Mỹ-Trung trả đũa trong lĩnh vực truyền thông
Trong một động thái ăn miếng trả miếng mới nhất giữa Bắc Kinh và Washington nhằm vào các hãng truyền thông, chính quyền Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế thị thực mới đối với các nhà báo nước ngoài làm việc cho các hãng tin Mỹ tại Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng song phương gia tăng.
Tuần qua, trong quá trình xin gia hạn giấy phép báo chí của họ – thường có giá trị trong một năm – một số nhà báo đã nhận được một lá thư cho biết lá đơn của họ đang được xử lý, thay vì một thẻ báo chí mới. Họ được khuyên nên mang theo lá thư cùng với thẻ báo chí đã hết hạn để làm bằng chứng định danh nhà báo.
Bởi thị thực Trung Quốc của họ được gắn với thẻ báo chí, nên các nhà báo này đã được cấp một thị thực mới chỉ có giá trị trong khoảng hai tháng, ngắn hơn nhiều so với thời hạn một năm thông thường.
Các nhà chức trách Trung Quốc đã nói rõ rằng các thẻ báo chí tạm thời – và các thị thực liên quan đến chúng – có thể bị thu hồi bất cứ lúc nào, khiến các nhà báo bị rơi vào tình trạng lấp lửng mà không biết chắc họ có thể ở lại Trung Quốc bao lâu.
Phóng viên CNN David Culver, người Mỹ, nằm trong số những người bị ảnh hưởng bởi động thái mới nhất của Bắc Kinh. CNN đã biết rằng các phóng viên bị nhắm mục tiêu bao gồm cả công dân Mỹ và không phải công dân Mỹ từ một số hãng truyền thông lớn của Mỹ, bao gồm cả Wall Street Journal.
Culver được các quan chức Trung Quốc cho biết rằng hạn chế mới không liên quan gì đến các bài báo của anh ta nhưng là một “biện pháp có đi có lại” để đáp lại cách chính quyền Trump đối xử với các nhà báo Trung Quốc tại Mỹ.
Người phát ngôn của CNN hôm Chủ nhật đã xác nhận thị thực bị rút ngắn của Culver.
Người phát ngôn cho biết: “Một trong những nhà báo của chúng tôi trường trú tại Bắc Kinh gần đây đã được cấp thị thực có giá trị trong hai tháng, thay vì 12 tháng như thường lệ. Tuy nhiên, sự hiện diện của chúng tôi ở Trung Quốc vẫn không thay đổi và chúng tôi đang tiếp tục làm việc với chính quyền địa phương để đảm bảo điều đó tiếp tục diễn ra.”
Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ hôm Chủ nhật rằng các nhà ngoại giao của họ ở Bắc Kinh gần đây đã được thông báo về các biện pháp sắp xảy ra của chính phủ Trung Quốc nhắm vào các phương tiện truyền thông Mỹ ở Trung Quốc.
Người phát ngôn Morgan Ortagus cho biết: “Mỹ lo lắng rằng những hành động được đề xuất này … sẽ làm xấu đi môi trường đưa tin ở Trung Quốc. Các hành động của Bắc Kinh hết lần này đến lần khác chứng minh rằng (Đảng Cộng sản Trung Quốc cầm quyền) lo sợ các phương tiện truyền thông điều tra và độc lập đưa tin chỉ nhằm mở rộng và làm sâu sắc hơn sự hiểu biết của thế giới về Trung Quốc”.
Vào tháng 5, Washington đã giới hạn thời hạn lưu trú của hầu hết các nhà báo Trung Quốc thường trú tại Mỹ xuống còn 90 ngày. Bắc Kinh tuyên bố không có nhà báo nào của họ nhận được phản hồi từ chính quyền Mỹ về tình trạng các đơn xin gia hạn thị thực mới nhất của họ, điều mà họ cho rằng đã làm gián đoạn nghiêm trọng công việc và cuộc sống của họ.
Nếu không được chấp thuận, các nhà báo Trung Quốc sẽ phải rời Mỹ vào đầu tháng 11, chính xác khi thị thực Trung Quốc mới của Culver hết hạn.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói: “Bản chất của vấn đề truyền thông giữa Trung Quốc và Mỹ là việc Mỹ đàn áp chính trị đối với giới truyền thông Trung Quốc vì tâm lý Chiến tranh Lạnh và thành kiến về ý thức hệ. Nếu Mỹ tiếp tục đi sâu hơn vào con đường sai lầm, Trung Quốc không có lựa chọn nào khác ngoài việc đưa ra phản ứng chính đáng và cần thiết để kiên quyết duy trì các quyền hợp pháp của mình”.
Đầu năm nay, Bắc Kinh đã trục xuất khoảng một chục nhà báo từ New York Times, Washington Post và Wall Street Journal sau khi chính quyền Trump giới hạn số lượng công dân Trung Quốc được phép làm việc tại các văn phòng truyền thông nhà nước của Trung Quốc ở Mỹ, dẫn đến trong việc cắt giảm nhân sự lớn trong các hoạt động này.
Kể từ đó, Washington đã chỉ định ngày càng nhiều văn phòng tại Mỹ của các tổ chức thông tấn nhà nước của Trung Quốc là “cơ quan đại diện nước ngoài”, yêu cầu họ phải nộp các thủ tục giấy tờ với chính quyền Mỹ về tài chính và nhân sự của họ. Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách áp đặt các yêu cầu tương tự với các hãng thông tấn của Mỹ tại Trung Quốc.
David Stilwell, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ về các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, cho biết các hãng truyền thông Trung Quốc được chỉ định như vậy vì chính phủ Mỹ coi họ là các cơ sở tuyên truyền “được kiểm soát hiệu quả bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc (cầm quyền)” hơn là tổ chức tin tức đột lập.
Trân Nguyễn
