Ngành tòa án Hồng Kông đối mặt với nhiều nguy cơ khi Bắc Kinh thay đổi quy tắc
Khi Bộ trưởng Tài chính Hồng Kông Paul Chan phát biểu tại một diễn đàn pháp lý gần đây, ông nhấn mạnh khả năng đưa ra phán quyết mà không bị can thiệp của các tòa án Hồng Kông là “nền tảng” cho niềm tin của các doanh nghiệp quốc tế đối với trung tâm tài chính này.
Giờ đây, sự độc lập của nền tư pháp Hồng Kông, bề ngoài được đảm bảo dưới một hệ thống được gọi là “một quốc gia, hai chế độ”, đang được xem xét kỹ lưỡng khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) dường như sẽ viết lại các quy tắc cho phiên tòa xét xử ông trùm báo chí nổi tiếng chống Bắc Kinh.
Vụ kiện chống lại Jimmy Lai, người sáng lập tờ “Bình quả” (Apple Daily), thể hiện sự căng thẳng giữa những nỗ lực của Hồng Kông nhằm thúc đẩy quyền tự chủ của hệ thống thông luật đối với các nhà đầu tư và quan điểm của Bắc Kinh về luật pháp như một công cụ của quyền lực nhà nước.
Tại các tòa án của Hồng Kông, Jimmy Lai, nhân vật cấp cao nhất sẽ bị xét xử theo luật an ninh quốc gia (NSL) do Bắc Kinh soạn thảo, đã tranh luận thành công trước các công tố viên về quyền thuê một luật sư bào chữa người Anh mà anh ta chọn.
Sau khi các thẩm phán Hồng Kông ra phán quyết có lợi cho Lai lần thứ tư vào thứ Hai, Trưởng đặc khu hành chính Lý Gia Siêu cho biết ông sẽ yêu cầu Bắc Kinh làm rõ liệu các luật sư nước ngoài có thể tham gia các vụ kiện liên quan đến NSL hay không.
Bắc Kinh đã áp đặt bộ luật NSL, trên thực tế đã xóa sổ phe đối lập chính trị và xã hội dân sự sôi động một thời của thành phố, đối với Hồng Kông vào năm 2020 sau nhiều tháng xảy ra các cuộc biểu tình bạo lực ủng hộ dân chủ.
Luật sư nước ngoài không phải là hiếm ở Hồng Kông và đã từng nhận các vụ việc thay mặt và chống lại chính phủ trong quá khứ.
Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (NPC), cơ quan lập pháp của Trung Quốc, cơ quan chính thức có thẩm quyền giải thích Luật Cơ bản của Hồng Kông, dự kiến sẽ sớm ban hành nghị định cấm luật sư nước ngoài.
Jimmy Lai, người đang phải đối mặt với án tù chung thân với tội danh xúi giục và thông đồng với nước ngoài, dự kiến sẽ bị đưa ra xét xử từ ngày 13 tháng 12, sau khi Bộ Tư pháp Hồng Kông yêu cầu hoãn vụ án trước phán quyết của Bắc Kinh. Tại phiên tòa hoãn hôm thứ Năm, Tòa án tối cao của Hồng Kông được biết rằng bộ di trú đã từ chối gia hạn thị thực làm việc cho luật sư được chọn của Jimmy Lai là ông Timothy Owen.
Eric YH Lai, một thành viên không thường trú tại Georgetown Law, chuyên về các hệ thống pháp luật của Hồng Kông và Trung Quốc đại lục, cho rằng trường hợp của Lai và quyết định gần đây của chính phủ Hồng Kông về việc viện dẫn các quyền hạn khẩn cấp sau khi một tòa án ra phán quyết bác bỏ chính sách thông qua vaccine COVID-19 của họ đang gây nghi ngờ về sự độc lập tư pháp ở Hồng Kông. Eric YH Lai nói: “Vì những vụ kiện này không chỉ giới hạn ở các vấn đề an ninh quốc gia mà còn cả sức khỏe cộng đồng, doanh nghiệp quốc tế sẽ nhận ra rằng sự sụp đổ của tính độc lập tư pháp và pháp quyền sẽ không tồn tại trong lĩnh vực chính trị. Lợi ích của họ dựa vào một tòa án độc lập cuối cùng sẽ đối mặt với nhiều nguy cơ”.
Thành Nam
