Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Nhiều đề xuất xoay quanh vấn đề tài chính về đất đai, giá đất

Trước các kiến nghị của người dân về việc áp dụng các loại thuế, phí như thuế lũy tiến với người mua nhà thứ hai trở lên và theo thời gian bán bất động sản, Bộ Tài nguyên & Môi trường cho biết sẽ báo cáo, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ nghiên cứu, rà soát trong pháp luật về thuế.

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022). Sau khi lấy ý kiến toàn dân, Chính phủ đã có báo cáo tổng hợp kết quả gửi lên Quốc hội. Trong đó đối với vấn đề tài chính về đất đai, giá đất – một trong những vấn đề được nhân dân góp ý nhiều nhất, có ý kiến đề nghị áp dụng các loại thuế, phí như thuế lũy tiến với người mua nhà thứ hai trở lên và theo thời gian bán bất động sản. Đồng thời, đánh các loại phụ phí (càng ở khu vực, thành phố trung tâm phụ phí càng cao) để hạn chế tình trạng mua nhà/đất không sử dụng mà để đầu cơ.

 Giải trình về vấn đề này, Chính phủ nhấn mạnh Nghị quyết số 18 của Trung ương đã quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang. Chính vì vậy dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này đã bổ sung khoản thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tăng thêm đối với các dự án bỏ hoang, chậm tiến độ.

Với quan điểm quy định cụ thể về mức thuế suất phải được quy định tại pháp luật về thuế, Chính phủ cho biết Bộ Tài nguyên & Môi trường xin ghi nhận và báo cáo, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo Luật Thuế nghiên cứu, rà soát cho phù hợp.

Trước đó tại một hội thảo góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) diễn ra hồi tháng 3, các chuyên gia khuyến nghị cần quy định cụ thể đối tượng sẽ bị áp mức thuế cao hơn, được miễn, giảm, hưởng ưu đãi về thuế; về lâu dài cần nghiên cứu áp dụng đánh thuế đối với bất động sản thứ hai trở lên.

Thực tế đây không phải là lần đầu việc đánh thuế bất động sản thứ hai được đưa ra thảo luận. 6 năm trước Chính phủ cũng từng đề xuất thí điểm đánh thuế bất động sản thứ hai tại Tp.HCM nhưng sau đó không được thông qua do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Gần đây nhất tháng 12/2022, UBND Tp.HCM đã có tờ trình gửi Chính phủ về việc xây dựng Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Tp.HCM (thay thế Nghị quyết 54/2017/QH14 sẽ hết hiệu lực vào cuối năm 2023). Trong nhóm cơ chế tài chính ngân sách, Thành phố đã kiến nghị đánh thuế đối với tài sản nhà, đất thứ hai trở lên để hạn chế tình trạng đầu cơ nhà đất, góp phần tăng thu ngân sách, làm cơ sở thực tiễn xây dựng chính sách chung về sau. Tuy nhiên sau khi lấy ý kiến, các bộ ngành đã phản đối chính sách này vì cho rằng nó không đảm bảo tính công bằng trong nhiều trường hợp.

Liên quan đến bảng giá đất, báo cáo của Chính phủ cho biết có góp ý từ nhân dân đề nghị không đưa ra bảng giá đất định kỳ hàng năm mà điều chỉnh khi có biến động từ 20% trở lên và ban hành 2-5 năm một lần hoặc theo từng giai đoạn. Tuy nhiên qua thực tiễn tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2013 cho thấy với việc ban hành bảng giá đất 5 năm một lần sẽ khiến giá đất thấp hơn giá thị trường do chưa thực hiện được theo dõi chỉ số biến động giá thị trường. Chính vì vậy bảng giá đất cần được ban hành hàng năm để đảm bảo giá phù hợp thị trường, tránh thất thu ngân sách và khiếu kiện Nhà nước thu hồi đất.

Cơ quan soạn thảo cũng tiếp thu, bổ sung quy định đối với bảng giá đất 5 năm đã được địa phương ban hành trước thời điểm Luật Đất đai (sửa đổi) có hiệu lực thì sẽ được tiếp tục áp dụng đến hết kỳ của bảng giá.

Liên quan đến vấn đề thu hồi đất, trên cơ sở tiếp thu góp ý của nhân dân, đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đưa ra các trường hợp cụ thể Nhà nước sẽ thu hồi đất để triển khai các công trình công cộng (giao thông, thủy lợi, năng lượng, bưu chính viễn thông, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, khu – cụm công nghiệp…). Tuy nhiên Nhà nước chỉ thu hồi đất để đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu chọn nhà đầu tư với các dự án có chênh lệch địa tô cao như dự án khu đô thị, nhà ở thương mại.

Hoàng Anh