Kabul thất thủ chấm dứt 20 năm sứ mệnh phương tây ở Afghanistan
Với những cuộc tiến công thần tốc trong một thời gian rất ngắn sau khi Mỹ rút quân, Taliban đã tiến vào thủ đô Kabul chiếm toàn bộ Afghanistan và đang chờ chính quyền của tổng thống Ashraf Ghani “chuyển giao chính quyền trong hoà bình”. Khi toàn bộ quân đội rệu rã, Ông Ghani không có lựa chọn nào khác.
Binh lính Taliban trước cửa ngõ thủ đô Kabul (ảnh lấy từ Bloomberg).
Mỹ đã di tản người Mỹ ra khỏi Afghanistan sau khi huỷ những gì “nhạy cảm” cần huỷ. Tất cả các nước trong NATO và các nước khác chỉ bảo vệ người và tài sản của họ, không một nước nào có bất kỳ động thái nào kiềm chế Taliban, chẳng nước nào quan tâm đến số phận của nhân dân Afghanistan, ngoài những tuyên bố “quan ngại“.
Hôm 14/6, cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã tweet rằng: chính quyền Trump đã tạo một mô hình răn đe khi chuẩn bị rút quân đội Mỹ về nhà, nhưng chính quyền Biden không có khả năng làm được điều đó.
Quân đội Mỹ bắt đầu rút khỏi Afghanistan theo thỏa thuận từ ngày 1/5 vừa qua. Lúc đó, chính phủ Afghanistan đang kiểm soát toàn bộ 34 thủ phủ cấp tỉnh, trong khi đó Taliban chưa kiểm soát được tỉnh nào.
Ngày 3/5, Taliban bắt đầu tấn công, đánh tỉnh Helmand. Ngày 6/8, Zaranj là thủ phủ tỉnh đầu tiên lọt vào tay Taliban. Hiệu ứng domino làm cho các tỉnh khác liên tục rơi vào vòng kiểm soát của Taliban.
Thành phố lớn thứ ba của Afghanistan rơi vào tay Taliban ngày 12/8. Đến ngày 13/8, đã có 18 thành phố thủ phủ tỉnh đầu hàng Taliban.
Sáng 15/8 thành phố Jalalabad, thành phố quan trọng thứ hai sau thủ đô Kabul rơi vào tay Taliban. Chiều tối 15/8 không chờ đợi bàn giao chính quyền như tuyên bố, Taliban bắt đầu tấn công vào Kabul và chiếm được hoàn toàn thành phố thủ đô này.
Hãng tin AP cho biết: Trước đó Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani cùng với Cố vấn an ninh quốc gia của mình đã rời khỏi Kabul.
Trả lời CNN, khi được so sánh sự kiện này với sự kiện 30/4/1975 ở Việt Nam. Ngoại trưởng Hoa Kỳ, ông Blinken nói: “Hãy nhớ rằng, đây không phải là Sài Gòn. Chúng ta đến Afghanistan cách đây 20 năm với một nhiệm vụ, và nhiệm vụ đó là đối phó với những kẻ đã tấn công ta vào ngày 11/9 và chúng ta đã thành công trong nhiệm vụ đó“.
Quan điểm này đã gián tiếp thừa nhận mục đích khi Hoa Kỳ can thiệp quân sự vào Việt Nam và Afghanistan là hoàn toàn khác nhau.
Sau khi các thủ lĩnh của Taliban có cuộc tiếp xúc với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại thành phố Thiên Tân (Trung Quốc) vào cuối tháng bảy vừa qua, lực lượng Taliban đã trỗi dậy mạnh mẽ.
Trong cuộc tiếp xúc đó, Vương Nghị đã có đề cập đến việc nhờ Taliban xử lý vấn đề hồi giáo ở Tân Cương.
Một số nhà bình luận quốc tế liên hệ sự kiện Taliban chiếm được Kabul với sự kiện Khmer đỏ vào thủ đô Phnom Penh của Campuchia trước đây. Rất có thể, Trung Quốc sẽ là quốc gia đầu tiên công nhận chính quyền mới ở Afghanistan.
Minh Vương
