Giải pháp tháo gỡ nút thắt về vốn cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao

Ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp để tạo ra những sản phẩm nông nghiệp sạch, có giá trị dinh dưỡng cao, đang được xem là xu hướng tất yếu giúp sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững, hình thành nhóm sản phẩm nông sản chủ lực và tạo ra các vùng sản xuất hàng hóa tập trung với chất lượng vượt trội, giúp nông sản Việt Nam vươn mình ra thị trường quốc tế.

Hiện nay, nhiều bà con nông dân đã chọn nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch làm hướng đi chính để đầu tư. Tuy nhiên, việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng từ ngân hàng để đầu tư sản xuất trong lĩnh vực này còn nhiều khó khăn. Đây là một trong những nút thắt cần tháo gỡ để thu hút đầu tư vào phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Thực hiện chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp, những năm gần đây, nhiều người dân trên địa bàn cả nước đã mạnh dạn đầu tư, ứng dụng khoa học – kỹ thuật, phát triển chăn nuôi theo hướng tập trung quy mô trang trại.

Được xây dựng và đi vào hoạt động từ tháng 5 năm 2016 với diện tích 10.000 m2, mô hình sản xuất trồng dưa lưới, cà chua, cần tây, sung mỹ trong nhà kính của Công ty Vina Organic Farm trên địa bàn huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình đã và đang phát huy hiệu quả. Nhà kính được lắp đặt hệ thống tưới tự động đến từng gốc cây, với tỉ lệ phân bón hòa vào nước đã được cài đặt sẵn, cách tưới này giúp cho chất dinh dưỡng được cung cấp đầy đủ nên cây trồng phát triển đồng đều, không chỉ ít sâu bệnh mà còn cho năng suất cao, chất lượng ổn định, quá trình sản xuất tốn rất ít nhân công (trung bình chỉ cần 1 người trên 1.000 m2).

Đồng thời, có thể trồng các vụ nối tiếp nhau mà không cần luân canh để cải tạo đất. Các sản phẩm sau khi thu hoạch đầu đạt chuẩn chất lượng Global GAP và hiện đang được cung cấp cho các siêu thị như BigC hay EAON.

Nhờ ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, cơ cấu sản xuất nông nghiệp tiếp tục được điều chỉnh theo hướng phát huy lợi thế của mỗi địa phương, gắn với nhu cầu thị trường trong và ngoài nước, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, dù có điều kiện thuận lợi để phát triển nhưng lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vẫn còn gặp không ít khó khăn. Những chính sách của Đảng và Nhà nước ban hành trong thời gian gần đây về nông nghiệp – nông dân – nông thôn đã có những tín hiệu hết sức cởi mở, thể hiện rõ những nỗ lực của Chính phủ trong việc đồng hành, tạo thuận lợi cho người nông dân vươn mình phát triển.

Một trong những vấn đề cần tháo gỡ để phát triển nông nghiệp công nghệ cao là việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng cho người dân và doanh nghiệp. Khi bắt tay vào làm nông nghiệp công nghệ cao, hầu hết các doanh nghiệp đều thành công ở bước đầu với những thành quả đáng ghi nhận. Nhưng khi doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô sản xuất thì hầu hết đều gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ ngân hàng cũng như các tổ chức tín dụng.

Trong thời gian qua, nhiều chủ trương, chính sách tạo thuận lợi trong vay vốn đối với lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao đã được triển khai rộng rãi. Tuy nhiên, khi tiếp cận nguồn vốn vay, người dân và doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn trong thủ tục đất đai và nhiều quy định khác. Đặc biệt là các Hợp tác xã nông nghiệp, khi hình thành thì tài sản vẫn là của cá nhân, còn Hợp tác xã thì lại không có tài sản mang đi thế chấp hoặc phải chứng minh được dự án khả thi để thuyết phục ngân hàng cấp vốn nên việc vay vốn là vô cùng khó khăn, phức tạp.

Để tiếp cận được nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng, các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao phải khẳng định được tính lâu dài, phải có quy mô và quy trình sản xuất bài bản. Nhưng trên thực tế, những mô hình, dự án nông nghiệp này chưa nhiều nên khi xem xét cho vay, để giảm thiểu rủi ro, các ngân hàng phải yêu cầu bên vay vốn chứng minh được dòng tiền. Đây cũng là vướng mắc khó khắn của các ngân hàng trong hoạt động cho vay với lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

Phần lớn các dự án nông nghiệp công nghệ cao cần có thời gian dài vì khả năng sinh lời chậm. Phải sang đến năm thứ 5 thì các dự án này mới có thể mang lại hiệu quả và được thị trường đón nhận.

Mặc dù tiềm năng về thị trường là vô cùng lớn, song doanh nghiệp lại không thể mở rộng quy mô sản xuất bởi thiếu vốn, thiếu quỹ đất. Kết quả điều tra của Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp – nông thôn cho thấy: “Có tới hơn 70% doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn tín dụng, bởi hiện nay các giá trị đầu tư trên đất nông nghiệp không được chấp nhận là tài sản đảm bảo”.

Ông Hà Văn Thắng – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam cho rằng: “Ngân hàng nhà nước nên có quy định mở cho các ngân hàng thương mại chủ động, linh hoạt trong việc nhìn nhận, đánh giá tính khả thi của các dự án đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao”.

Để giải bài toán tiếp cận vốn cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nhiều chuyên gia cho rằng các bộ, ban, ngành liên quan cần đưa ra hướng dẫn chi tiết hơn để chấp thuận các tài sản như nhà kính, nhà lưới, ao nuôi trở thành tài sản đảm bảo vay nợ, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp được vay vốn ưu đãi.

Đồng thời, tăng cường hơn nữa nguồn vốn tín dụng nông nghiệp, đặc biệt là tín dụng cho vay theo chuỗi giá trị nông sản, thông qua thực hiện các biện pháp đơn giản hóa thủ tục cho vay. Phát triển dịch vụ tư vấn hỗ trợ vay vốn và sử dụng vốn vay, bố trí nguồn ngân sách thỏa đáng, để thực hiện các chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, trong đó có nông nghiệp công nghệ cao.

Duy Sơn