Khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao liên quan
Sáng 12/11, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị cấp cao liên quan tổ chức theo hình thức trực tuyến đã khai mạc tại Trung tâm Hội nghị quốc tế, Thủ đô Hà Nội. Đây là hội nghị cấp cao thứ hai và cuối cùng của năm ASEAN do Việt Nam tổ chức trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì hội nghị.
Phát biểu chào mừng tại Lễ khai mạc, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, trong năm 2020, các nước ASEAN đều đã thể hiện bản lĩnh và quyết tâm, nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thách thức. Từ cam kết chính trị ở cấp cao nhất đến các biện pháp triển khai đồng bộ, nhịp nhàng của cả bộ máy cũng như giữa các quốc gia thành viên, chúng ta đã chứng kiến tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng của ASEAN được thể hiện mạnh mẽ trong phòng ngừa, kiểm soát COVID-19 cũng như khắc phục hậu quả dịch bệnh, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, đẩy mạnh phục hồi kinh tế. Niềm tin của người dân đối với khả năng ứng phó dịch bệnh của các chính phủ trong khu vực đều ở mức cao.
Trong khi một số thể chế đa phương đang gặp nhiều thách thức, ASEAN đã thành công trong việc duy trì ổn định các hoạt động giữ vững vai trò, vị thế của mình trong năm qua. Các đối tác tiếp tục coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN. Xu hướng đối thoại, hợp tác và liên kết có cơ sở ngày càng vững chắc trong bối cảnh khu vực và thế giới ngày nay.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cho rằng, định vị chỗ đứng phù hợp cho ASEAN trong thế giới thời kỳ hậu COVID-19 là một vấn đề lớn.
Mong muốn và ý chí mạnh mẽ giữ gìn một khu vực hòa bình, ổn định, đoàn kết và thống nhất trên cơ sở luật pháp quốc tế đã và cần tiếp tục trở thành giá trị cốt lõi của Đông Nam Á và Cộng đồng ASEAN.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, trong bối cảnh mới, các nước ASEAN cần thể hiện bản lĩnh, tích cực phối hợp để hiện thực hóa những sáng kiến và kế hoạch phục hồi, với những phương thức hoạt động và hợp tác mới, thực chất và hiệu quả. Các khuôn khổ đối thoại và hợp tác ở khu vực với ASEAN giữ vai trò trung tâm càng cần được phát huy đầy đủ giá trị. ASEAN có thể đóng góp tích cực, hiệu quả hơn nữa vào nỗ lực thúc đẩy hợp tác đa phương, đề cao luật pháp quốc tế và củng cố hệ thống đa phương quốc tế với Liên hợp quốc là nòng cốt.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng bày tỏ, với vai trò là Chủ tịch ASEAN năm 2020, trên tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng”, Việt Nam trân trọng sự đoàn kết, ủng hộ, hỗ trợ quý báu từ các quốc gia thành viên, các Đối tác và bạn bè quốc tế của ASEAN để Cộng đồng ASEAN vững vàng vượt qua thách thức, giữ vững đà liên kết, xây dựng cộng đồng và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN, xây dựng khu vực Đông Nam Á hòa bình, hữu nghị, hợp tác, trung lập và ổn định. Chỉ có thông qua hợp tác, tin cậy và chung sức, đồng lòng, ASEAN và thế giới mới có thể cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thách thức, khôi phục tăng trưởng kinh tế, duy trì hòa bình, ổn định và phát triển bền vững.
Phát biểu khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao liên quan giữa ASEAN với các Đối tác, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Dịch bệnh COVID-19 đã không thể cản trở tiến trình của Cộng đồng ASEAN; hợp tác trên 3 trụ cột vẫn được triển khai tích cực, đúng tiến độ trong các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Nhấn mạnh đến nhu cầu cần thiết nâng cao năng lực thể chế và khả năng vận hành hiệu quả của bộ máy ASEAN để thích ứng với các yêu cầu, đòi hỏi của tình hình mới, Thủ tướng cho rằng, việc rà soát triển khai Hiến chương ASEAN là rất cần thiết và cho biết, tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 37, các Nhà Lãnh đạo sẽ cho ý kiến chỉ đạo về nhiệm vụ quan trọng này.
Cùng với đó, thực hiện nhiệm vụ kép vừa chống dịch, vừa thúc đẩy phục hồi, Hội nghị lần này sẽ chính thức thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai cụ thể cho cả 3 trụ cột.
Thủ tướng nêu rõ, nhận thức được lợi thế và nguy cơ đặt ra với khu vực, ASEAN trên tinh thần tự cường, đã tỉnh táo và kiên định tiếp cận cân bằng và hài hòa, giữ vững vai trò trung tâm, không bị chao đảo, cuốn vào các dòng xoáy biến động thế giới và khu vực. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN nhân kỷ niệm 53 năm thành lập Hiệp hội, đã khẳng định quyết tâm duy trì khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, ổn định và trung lập.
“ASEAN cũng đã thể hiện nhất quán lập trường nguyên tắc và cam kết mạnh mẽ xây dựng Biển Đông, nơi có tuyến hàng hải huyết mạch của khu vực và toàn cầu, trở thành vùng biển hòa bình và ổn định, an ninh và an toàn cho tự do lưu chuyển hàng hóa, nơi mà khác biệt, tranh chấp được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, nơi pháp luật được tôn trọng, tuân thủ và các giá trị chung được khẳng định. Đề cao ý nghĩa của UNCLOS 1982, là khung khổ cho mọi hoạt động trên biển, chúng ta trông đợi sớm hoàn thành Bộ Qui tắc Ứng xử trên Biển Đông COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng đề nghị, ASEAN cần tập trung nguồn lực và nỗ lực ở mức cao nhất để từng bước đẩy lùi nguy cơ dịch bệnh COVID-19, sớm có vắc-xin phòng bệnh cũng như phương thức điều trị hữu hiệu, nâng cao năng lực y tế dự phòng để đáp ứng tốt nhất với các tình huống y tế khẩn cấp, bảo vệ sức khỏe và tính mạng người dân. Song song với đó, đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, việc làm và sinh kế cho người dân.
Thủ tướng nêu rõ, hòa bình, ổn định là điều kiện tiên quyết để phục hồi và phát triển. Ổn định chỉ có được khi quan hệ quốc tế được duy trì dựa trên luật lệ, các quốc gia cùng tôn trọng, hiểu biết, đối thoại, hợp tác và tin cậy lẫn nhau. ASEAN sẽ tiếp tục phát huy vai trò trung tâm trong dẫn dắt các tiến trình đối thoại và hợp tác sâu rộng ở khu vực; gắn kết sự tham gia, đóng góp của các Đối tác vào các vấn đề thuộc quan tâm và lợi ích chung, ứng phó hữu hiệu với các thách thức.
Trên tinh thần đó, Thủ tướng khẳng định quyết tâm của ASEAN sẽ thông qua các Tuyên bố quan trọng với các Đối tác dịp này; đồng thời tin tưởng và mong muốn với tinh thần đoàn kết và tự cường, ASEAN sẽ vững vàng vượt lên các thách thức, hướng tới cuộc sống ấm no, thịnh vượng cho hơn 600 triệu người dân, đóng góp hiệu quả cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị cấp cao liên quan là dịp để ASEAN đánh giá một cách tổng thể những kết quả hợp tác trong năm cả trong nội khối cũng như với các đối tác, đề ra định hướng ưu tiên cho giai đoạn tiếp theo. Đây cũng là dịp duy nhất trong năm, Lãnh đạo ASEAN họp với Lãnh đạo hầu hết các đối tác quan trọng của ASEAN.
Về chương trình, dự kiến có 20 hoạt động ở cấp cao, trong đó có Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37, các Hội nghị Cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Liên hợp quốc, Australia và cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ Đối tác ASEAN-New Zealand, Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 23, Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 15, Hội nghị Cấp cao các nước tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Dịp này cũng sẽ diễn ra các Hội nghị Cấp cao Mekong-Nhật Bản, Mekong-Hàn Quốc…
Tại Hội nghị lần này, dự kiến các Nhà Lãnh đạo sẽ thông qua, ghi nhận, công bố hơn 80 văn kiện. Đây là số lượng văn kiện nhiều nhất từ trước tới nay. Trong số đó, đáng chú ý có các văn kiện quan trọng là đề xuất của nước Chủ tịch Việt Nam và được các nước ASEAN và các Đối tác ủng hộ như Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025; Tuyên bố Hà Nội về tăng cường công tác xã hội hướng đến một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng; Tuyên bố của các Nhà Lãnh đạo ASEAN+3 về tăng cường năng lực tự cường kinh tế-tài chính trước các thách thức nổi lên…
Hội nghị diễn ra trong bối cảnh làn sóng lây nhiễm mới của đại dịch COVID-19 tiếp tục tác động nghiêm trọng đến đời sống kinh tế-xã hội trong khi các nỗ lực “mở cửa” trở lại và từng bước phục hồi của các quốc gia còn gặp thách thức. Bên cạnh đó, là diễn biến phức tạp của môi trường chiến lược khu vực và toàn cầu, các vấn đề an ninh truyền thống, phi truyền thống đe dọa an ninh, ổn định ở khu vực.
Do đó, Hội nghị là dịp quan trọng để Lãnh đạo các nước ASEAN khẳng định cam kết, quyết tâm chính trị mạnh mẽ nhằm duy trì đà hợp tác, liên kết khu vực, ứng phó hiệu quả với đại dịch COVID-19, củng cố vai trò trung tâm, vị thế của ASEAN cũng như định hướng phát triển phù hợp cho ASEAN trong một thế giới đang chuyển động nhanh chóng, phức tạp, khó đoán định.
Quang Minh
