Khơi thông mọi nguồn lực cho phòng chống dịch và phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội

Đây là khẳng định của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khi báo cáo trước Quốc hội về kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội (KTXH) năm 2021, dự kiến Kế hoạch phát triển KTXH năm 2022 và về công tác phòng, chống dịch Covid-19.

“Điểm sáng” trong gian khó

Theo ghi nhận của người đứng đầu Chính phủ, năm 2021 bên cạnh những điều kiện thuận lợi thì nước ta cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Thách thức lớn nhất chính là đợt  tái bùng phát dịch Covid-19 lần thứ tư ở nhiều địa phương với sự xuất hiện của biến thể Delta có tốc độ lây lan rất nhanh, nguy hiểm hơn nhiều so với chủng gốc trước đây, lại xâm nhập sâu vào các trung tâm kinh tế, đô thị lớn… Tình hình này buộc nước ta phải áp dụng nhiều biện pháp phòng, chống dịch chưa có tiền lệ, mạnh mẽ, quyết liệt hơn để thực hiện mục tiêu ưu tiên trước hết, trên hết là bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân; từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất, kinh doanh, sinh kế và đời sống nhân dân.

Khó khăn, thách thức là vậy song nhờ sự lãnh đạo thống nhất của Trung ương Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự kịp thời ban hành những quyết sách đặc thù phục vụ phòng, chống dịch, phát triển KTXH, bảo đảm an sinh xã hội và giám sát hiệu quả của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương và đặc biệt là sự đồng tình, ủng hộ, sẻ chia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp đã đưa nước ta vượt khó đi lên gặt hái được nhiều thành quả quan trọng. 9 tháng năm 2021 có 3/4 chỉ tiêu KTXH đạt mục tiêu Quốc hội giao. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 9 tháng chỉ tăng bình quân 1,82% và cả năm ước dưới 4%, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm. Thu ngân sách 9 tháng đạt hơn 80% kế hoạch giao, cả năm ước vượt dự toán, cơ bản bảo đảm nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch bệnh và các nhiệm vụ cấp bách khác. Huy động vốn đầu tư toàn xã hội ước cả năm đạt khoảng 35% GDP. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 9 tháng đạt hơn 240 tỷ USD, cả năm ước tăng khoảng 10,7%. Tăng trưởng công nghiệp chế biến, chế tạo đạt khá, an ninh năng lượng được bảo đảm.

Tuy nhiên bên cạnh kết quả đạt được, vẫn có 4/12 chỉ tiêu KTXH năm nay dự kiến sẽ khó đạt mục tiêu đề ra. Kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; sức ép lạm phát tăng; xuất khẩu giảm tốc, tiếp tục xu hướng nhập siêu; xuất nhập khẩu phụ thuộc vào khu vực FDI và một số ít thị trường. Xuất hiện tình trạng đứt gãy một số chuỗi sản xuất, cung ứng, lao động. Thị trường tài chính, bất động sản, chứng khoán có thời điểm tăng nóng. Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chậm, nhất là vốn ODA và vay ưu đãi. Khu vực dịch vụ gặp khó khăn nghiêm trọng, đặc biệt là du lịch, lưu trú, ăn uống, vận tải hành khách. Tình hình sản xuất, kinh doanh và đời sống một bộ phận người dân gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong các khu cách ly, phong tỏa, các địa bàn tâm dịch. Sức chống chịu của nền kinh tế suy giảm mạnh; số lượng người lao động tạm ngừng việc, thiếu, mất việc làm gia tăng. Đời sống tinh thần, tâm lý của người dân bị ảnh hưởng, nhất là tại các địa bàn thực hiện giãn cách xã hội kéo dài. Số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, tạm ngừng hoạt động hoặc chờ giải thể tăng và ở mức khá cao. Tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng, tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Xoay quanh nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu những tháng cuối năm 2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Chính phủ sẽ nỗ lực cao nhất cho phòng, chống dịch Covid-19; khẩn trương xây dựng và tổ chức thực hiện các phương án, kịch bản cụ thể, sát hợp với tình hình thực tế; quyết liệt hành động, triển khai thực hiện hiệu quả, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đề ra theo phương châm nhạy bén, linh hoạt, sáng tạo, bình tĩnh, kịp thời với mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân là trên hết. Đồng thời khẩn trương hoàn thiện, báo cáo cấp có thẩm quyền Chiến lược tổng thể về phòng, chống dịch và Chương trình phục hồi và phát triển KTXH. Rà soát, tháo gỡ ngay khó khăn, vướng mắc về thể chế; giảm thiểu các thủ tục và chi phí sản xuất, kinh doanh; điều chỉnh linh hoạt chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách khác. Nỗ lực này sẽ giúp khơi thông mọi nguồn lực cho công tác phòng chống dịch và đầu tư, sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế gắn với bảo đảm an sinh xã hội.

Quyết tâm kiểm soát dịch bệnh gắn với phục hồi, phát triển kinh tế

Về dự kiến Kế hoạch phát triển KTXH năm 2022, người đứng đầu Chính phủ cho rằng năm 2022 là năm “bản lề”, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021-2025. Dự báo tình hình quốc tế, trong nước sẽ có những thuận lợi đi kèm thách thức song khó khăn, thách thức vẫn nhiều hơn do dịch Covid-19 nhiều nguy cơ sẽ diễn biến phức tạp, nguy hiểm hơn. Mặc dù kinh nghiệm, năng lực, khả năng ứng phó dịch bệnh trong nước đã được nâng lên đáng kể qua các đợt dịch trước song sức chống chịu và nguồn lực của Nhà nước, doanh nghiệp, người dân ít nhiều đã giảm sút. Nguy cơ chậm phục hồi kinh tế, suy giảm tăng trưởng vẫn còn tiềm ẩn nếu không kiểm soát được dịch bệnh một cách cơ bản để mở cửa trở lại nền kinh tế; rủi ro lạm phát gia tăng; thiên tai, biến đổi khí hậu là nguy cơ luôn tiềm ẩn.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ xác định duy trì kịch bản thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, bảo vệ tối đa sức khỏe, tính mạng của nhân dân, cùng với tập trung tận dụng tốt cơ hội để thúc đẩy phục hồi và phát triển KTXH, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; nâng cao tính tự chủ, khả năng chống chịu, thích ứng của nền kinh tế. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, nhất là một số công trình trọng điểm quốc gia; đầu tư nâng cao chất lượng nhân lực gắn với phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chú trọng phát triển văn hóa, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống của người dân, nhất là người có công, người nghèo, người yếu thế. Quản lý chặt chẽ đất đai, tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó hiệu quả biến đổi khí hậu. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, khơi thông các nguồn lực cho phát triển. Phấn đấu GDP năm 2022 đạt khoảng 6-6,5%, lạm phát bình quân khoảng 4%, bội chi ngân sách khoảng 4% GDP.

Nhất trí với mục tiêu, chỉ tiêu Chính phủ đưa ra cho năm 2022, ông Vũ Hồng Thanh – Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cũng đồng thời lưu ý các hoạt động kinh tế phải được duy trì bình thường ở mức tối đa; cần nhận thức đúng đắn hơn phòng, chống dịch bệnh gắn với duy trì phát triển sản xuất kinh doanh để có kịch bản phương án khả thi, đáp ứng hiệu quả nhu cầu phát triển; không chủ quan nóng vội nhưng cũng không để lỡ nhịp trong xu hướng hồi phục với kinh tế thế giới. “Đặc biệt khi đưa ra một số chỉ tiêu khá cao như GDP 6-6,5%…, Chính phủ cũng nên tính toán đến tính khả thi trong thực hiện thực tế; đồng thời làm rõ thêm về tỷ lệ bội chi ngân sách khoảng 4% GDP” – ông Thanh đề nghị.

Huy Hoàng