Kế hoạch của ASEAN đối với Myanmar vấp phải nhiều hoài nghi
Nhà ngoại giao số hai của Mỹ hôm thứ Tư cho biết Washington vẫn tin tưởng vào kế hoạch đồng thuận 5 điểm của ASEAN nhằm xoa dịu cuộc khủng hoảng hậu đảo chính của Myanmar, ngay cả khi hiện có ngày càng nhiều lời chỉ trích về việc kế hoạch chi tiết không thực hiện được gần sáu tuần sau khi nó được thống nhất.
Việc Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman bày tỏ tin tưởng vào ASEAN hoàn toàn trái ngược với nhận xét ảm đạm của các nhà ngoại giao ASEAN giấu tên được trích dẫn trong một bản tin trước đó một ngày. Phát biểu với các nhà báo trong khu vực, Sherman thừa nhận sự thất vọng vì thiếu tiến bộ, nói rằng “tất cả chúng tôi đều mong muốn kết quả sẽ diễn ra vào ngày hôm qua. Nhưng chúng tôi cũng hiểu rằng đôi khi ngoại giao cần phải có thời gian để đảm bảo rằng tất cả mọi thứ phải theo đúng quy trình để chúng tôi có thể tiến lên phía trước và đạt được thành công”. Bà Sherman đã phát biểu từ Bangkok, Thái Lan, sau chuyến thăm Jakarta, Indonesia và Phnom Penh, Campuchia, trong chuyến công du đầu tiên của bà đến Đông Nam Á kể từ khi được Thượng viện Mỹ xác nhận vào ngày 14 tháng 4.
Nhà ngoại giao Sherman, người từng phục vụ trong chính quyền Barack Obama, cho biết điều đáng chú ý là đã có “sự nhất trí” đối với kế hoạch đồng thuận 5 điểm của ASEAN vì đây là điều bất thường trong tổ chức 10 thành viên. Trong một báo cáo độc quyền vào hôm thứ Ba, Reuters cho biết Indonesia và Thái Lan đang “ở trong tình trạng khó xử” về vấn đề này. Indonesia, quốc gia đông dân nhất khu vực, ban đầu ủng hộ một phái viên duy nhất lãnh đạo một lực lượng đặc nhiệm trong khi Thái Lan, quốc gia có quan hệ chặt chẽ với nước láng giềng Myanmar, đã thúc đẩy một cơ quan gồm nhiều đại diện. Báo cáo cho biết, một thỏa hiệp được hầu hết các quốc gia ASEAN ủng hộ là cử ba phái viên có thể bao gồm các đại diện từ Thái Lan, Indonesia và Brunei. Brunei là chủ tịch hiện tại của khối. Bộ trưởng thứ hai của vương quốc Brunei về các vấn đề đối ngoại, Erywan Yusof và tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi dự kiến sẽ gặp các nhà lãnh đạo quân đội trong tuần này, và hiện không có dấu hiệu cho thấy phái đoàn này sẽ tổ chức các cuộc đàm phán với các nhân vật phản đối chính quyền quân sự.
Khối cũng chưa chính thức thừa nhận Chính phủ Thống nhất Quốc gia (NUG), một chính quyền song song được thành lập bởi các nhân vật chống chính quyền quân sự, một số người trong số họ đang sống lưu vong ở nước ngoài. Quân đội Myanmar đã gọi NUG là “nhóm khủng bố”. Phát biểu tại Jakarta hôm thứ Tư, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi cho biết “việc bổ nhiệm một đặc phái viên phải được thực hiện ngay lập tức và liên lạc với tất cả các bên phải được duy trì. Đối thoại hòa nhập cần được khuyến khích để giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị ở Myanmar và đưa dân chủ trở lại lĩnh vực chính trị của Myanmar phù hợp với ý chí của người dân Myanmar”.
Các Nghị sĩ ASEAN độc lập vì Nhóm Nhân quyền (APHR) đã kêu gọi các quan chức ASEAN tham gia chuyến đi dự kiến trong tuần này tới Myanmar để “nói rõ với Min Aung Hlaing rằng không thể có đối thoại mang tính xây dựng trong khi các tù nhân chính trị vẫn ở sau song sắt”.
Kasit Piromya cựu ngoại trưởng Thái Lan và thành viên hội đồng APHR nói: “Nếu không, chuyến đi tới Myanmar này có thể hoàn toàn vô giá trị”.
Thành Nam
