Iran có tân Tổng thống mới
Ebrahim Raisi, vị thẩm phán theo quan điểm cứng rắn, người đang chịu các lệnh trừng phạt của Mỹ vì vi phạm nhân quyền, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Iran vào thứ Bảy sau một cuộc tranh cử được đánh dấu bởi sự thờ ơ của cử tri trước những khó khăn kinh tế và hạn chế chính trị.
Bộ trưởng Nội vụ Abdolreza Rahmani Fazli cho biết ông Raisi đã nhận được 17,9 triệu phiếu trong tổng số 28,9 triệu phiếu bầu. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong cuộc tranh cử gồm 4 ứng cử viên đạt mức thấp kỷ lục khoảng 48,8%.
Được Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei bổ nhiệm vào vị trí cao cấp của ngành tư pháp vào năm 2019, ông Raisi đã bị Mỹ trừng phạt vài tháng sau đó vì vi phạm nhân quyền. Ông Raisi đã đóng vai trò trong vụ hành quyết hàng nghìn tù nhân chính trị vào năm 1988 và trong cuộc đàn áp bạo lực năm 2009. Iran chưa bao giờ thừa nhận các vụ hành quyết hàng loạt và bản thân Raisi cũng chưa bao giờ công khai các cáo buộc về vai trò của mình.
Được các nhà phân tích và người trong cuộc coi là đại diện cho cơ quan an ninh đáng sợ nhất của Iran, Raisi, 60 tuổi, đã được nhiều người cho rằng sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, nhờ sự đồng thuận của Khamenei. Trong khi các đồng minh trong khu vực của Iran – Tổng thống Syria Bashar al-Assad, các nhóm Hồi giáo phiến quân Hamas và Hezbollah – hoan nghênh kết quả thắng cử của ông Raisi, thì Tổng thư ký Agnès Callamard của Tổ chức Ân xá Quốc tế cho biết: “Chúng tôi tiếp tục kêu gọi điều tra ông Ebrahim Raisi vì liên quan đến các tội ác trong quá khứ và hiện nay theo luật pháp quốc tế, bao gồm cả các quốc gia đang thực hiện quyền tài phán phổ quát”.
Chiến thắng của ông diễn ra vào thời điểm quan trọng. Iran và sáu cường quốc đang đàm phán để khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của họ. Cựu Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran vào năm 2018 và áp dụng lại các biện pháp trừng phạt làm tê liệt nền kinh tế dựa vào dầu mỏ của Iran.
Một số nhà phân tích dự đoán lập trường cứng rắn của tân Tổng thống có thể ngăn cản các nhà đầu tư nước ngoài. Nhiều người Iran ủng hộ cải cách lo ngại nhiệm kỳ tổng thống của Raisi có thể mở ra nhiều đàn áp hơn. Các nhà phân tích cho rằng chiến thắng trong cuộc bầu cử có thể làm tăng cơ hội của ông Raisi để kế nhiệm Khamenei, người từng giữ hai nhiệm kỳ tổng thống trước khi trở thành nhà lãnh tụ tối cao vào năm 1989.
Nam Trung
