Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 – Khẳng định vai trò trung tâm ASEAN và đóng góp cho hòa bình, ổn định tại khu vực

Sáng ngày 26/6 tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (Hà Nội), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 theo hình thức trực tuyến. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo cấp cao 10 nước thành viên ASEAN, Tổng thư ký ASEAN, đại diện đoàn ngoại giao các nước, các tổ chức quốc tế tại Hà Nội và đại diện các bộ, ban, ngành Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết chủ đề “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của ASEAN 2020 được triển khai trong bối cảnh môi trường khu vực và quốc tế đầy biến động. Trải qua 5 năm hình thành Cộng đồng, ASEAN đang đứng trước những cơ hội và thách thức do dịch chuyển địa chiến lược toàn cầu cũng như tác động của dịch Covid-19. Không chỉ vậy, các thể chế đa phương và quy định của luật pháp quốc tế cũng đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng.

Trong bối cảnh đó, bản lĩnh của Cộng đồng ASEAN càng được thể hiện rõ nét, gắn kết chặt chẽ các thành viên tạo nên sức mạnh tổng hợp để tranh thủ hiệu quả các cơ hội, vững vàng vượt qua mọi thách thức và vươn lên phát triển bền vững.

“Để vượt qua thử thách và tận dụng hiệu quả các cơ hội, ASEAN cần kiểm soát tốt dịch bệnh Covid-19, có kế hoạch khắc phục hậu quả, phục hồi và phát triển kinh tế; đồng thời cần nỗ lực hoàn thành các mục tiêu hợp tác, liên kết ASEAN trong năm 2020. Chính trong thời điểm này, Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 sẽ là dịp để chúng ta một lần nữa khẳng định tình đoàn kết, ý chí chính trị mạnh mẽ và quyết tâm cao của các quốc gia thành viên ASEAN vượt lên các khó khăn thách thức, vững vàng đi tới” – Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Ngay sau lễ khai mạc, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 đã bước vào phiên họp toàn thể. Lãnh đạo các nước đã rà soát tiến độ xây dựng Cộng đồng kể từ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35; chỉ đạo hướng triển khai các trọng tâm hợp tác trong năm; quan hệ đối ngoại của ASEAN; trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Hội nghị đã nghe Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh, Chủ tịch Hội đồng Điều phối ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi báo cáo về nỗ lực ứng phó dịch bệnh Covid-19 của ASEAN, hợp tác ASEAN trong 6 tháng đầu năm trên cả 3 trụ cột Chính trị-An ninh, Kinh tế, Văn hóa-Xã hội.

Đánh giá cao vai trò Chủ tịch của Việt Nam, các nước chia sẻ đánh giá với những kết quả ban đầu đáng khích lệ trong cuộc chiến chống Covid-19 và các sáng kiến như: lập Quỹ ứng phó Covid-19; lập kho y tế dự phòng; Quy trình chuẩn về ứng phó dịch bệnh; xây dựng Kế hoạch phục hồi toàn diện sau dịch bệnh… Các nước cũng nhất trí cần nâng cao khả năng tự cường của ASEAN, vừa kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, vừa khôi phục các hoạt động kinh tế, thương mại quốc tế và khu vực từ đó ổn định cuộc sống của người dân và doanh nghiệp.

Đồng thời các nhà lãnh đạo cho rằng hoàn tất và ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) trong 2020 sẽ là thông điệp mạnh mẽ khẳng định sự ủng hộ của ASEAN đối hệ thống thương mại đa phương, tự do hóa thương mại – đầu tư và cũng là đóng góp quan trọng cho quá trình phục hồi sau dịch bệnh tại khu vực.

Trong tiến trình phát triển của ASEAN, nhân tố cốt lõi chính là chuyển đổi sang kinh tế số, tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất; chú trọng đào tạo, nâng cao kỹ năng của lao động trong thời đại mới…. Nhằm đảm bảo lưu thông hàng hóa và chuỗi cung ứng trong khu vực không bị gián đoạn, tạo tiền đề cho quá trình phục hồi sau dịch bệnh, một số lãnh đạo ASEAN đã đề xuất các biện pháp nới lỏng các hạn chế.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nước đề cao lập trường nguyên tắc của ASEAN trong đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông, nhấn mạnh cần đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, đẩy mạnh hợp tác xây dựng lòng tin sử dụng các biện pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế, thực hiện đầy đủ DOC và hướng tới Bộ Qui tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.

Nhiều nước cho rằng dịch bệnh đã tác động quá trình đàm phán COC, tuy nhiên ASEAN cần sớm nối lại tiến trình này, từ đó khẳng định vai trò trung tâm và đóng góp cho hòa bình, ổn định tại khu vực.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cao những nỗ lực thích ứng của ASEAN thời gian qua, nhất là việc đề xuất các sáng kiến mang tính sáng tạo cao; vừa phát huy vai trò của ASEAN vừa thu hút sự ủng hộ và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế trong cuộc chiến chung chống Covid-19.

Hoan nghênh quyết tâm của các nước trong hoàn tất Hiệp định RCEP, Thủ tướng gửi thông điệp mạnh mẽ về cam kết của ASEAN phối hợp với các đối tác thúc đẩy xây dựng hệ thống thương mại quốc tế tự do, rộng mở; đồng thời đề nghị các nước nâng cao và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối ngoại của ASEAN. “Cùng với việc cả Indonesia và Việt Nam cùng là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, ASEAN sẽ có cơ hội đóng góp cho các công việc chung của cộng đồng quốc tế.

ASEAN luôn đánh giá cao sự động viên, ủng hộ của các đối tác, cộng đồng quốc tế trong cuộc chiến chống dịch Covid – 19 và xây dựng Cộng đồng thịnh vượng. Việc xây dựng thành công Cộng đồng, cải tiến phương thức, bộ máy làm việc của ASEAN có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Chính vì vậy các nước cần chủ động rà soát công tác triển khai Hiến Chương ASEAN, đề xuất các kiến nghị tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37″ – Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị.

Kết thúc Hội nghị, các Nhà Lãnh đạo đã công bố Tuyên bố Chủ tịch về kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36, thông qua Tuyên bố “Tầm nhìn về ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: Vượt lên các thách thức và duy trì tăng trưởng” và Tuyên bố ASEAN về Phát triển nguồn nhân lực cho một thế giới công việc đang đổi thay.

Duy Khiêm