Ngành hàng không khó có thể tự phục hồi trong năm 2021 khi dòng tiền đã cạn

Dịch bệnh COVID-19 đang có những ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng tới ngành hàng không trên toàn thế giới. Theo ước tính của Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế (IATA), năm 2020 đại dịch COVID-19 khiến sản lượng hàng không toàn cầu giảm 66%, các hãng hàng không thế giới bị lỗ 128 tỉ USD (so với mức lãi năm 2019 là 29 tỉ USD).

Hiện thị trường bay quốc tế vẫn đóng băng, hoạt động bay của các hãng chủ yếu chỉ là vận chuyển khách hồi hương, vận chuyển chuyên gia và vận chuyển hàng hóa. Tại Việt Nam, ngành hàng không đã chịu tác động to lớn từ 3 đợt bùng phát dịch bệnh. Ước tính năm 2020, các hãng hàng không trong nước đã phải gánh khoản lỗ trên 18.000 tỉ đồng từ hoạt động vận tải hàng không và doanh thu giảm khoảng 100.000 tỉ đồng so với năm 2019.

Thị trường hàng không nội địa cũng đã giảm sút do dịch bệnh đợt 3 diễn ra đúng vào dịp Tết âm lịch, khi nhu cầu vận chuyển đạt cao điểm nhất trong năm, nên lượng khách bỏ chỗ rất lớn. Để kích cầu và thu hút dòng tiền hoạt động, các hãng buộc phải giảm giá vé khá sâu, dẫn tới hậu quả chưa từng xảy ra trước đây là các hãng hàng không Việt Nam bị lỗ ngay trong mùa cao điểm. Doanh thu dịp cao điểm Tết của các hãng cũng giảm bình quân từ 70 đến 80% so với cùng kỳ năm trước.

Trong bối cảnh hoạt động bay bị thu hẹp, các doanh nghiệp dịch vụ thương mại, dịch vụ kỹ thuật, cung ứng suất ăn hàng không đều bị ảnh hưởng bất lợi, giảm sút cả về doanh thu lẫn sản lượng từ tháng 3.2020. Theo ông Bùi Doãn Nề, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam, dự báo năm 2021, doanh thu các hãng hàng không vẫn tiếp tục giảm sâu so với năm 2019 và các hãng vẫn lỗ trên 15.000 tỉ đồng từ vận tải hàng không.

Đặc biệt, do năm 2020, các hãng đã phải chuyển nhượng tài sản và các khoản đầu tư, tài chính tích lũy từ nhiều năm trước để cải thiện dòng tiền nên năm 2021, các hãng đối diện với nguy cơ cạn kiệt dòng tiền hoạt động từ ngay giai đoạn thấp điểm sau dịp Tết cổ truyền. Theo ông Nề, các hãng hàng không Việt Nam đang rất cần sự hỗ trợ của Chính phủ để có thể vượt qua những thách thức mới trong năm 2021.

Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam (VBA) vừa có văn bản gửi Bộ Kế hoạch & Đầu tư đề nghị hỗ trợ tín dụng cho Vietjet 4.000 – 5.000 tỉ đồng trong 3 năm 2021 – 2023 và Bamboo Airways vay lãi suất ưu đãi 5.000 tỉ đồng, vay dài hạn 5.000 tỉ đồng.

IATA cũng dự báo sản lượng hành khách năm 2021 sẽ chỉ đạt 33% (so với năm 2019) và tổng mức lỗ dự kiến 95 tỉ USD. Dự kiến phải đến năm 2022 các hãng hàng không mới hết lỗ. Dự báo năm 2021, doanh thu các hãng hàng không vẫn tiếp tục giảm sâu so với năm 2019 và các hãng vẫn lỗ trên 15.000 tỉ đồng từ vận tải hàng không. Đặc biệt, do năm 2020, các hãng đã phải chuyển nhượng tài sản và các khoản đầu tư, tài chính tích lũy từ nhiều năm trước để cải thiện dòng tiền nên năm 2021, các hãng đối diện với nguy cơ cạn kiệt dòng tiền hoạt động từ ngay giai đoạn thấp điểm sau dịp tết cổ truyền.

Để hỗ trợ các hãng, VBA đề xuất Chính phủ cho áp dụng cơ chế để hỗ trợ nguồn vốn cho vay đối với ngành hàng không trong giai đoạn ảnh hưởng dịch bệnh COVID-19.

Hiện Vietnam Airlines đã được hỗ trợ và khoản tín dụng này đã có tác động tốt tới hoạt động của doanh nghiệp. “Đề nghị Chính phủ tiếp tục cho mở rộng hình thức hỗ trợ này cho các hãng hàng không. Trong đó có VietJet đề nghị được vay tín dụng 4.000 – 5.000 tỉ đồng trong 3 năm 2021 – 2023 và được hỗ trợ lãi suất khoảng 4% cho khoản này. Bamboo Airways đề nghị được vay dài hạn 5.000 tỉ đồng với lãi suất ưu đãi dưới hình thức tái cấp vốn lãi suất 0% và 5.000 tỉ đồng vay dài hạn khác từ các ngân hàng thương mại với lãi suất được hỗ trợ…”, ông Bùi Doãn Nề, Phó Chủ tịch VBA đề nghị.

VBA đề nghị tiếp tục giảm sâu hơn thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay xuống mức 900 – 1.000 đồng/ lít. Nếu đề xuất này được chấp thuận, so với mức giảm theo quy định hiện hành, riêng Vietnam Airlines giảm chi phí thêm được khoảng 430 tỉ đồng trong năm 2021 (nếu mức thuế được giảm từ 1.4).

Đồng thời, VBA cũng đề nghị gia hạn nhiều chính sách liên quan đến các loại thuế, các nghĩa vụ phát sinh đến hết 31/12/2021…Giảm 50% mức giá dịch vụ cất cánh, hạ cánh tàu bay và giá dịch vụ điều hành bay đi, đến đối với các chuyến bay nội địa từ tháng 10/2020 cho đến hết tháng 12/2021, áp dụng mức giá tối thiểu 0 đồng đối với các dịch vụ chuyên ngành hàng không thuộc danh mục nhà nước quy định khung giá từ tháng 10/2020 đến hết tháng 12/2021.

Anh Đức