Đằng sau việc Didi hủy niêm yết ở New York

Đối với những người Mỹ đang tìm cách khai thác câu chuyện tăng trưởng của Trung Quốc, việc Didi hủy niêm yết tại Mỹ cho thấy rủi ro chính trị gia tăng khi đầu tư vào các cổ phiếu Trung Quốc được niêm yết tại Mỹ.

Sau nhiều tháng đồn đoán, tuần trước, ứng dụng gọi xe Trung Quốc Didi đã thông báo rằng họ sẽ hủy niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán New York và theo đuổi việc niêm yết tại Hồng Kông.

Công ty đã huy động được 4 tỷ USD trong một đợt IPO vào cuối tháng 6, nhưng đã bị Bắc Kinh giám sát chặt chẽ chỉ vài ngày sau đó với lệnh đình chỉ đăng ký người dùng mới. Cổ phiếu của Didi đã giảm hơn 50% kể từ khi IPO.

Mặc dù tình hình của Didi đang bị cản trở bởi các yếu tố cụ thể của công ty, những ảnh hưởng xung quanh việc niêm yết xuất hiện khi áp lực chính trị ở cả Trung Quốc và Mỹ thúc đẩy các công ty Trung Quốc giao dịch gần Trung Quốc hơn – với cái giá là hủy niêm yết tại Mỹ.

Hủy niêm yết có nghĩa là một công ty Trung Quốc được giao dịch trên một sàn giao dịch – như Nasdaq hoặc New York Stork Exchange – sẽ mất quyền truy cập vào nhiều người mua, người bán và người trung gian. Sự tập trung hóa của những người tham gia thị trường khác nhau này giúp tạo ra cái được gọi là tính thanh khoản, do đó cho phép các nhà đầu tư nhanh chóng biến số tiền nắm giữ của họ thành tiền mặt.

Sau khi cổ phiếu bị hủy niêm yết, cổ phiếu của công ty có thể tiếp tục giao dịch thông qua một quy trình được gọi là “thị trường giao dịch qua quầy”.

Nhưng nó cũng có nghĩa là cổ phiếu nằm ngoài hệ thống các tổ chức tài chính lớn, tính thanh khoản sâu và khả năng người bán tìm được người mua nhanh chóng mà không bị mất tiền.

Áp lực chính trị đối với cả hai bên

Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện các bước nhằm loại bỏ đầu tư của Mỹ vào các công ty Trung Quốc, đặc biệt là những công ty được cho là có quan hệ với quân đội Trung Quốc.

Kết quả là ba công ty viễn thông của Trung Quốc là China Mobile, China Unicom và China Telecom đã bị hủy niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán New York vào đầu năm nay.

Vào ngày 2 tháng 12, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ đã hoàn thành tất cả các thủ tục sơ bộ cần thiết để bắt đầu quy trình hủy niêm yết đối với cổ phiếu Trung Quốc thông qua Đạo luật về trách nhiệm giải trình các công ty nước ngoài đang nắm giữ.

Tuy nhiên, việc chấm dứt giao dịch sớm nhất có thể xảy ra vào đầu năm 2024, theo các nhà phân tích của Morgan Stanley dự đoán trong một ghi chú vào ngày 3 tháng 12.

Trong vài năm gần đây, nhiều công ty lớn của Trung Quốc niêm yết tại Mỹ như Alibaba, Baidu và JD.com đã hoàn thành các đợt chào bán cổ phiếu thứ cấp tại Hồng Kông.

Trong trường hợp một cổ phiếu bị hủy niêm yết khỏi New York, các nhà đầu tư có thể đổi cổ phiếu niêm yết tại Mỹ của họ lấy cổ phiếu niêm yết ở Hồng Kông. Các nhà phân tích của Morgan Stanley lưu ý rằng không phải tất cả các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đều đủ điều kiện để niêm yết thứ cấp ở Hồng Kông.

Hủy niêm yết không phải là dấu chấm hết

Chứng khoán Trung Quốc đã bị hủy niêm yết trên các sàn giao dịch của Mỹ vì những lý do khác ngoài chính trị.

Khoảng một thập kỷ trước, một cuộc đàn áp theo quy định đối với gian lận kế toán đã dẫn đến hàng loạt vụ loại bỏ. Các công ty Trung Quốc khác đã chọn quay trở lại thị trường quê hương của họ, nơi họ có khả năng huy động được nhiều tiền hơn từ các nhà đầu tư quen thuộc hơn với doanh nghiệp của họ.

Mùa hè năm ngoái, nhà điều hành chuỗi cà phê Trung Quốc Luckin Coffee đã bị hủy niêm yết trên sàn Nasdaq sau khi công ty bị phát hiện bịa đặt doanh thu 2,2 tỷ nhân dân tệ (340 triệu USD). Cổ phiếu giảm xuống mức thấp nhất là 95 cent/cổ phiếu vào tháng 6 năm 2020.

Tuy nhiên, cổ phiếu đã tăng ngay cả sau khi “giao dịch qua quầy” và đóng cửa ở mức 12,92 USD qua đêm.

Huy Hoàng