Nga có thể vỡ nợ trong vòng vài ngày
Nga đã phát đi tín hiệu rõ ràng nhất rằng nước này sẽ sớm vỡ nợ – lần đầu tiên nước này không đáp ứng được các nghĩa vụ nợ nước ngoài kể từ cuộc cách mạng Bolshevik hơn một thế kỷ trước.
Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết một nửa dự trữ ngoại hối của nước này – khoảng 315 tỷ USD – đã bị đóng băng do các lệnh trừng phạt của phương Tây áp đặt sau cuộc xâm lược Ukraine. Do đó, Moscow sẽ trả nợ cho các chủ nợ từ “các quốc gia không thân thiện” bằng đồng rúp cho đến khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ.
Các cơ quan xếp hạng tín dụng có thể sẽ coi Nga là một quốc gia vỡ nợ nếu Moscow không thể trả các khoản thanh toán hoặc trả các khoản nợ phát hành bằng đô la hoặc euro bằng các loại tiền tệ khác như đồng rúp hoặc nhân dân tệ của Trung Quốc. Một vụ vỡ nợ có thể khiến số ít các nhà đầu tư nước ngoài còn lại rời khỏi Nga và cô lập thêm nền kinh tế đang sụp đổ của đất nước.
Theo JPMorgan Chase, vụ vỡ nợ có thể xảy ra sớm nhất là vào thứ Tư, khi Moscow cần chuyển khoản trả lãi 117 triệu đô la cho trái phiếu chính phủ bằng đô la, theo JPMorgan Chase. Mặc dù Nga đã phát hành trái phiếu có thể được thanh toán bằng nhiều loại tiền kể từ năm 2018, nhưng các khoản thanh toán này phải được thực hiện bằng đô la Mỹ.
Kristalina Georgieva, giám đốc điều hành của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, cho biết hôm Chủ nhật rằng việc Nga vỡ nợ không còn là “không thể xảy ra”.
Bà nói trong một cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình Face the Nation của CBS: “Nga có tiền để trả nợ, nhưng không thể tiếp cận nguồn tiền đó”.
Tuần trước, Fitch Ratings đã hạ cấp các khoản nợ của Nga, nói rằng sự sẵn sàng và khả năng trả nợ của Moscow đã bị suy giảm và việc vỡ nợ “sắp xảy ra”. Cơ quan xếp hạng cũng cảnh báo rằng Nga có thể cố gắng trả nợ cho các chủ nợ ở các quốc gia cụ thể bằng đồng rúp.
Lần gần đây nhất Nga vỡ nợ nội địa khi đất nước rơi vào khủng hoảng tài chính do giá hàng hóa sụt giảm vào năm 1998. Vụ vỡ nợ ngoại tệ gần đây nhất xảy ra vào năm 1918 khi nhà lãnh đạo Bolshevik Vladimir Lenin từ chối trái phiếu do Chính phủ Nga hoàng phát hành.
Chính phủ Nga đã vay tương đối ít. JPMorgan ước tính rằng họ có khoảng 40 tỷ đô la nợ ngoại tệ vào cuối năm ngoái, với khoảng một nửa trong số đó do các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ.
Tuy nhiên, hậu quả tiềm ẩn của một vụ vỡ nợ rất khó đánh giá. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và đại dịch COVID-19 đã cho thấy những cú sốc tiêu cực có thể lan rộng như thế nào trong nền kinh tế và hệ thống tài chính toàn cầu được kết nối hiện đại.
Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, các ngân hàng quốc tế đang cho các thực thể của Nga vay hơn 121 tỷ đô la. Các ngân hàng châu Âu có tổng số yêu cầu bồi thường hơn 84 tỷ đô la, trong đó các ngân hàng ở Pháp, Ý và Áo là các ngân hàng cho vay nhiều nhất, và các ngân hàng Mỹ hiện có khoản nợ 14,7 tỷ đô la.
Tuy nhiê, các nhà phân tích tại Capital Economics cảnh báo rằng một tổ chức tài chính lớn có thể đặc biệt phải hứng chịu các khoản nợ của Nga, điều này có thể gây ra sự lây lan tài chính rộng rãi hơn. Rủi ro thứ hai là việc vỡ nợ có thể kích hoạt các công ty Nga bỏ lỡ các khoản thanh toán khác.
Huy Hoàng
