Lao đao vì dịch, ngành gỗ “cầu cứu” Chính phủ
Đến nay dịch Covid – 19 đã gây tác động mạnh lên ngành gỗ Việt Nam ở cả hai chiều xuất khẩu lẫn nhập khẩu. Hầu hết doanh nghiệp trong ngành phải đối mặt với nguy cơ không có đơn hàng kể từ tháng 4/2020 cho đến hết năm 2021.
Đơn hàng bị hủy, nguy cơ phá sản cận kề
Theo đại diện Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST), các thị trường trọng điểm xuất khẩu của Việt Nam như Mỹ, EU, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật… hiện đang diễn biến phức tạp về dịch bệnh ảnh hưởng mạnh đến khả năng nhận hàng, phân phối và tiêu thụ đồ gỗ tại các thị trường này. Theo đó thời gian gần đây, các doanh nghiệp chế biến gỗ Việt Nam liên tiếp nhận được các thông báo hủy đặt hàng, giãn đơn hàng từ các thị trường xuất khẩu chủ lực.
Đại diện Công ty CP Woodsland cho biết khi dịch bệnh Covid-19 lan sang EU, Mỹ, các đối tác của Woodsland tại đây đã gửi thông báo hủy đơn hàng. Với khối lượng lao động 3.000 người, đến thời điểm này, Woodsland đã bắt đầu cho công nhân một số bộ phận nghỉ việc, sau đó có thể luân phiên nghỉ trong tháng nếu tình hình dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp. “Khó khăn lớn nhất ảnh hưởng đến sinh tồn của chúng tôi chính là các hợp đồng tín dụng đến hạn vào khoảng tháng 4- 6/2020 đang không biết lấy nguồn ở đâu để chi trả. Nếu không thỏa thuận được với ngân hàng, Woodsland sẽ mất khả năng thanh toán. Hiện chúng tôi và ngân hàng cũng đã trao đổi trực tiếp để chia sẻ khó khăn nhưng vẫn đang chờ các cơ chế chính sách từ nhà nước” – đại diện Woodsland chia sẻ.
Theo báo cáo sơ bộ từ các hiệp hội gỗ địa phương và các doanh nghiệp chế biến gỗ, từ giữa tháng 3 cho tới nay, ngành đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Cụ thể tại thị trường Mỹ đã có trên 80% nhà nhập khẩu thông báo dừng mua hàng, hủy đơn hàng đợi tình hình mới; tại thị trường EU có 81% doanh nghiệp đã nhận được thông báo hủy và giãn đơn hàng. Các thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc cũng giảm từ 60-80%.
Trong khi các thị trường trọng điểm liên tiếp có các tín hiệu không lạc quan, để duy trì các đơn hàng còn lại và đơn hàng nhỏ lẻ, các doanh nghiệp còn phải đối mặt với việc giá gỗ nguyên liệu tăng cao (từ 10-20 USD/m3 gỗ nguyên liệu) do thiếu công nhân khai thác gỗ nguyên liệu, thiếu container rỗng và giá cước tàu tăng từ 500-1.000 USD/container. Dự báo, giá cả còn tiếp tục tăng cao trong những tháng tới do đứt gãy nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu.
Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh, hiện tại các khách hàng không tới nhà máy duyệt mẫu do đó các doanh nghiệp gỗ Việt chưa ký được đơn hàng mới cho mùa hàng 2020 – 2021. Do đó nhiều nhà máy tiềm ẩn nguy cơ đóng cửa và ngừng hoạt động trong thời gian tới; kéo theo hàng trăm nghìn lao động phải đối mặt với tình trạng thất nghiệp, không đảm bảo việc làm.
Cần sự trợ lực mạnh mẽ của Chính phủ.
Chủ tịch VIFOREST Đỗ Xuân Lập – cho biết là 1 trong 3 ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, công nghiệp chế biến gỗ đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn khi hầu hết các doanh nghiệp sẽ phải ngừng sản xuất vào nửa cuối tháng 4/2020 và buộc phải cho người lao động nghỉ việc nếu không có sự hỗ trợ từ phía Chính phủ. Thời gian quan Bộ Tài chính đã dự thảo Nghị định gia hạn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất, tuy nhiên theo Quyết định 27/2018/QĐ-TTg ngày 6/7/2018 của Thủ tướng Chính phủ về Ban hành hệ thống ngành kinh tế Việt Nam, ngành chế biến gỗ – một ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam lại bị loại ra khỏi gói hỗ trợ này. “Trong Chỉ thị số 08 của Thủ tướng Chính phủ ngày 28/3/2019 có nêu đưa ngành gỗ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Tuy nhiên tới thời điểm hiện tại, khi trên 5.000 doanh nghiệp chế biến gỗ cả nước đang điêu đứng, đối mặt với hàng loạt khó khăn, thách thức; đặc biệt là tâm lý cảnh giác, e sợ của các ngân hàng thương mại trước một cộng đồng doanh nghiệp ngành gỗ bị thiệt hại nặng nề nhưng không được sự hỗ trợ từ Chính phủ, sẽ dẫn đến việc ngân hàng không cho vay, giảm hạn mức vay và tăng lãi suất cho vay vì mức độ rủi ro cao, điểm tín dụng thấp” – ông Lập nhấn mạnh.
Để giảm thiểu khó khăn và thiệt hại mà doanh nghiệp ngành gỗ đang phải đối mặt, VIFOREST kiến nghị Chính phủ đưa phân ngành gỗ và chế biến gỗ như: Chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa (trừ giường, tủ, bàn, ghế); sản xuất sản phẩm từ rơm, rạ và vật liệu tết bện sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa (trừ giường, tủ, bàn, ghế) (phân ngành 16 – viên nén, ván lạng,….); sản xuất gường, tủ, bàn, ghế (phân ngành 31- đồ gỗ); gia công cơ khí; xử lý và tráng phủ kim loại (mã ngành cấp 4: 2592 – phụ kiện hardware) vào Dự thảo Nghị định giãn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất.
VIFOREST cũng kiến nghị Chính phủ xem xét việc hoàn thuế giá trị gia tăng đối với các đơn vị xuất khẩu đủ điều kiện; miễn thuế xuất khẩu đối với mặt hàng gỗ xẻ có nguồn gốc từ gỗ nhập khẩu có nguồn gốc xuất xứ từ các nước quản trị rừng tốt như EU, Hoa Kỳ, Canada, Nhật Bản..; miễn giảm và gia hạn nộp thuế giá trị gia tăng; miễn thuế suất thuế xuất khẩu 2% còn 0% đối với mặt hàng dăm gỗ xuất khẩu.
Xuân Vinh
