Ngoại trưởng Mỹ thăm Việt Nam trong bối cảnh đầy biến động
Thông tin Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ có chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 29 đến 30/10, theo lời mời của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, nhân kỷ niệm 25 năm quan hệ Việt – Mỹ được Bộ Ngoại giao Việt Nam công bố chỉ một ngày trước chuyến thăm, trong khi ông Pompeo đang công du một số nước châu Á từ 25 đến 30/10.
Theo ông Carl Thayer, Giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales, Canberra, người đã có nhiều năm nghiên cứu về Việt Nam, chuyến thăm của ông Pompeo là “tin tốt” giữa lúc đại dịch Covid-19 đã làm gián đoạn hoạt động trao đổi cấp cao giữa các nước. Ông Pompeo từng chọn Việt Nam là nơi đầu tiên đến thăm tại Đông Nam Á vào tháng 7/2018, sau khi nhậm chức ngoại trưởng Mỹ.
Ông Pompeo, người đang ở Jakarta, thủ đô Indonesia, sau khi thăm Ấn Độ, Sri Lanka và Maldives, dự kiến đến Hà Nội vào tối 29/10.
“Bộ trưởng Pompeo sẽ đến Hà Nội để gặp gỡ những người đồng cấp, tái khẳng định sức mạnh của quan hệ đối tác chiến lược Mỹ – Việt Nam và thúc đẩy cam kết chung của chúng ta về một khu vực hòa bình và thịnh vượng”, Bộ Ngoại giao Mỹ nói trên website.
Giáo sư Thayer cho rằng những chủ đề chính trong chuyến thăm bốn nước châu Á nói trên có thể sẽ được thảo luận khi ông Pompeo ở Hà Nội.
Theo học giả Australia, ngoại trưởng Mỹ có ba ưu tiên hàng đầu, bao gồm việc thảo luận cách Việt Nam và Mỹ có thể hợp tác để thúc đẩy chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và mở (FOIP) mà Washington đang theo đuổi, cũng như Tầm nhìn của ASEAN về khu vực này.
“Ông Pompeo thăm Ấn Độ, Sri Lanka, Maldives và Indonesia đều nhằm vận động các nước này ủng hộ các nỗ lực phối hợp tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Ông ấy sẽ quan tâm đến việc xác định các bước thực tế mà Việt Nam đồng ý thực hiện để thúc đẩy FOIP”, Giáo sư Thayer cho biết.
Hai ưu tiên còn lại là hợp tác chiến đấu chống dịch Covid-19 trong vấn đề vaccine, thuốc chữa trị và phục hồi kinh tế, cũng như việc Mỹ tham gia các hội nghị của ASEAN cuối năm nay, bên cạnh các cuộc gặp cấp cao có thể diễn ra sau bầu cử Mỹ (3/11).
Vị chuyên gia cho rằng ngoại trưởng Mỹ sẽ có thể đặt vấn đề tăng cường hợp tác giữa lực lượng tuần duyên hai nước để chống lại nạn đánh bắt bất hợp pháp trên biển, cũng như tài trợ cho các dự án hạ tầng cụ thể.
Chuyến thăm của ông Pompeo diễn ra ngay sau khi chính phủ hai nước phối hợp tổ chức Diễn đàn Diễn đàn Doanh nghiệp Ấn Độ – Thái Bình Dương 2020, chứng kiến việc ký kết các thỏa thuận hàng tỷ USD.
“Mỹ cam kết hỗ trợ tạo điều kiện cho các đồng minh và đối tác phát triển mạnh mẽ”, ông Pompeo nói trong một video được ghi hình trước và phát tại phiên khai mạc sự kiện hôm 28/10. “Chúng tôi luôn sát cánh cùng các đối tác Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương vì thịnh vượng, tự do và tình hữu nghị của các bên”.
Các cơ quan chính phủ, tập đoàn Việt Nam và Mỹ đã ký kết 6 thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực như điện năng, khí hóa lỏng (LNG), thực phẩm… bao gồm Dự án Kho cảng LNG Sơn Mỹ trị giá khoảng 1,4 tỷ USD. Ngoài ra, Mỹ cũng hỗ trợ 36 triệu USD giúp Việt Nam tăng cường an ninh năng lượng, thông qua Chương trình Năng lượng phát thải thấp Việt Nam giai đoạn II (V-LEEP II).
Dự án sẽ được triển khai trong 5 năm với ngân sách từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), với mục tiêu đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang một hệ thống năng lượng sạch, bảo đảm và theo định hướng thị trường tại Việt Nam.
Hoài Vinh
