năm 2018 và 2020.
Tuy nhiên, ngay cả khi Hà Nội đồng ý nâng cấp, các chuyên gia như Hạnh Nguyễn, chuyên gia về Việt Nam tại viện nghiên cứu Diễn đàn Thái Bình Dương, cảnh báo rằng động thái này có thể chỉ mang tính tượng trưng, vì Hà Nội đã được hưởng lợi rất nhiều từ mối quan hệ hiện tại với Washington, bao gồm cả dưới hình thức đầu tư và quan hệ giáo dục.
Mai Anh
