Mỹ đang đối mặt với mức lạm phát tồi tệ nhất trong gần 40 năm
Giá cả tại Mỹ của tất cả mặt hàng – từ ô tô, xăng dầu đến thực phẩm và quần áo – đang tăng với tốc độ nhanh nhất trong nhiều thập kỷ.
Giá tiêu dùng tăng vào năm 2021 với tốc độ nhanh nhất trong 39 năm, có nghĩa là đây là mức lạm phát tồi tệ nhất từng chứng kiến.
Tuy nhiên, như những người Mỹ lớn tuổi đó có thể nói với bạnviệc tăng giá ngày nay không tệ như những năm 1970 và đầu những năm 1980. Và quan trọng nhất đối với các nhà hoạch định chính sách đang cố gắng đối phó với đợt tăng giá ngày nay, điều khiến giá cả tăng hai con số trong những ngày đó hiện nay không còn khả năng xảy ra nữa.
Louis Johnston, giáo sư kinh tế tại Đại học Saint Benedict ở Minnesota, cho biết: “Chúng tôi đã học được bài học của mình từ kinh nghiệm đó.
Tổng thống Gerald Ford và Jimmy Carter, đều đã cố gắng và thất bại trong việc kiểm soát giá cả. Những nỗ lực của Ford bao gồm chiến dịch “Whip Inflation Now” hoặc chiến dịch WIN (Chiến thắng) không giúp ích gì nhiều cho việc tăng giá. Lạm phát đạt 12,2% vào cuối năm 1974, ngay sau khi ông nhậm chức, gần gấp đôi tốc độ tăng hàng năm tính đến tháng 11 năm ngoái.
Tỷ lệ lạm phát đạt mức cao kỷ lục 14,6% vào tháng 3 và tháng 4 năm 1980. Nó góp phần dẫn đến thất bại của Carter trong cuộc bầu cử mùa thu năm đó. Nó cũng dẫn đến một số thay đổi đáng kể trong nền kinh tế Mỹ.
Ngày nay tỷ lệ lạm phát ở mức 6,8% trong tháng 11. Nó có thể tăng lên khi con số tháng 12 được báo cáo vào thứ Tư, nhưng nó sẽ không đạt được gần mức cao trước đó.
Trong những năm 1970 và 1980, chi phí cao hơn có thể được chuyển cho người tiêu dùng dưới dạng giá cao hơn dễ dàng hơn bây giờ vì sự cạnh tranh từ hàng nhập khẩu nước ngoài khi đó không lớn như ngày nay.
Cạnh tranh từ nước ngoài chắc chắn đã tồn tại khi đó, nhưng trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, các doanh nghiệp chỉ phải lo lắng trước các đối thủ trong nước. Đó không còn là trường hợp ngày nay.
Sự gia tăng thương mại toàn cầu đã giữ cho lạm phát trong tầm kiểm soát trong những thập kỷ gần đây. Một phần của lạm phát ngày nay được cho là do các vấn đề với chuỗi cung ứng toàn cầu, dẫn đến việc tăng chi phí vận chuyển trên toàn thế giới. Vì vậy, điều đó đã hạn chế nguồn cung cạnh tranh chi phí thấp, do đó đã cho phép các công ty hàng đầu trong nước tăng giá.
Mặc dù giá dầu và khí đốt rất có thể sẽ tiếp tục duy trì hoặc thậm chí còn leo cao hơn nữa trong những tháng tới, nhưng tin tốt là nền kinh tế Mỹ ngày nay ít phụ thuộc vào dầu hơn nhiều so với 40 hay 50 năm trước.
Việc chuyển từ một nền kinh tế được xây dựng dựa trên các ngành sử dụng nhiều năng lượng như sản xuất sang một nền kinh tế được thúc đẩy bởi các ngành dịch vụ đã làm giảm sự phụ thuộc tương đối vào dầu mỏ.
Hà Dũng
